جایگزینی برای عبور از تحریم

ایران بهشت داروهای گیاهی است

همه چیز داریم. از دم کرده انگور فرنگی سیاه تا عرق گزنه، از چای گل گاو زبان تا ضماد رز ماری، از عرق نعناع و گلاب دو آتشه تا پماد سقز و روغن بنفشه. چی میل دارید؟ دمی؟ جوشیدنی؟ مخلوط با عسل؟ کپسول؟ شربت؟

ایران، بهشت داروهای گیاهی است، نشان به آن نشان که هم اکنون ۸۲۱ داروی گیاهی در کشورمان تولید می‌شود؛ همان داروهایی که با توجه به مشکل کشورمان در تهیه مواد اولیه داروهای شیمیایی از خارج، می‌تواند جایگزین برخی از انواع داروهای شیمیایی شود.

شما تا به حال به مطب کارشناس طب سنتی رفته‌اید؟ به مغازه عطاری رفته‌اید؟ برایتان پیش آمده دوره درمانی را فقط با داروهای گیاهی و بدون داروهای شیمیایی بگذرانید؟ حتی اگر پاسخ‌تان منفی باشد، آمارها نشان می‌دهد خیلی از ایرانی‌ها این روزها به مصرف داروهای گیاهی روی آورده‌اند و همین تقاضای وسیع، انگیزه‌ای برای تولیدکنندگان داروهای گیاهی شده است تا تولید و عرضه محصولاتشان را افزایش دهند.

دکتر امیرحسین جمشیدی رئیس اداره داروهای طبیعی سازمان غذا و دارو درباره آخرین آمار تولید داروهای گیاهی در کشور می‌گوید: شمار داروهای گیاهی در سال گذشته ۷۱۸ قلم بوده است که هم اکنون به ۸۲۱ قلم رسیده و بر این اساس افزایشی ۱۳ درصدی داشته است.

همچنین بر اساس گزارش منتشر شده که اداره داروهای طبیعی سازمان غذا و دارو آن را ارائه داده است، شمار کارخانه‌های تولیدکننده داروهای گیاهی نیز از سال گذشته افزایشی قابل توجه داشته است، به گونه‌ای که‌ تا سال ۹۰، بیش از ۶۰ مرکز، مبادرت به تولید فرآورده‌های گیاهی می‌کردند که اکنون شمار آنها به ۷۴ رسیده و این یعنی شمار مراکز تولیدکننده داروهای گیاهی رشدی ۱۵ درصدی داشته است.

● تحریم بر داروهای گیاهی اثر ندارد

رئیس اداره داروهای طبیعی سازمان غذا و دارو با بیان این‌که تحریم‌ها کمترین اثر را بر حوزه تولید داروهای گیاهی گذاشته است، در گفت‌وگو با ایسنا تاکید می‌کند: این امر نشان می‌دهد تحریم‌ها درباره تولید داروهایی که مواد اولیه‌شان در داخل کشور تامین می‌شود، نمی‌تواند اثرگذار باشد. خوشبختانه در زمینه تولید داروهای گیاهی، کمترین وابستگی به خارج از کشور داریم.

ادعای این مدیر را دکتر نظام نهرینی، پژوهشگر و مدرس طب سنتی در جهاد دانشگاهی و دانشگاه آزاد نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تائید می‌کند و می‌گوید: افزایش تولید داروهای گیاهی برای کشور صرفه اقتصادی دارد، چرا که ما ماده اولیه بسیاری از داروهای شیمیایی را از کشورهای خارجی خریداری می‌کنیم، در حالی که ماده اولیه داروهای گیاهی در کشورمان تولید می‌شود و بنابراین کشور برای تولید آنها هیچ وابستگی ارزی و دلاری ندارد.

به گفته این پژوهشگر، ایران کشوری غنی از گیاهان دارویی است و بیشتر اقلیم‌های مناسب برای رشد گیاهان دارویی را در خود دارد و اگر کشت همه این گیاهان، صنعتی شود و در سطحی وسیع پرورش پیدا کند، آنگاه نه تنها این داروها کفاف نیازهای داخلی را می‌دهد، بلکه ایران می‌تواند به عنوان کشور صادرکننده این نوع داروها هم در بازارهای جهانی عرض اندام کند.

● چرا داروهای گیاهی بهتر است؟

گرچه تقاضاهای مردمی برای مصرف داروهای گیاهی زیاد شده است و در سال‌های اخیر با راه‌اندازی دانشکده طب سنتی، فواید مصرف داروهای گیاهی برای مردم بیشتر شناخته شده است، با این حال هنوز هم شمار زیادی از مردم داروهای شیمیایی را اثربخش‌تر می‌دانند، در حالی که نهرینی این باور را رد می‌کند و توضیح می‌دهد که داروهای شیمیایی اثری سریع و عوارض طولانی دارد، یعنی حتی کم‌خطرترین داروهای شیمیایی نیز با وجود خاصیت درمانی، عارضه ایجاد می‌کند، اما داروهای گیاهی اثرگذاریشان در طولانی مدت رخ می‌دهد و اگر زیر نظر متخصص مصرف شود، می‌تواند کاملا بدون عارضه باشد. از سوی دیگر از آنجا که داروهای گیاهی از دل طبیعت استخراج می‌شود با طبع انسان سازگارتر است.

با وجود همه فواید داروهای گیاهی، این متخصص به مردم هشدار می‌دهد: هرچند این داروها بهتر از برخی داروهای شیمیایی در درمان موثر است، اما این باور شایع میان مردم که داروهای گیاهی کاملا بی‌خطر است و می‌شود آنها را خودسرانه مصرف کرد به هیچ وجه درست نیست.

گرچه نهرینی تاکید می‌کند که مصرف خودسرانه داروهای گیاهی ضرر دارد، با این حال هنوز هم خیلی‌ها به عطاری‌ها مراجعه می‌کنند و انواع داروها را بر اساس شنیده‌هایشان از دیگران سفارش می‌دهند و از آن بدتر این که شماری از آنهایی که در برخی عطاری‌ها مشغول به کار هستند نیز اطلاع چندانی از خواص داروهای گیاهی ندارند و انواع محصولات را برای مشتری‌هایشان تجویز می‌کنند و حتی این روز‌ها فروش انواع داروهای چاقی، لاغری، ترک اعتیاد و... در برخی عطاری‌ها شایع شده و این در حالی است که وزارت بهداشت فروش این نوع مواد را در عطاری‌ها ممنوع اعلام کرده است و مسئولان وزارت بهداشت گواهی می‌دهند که برخی از این کپسول‌ها، حاوی داروهای شیمیایی است که به اسم داروهای گیاهی به مردم فروخته می‌شود.

با این اوصاف، به نظر می‌رسد نه تنها وزارت بهداشت باید مردم را ترغیب کند که برای مصرف داروهای گیاهی به کارشناسان سنتی مراجعه کنند و از مصرف خودسرانه این نوع داروها نیز بپرهیزند، بلکه باید برنامه نظارت بر عملکرد عطاری‌ها برای ساماندهی و شناسایی متخلف‌ها را نیز جدی‌تر از گذشته دنبال کند.

مریم یوشی‌زاده