افسردگان دورهم جمع شوند

افراد افسرده باید با تشکیل یک گروه, تجربه های تلخ خود را بازگو کرده و راه حل مناسب را پیدا کنند

اهداف کوچک و بزرگ، بهانه‌هایی هستند که به زندگی انسان‌ معنا می‌بخشند و انگیزه بودن را تقویت می‌کنند، لذا هدفمند بودن یکی ازمشخصه‌های سلامت روان است. فردی که از لحاظ روانی سالم است همواره پویا بوده و نسبت به محرک‌های محیطی واکنش نشان می‌دهد، در این میان ممکن است افرادی نسبت به بازخوردهای محیطی حساس‌تر باشند و دچار نوعی بی انگیزگی و احساس پوچی شوند. افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در سطح جهان است. سالانه افراد زیادی بطور ناخودآگاه به آن دچار می‌شوند و کیفیت زندگی‌شان کاهش پیدا می‌کند.

● افسردگی

آسیب‌های روانی وارد شده به افراد در جامعه می‌تواند باعث تغییراتی در شخصیت آنها شود.

افسردگی نیز آن دسته از اختلالات روانی است که تغییراتی را در وضعیت جسمانی و عاطفی فرد به‌وجود می‌آورد به نحوی که روابط بین فردی، زندگی زناشویی و زندگی شغلی فرد را با مشکل روبه‌رو کرده و کارایی و بهره‌وری فرد افسرده کاهش پیدا می‌کند.

دکتر ناصر قاسم‌زاده، دبیر انجمن حمایت از سلامت روان جامعه معتقد است: تغییرات حاصله از بیماری افسردگی با توجه به نوع و شدت آن، از دامنه متغیری برخوردار است و انواع خفیف یا شدید آن می‌تواند سلامت جسمی و روحی انسان را تهدید کند، لذا توصیه می‌شود افراد جامعه با مشاهده اولین علائم افسردگی، نسبت به آن بی‌تفاوت نباشند و برای درمان دارویی و مشاوره اقدام کنند.

● علائم این بیماری

افسردگی می‌تواند در تمام مراحل زندگی گریبانگیر انسان باشد و به یک دوره سنی مشخص تعلق ندارد. به گفته دکتر قاسم‌زاده علائم افسردگی بسیار گسترده است بطوری که در افسردگی شدید فرد دچار عوارضی مانند کم خوابی، بی اشتهایی، کاهش کارایی شغلی و ارتباطات بین فردی، افکار وسواسی، توهم، بی میلی به زندگی، کاهش انگیزه، اختلال در روال عادی زندگی و یا افکار خودکشی می‌شود. نوع خفیف این بیماری نیز می‌تواند خود را به صورت افزایش خواب، پر‌خوری و افزایش وزن نشان دهد.

به اعتقاد دکتر علی اصغر اصغرنژاد، روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه ایران، یکی دیگر از علائم افسردگی، بدبینی است به این‌صورت که فرد نسبت به خود، اطرافیان و آینده‌اش بدبین است و خودش را نسبت به دیگران فردی ضعیف می‌داند.

● علل به‌وجود آورنده بیماری

مجموعه‌ای از عوامل عاطفی، روانی، اجتماعی و جسمانی وجود دارند که می‌توانند باعث بروز افسردگی در زنان و مردان شوند که باتوجه به مشخصات و خصوصیات فردی هرکس، علائم آن متفاوت است.

دکتر اصغرنژاد در این‌باره می‌گوید: بسیاری از انسان‌ها بطور ژنتیکی آسیب‌پذیر هستند و گاهی با تغییر شرایط مانند از دست دادن یکی از بستگانشان دچار افسردگی می‌شوند. برخی استرس‌ها مانند از دست دادن مادر در ابتدای دوران زندگی می‌تواند اثرات مخربی بر روحیه فرد بگذارد و او را در آینده آسیب‌پذیر‌کند. بنابراین مجموعه‌ای از عوامل استرس‌زا می‌توانند آثار زیانباری برفرد بگذارند و در مواقعی که استرس تبدیل به‌سوگ شود، فرد آسیب بیشتری می‌بیند. از دیگر عوامل کمک کننده به بروز بیماری افسردگی در خلق و خوی یک فرد می‌توان به مشکلات معیشتی، اشتغال و روابط بین‌فردی و خانوادگی اشاره کرد.

اعظم حصارکی، کارشناس ارشد روانشناسی، در بررسی علل به‌وجود آورنده افسردگی می‌گوید: این بیماری ممکن است در اثر یک حادثه ناگوار، شکست در زندگی، تغییرات بدن به دلیل اختلال در غده تیروئید یا تغییرات هورمونی در دوره نوجوانی به وجود آید. اختلال در فعالیت غده تیروئید، با تأثیر بر اندام‌های دیگر و سیستم بدن می‌تواند باعث کاهش توانمندی، کارایی و تمرکز انسان شود در نتیجه فرد شکست را در محیط زندگی و کاری خود احساس می‌کند و دچار نوعی افسردگی می‌شود. همچنین بررسی‌ها نشان داده است کمبود‌های تغذیه‌ای مانندکمبود اسید فولیک و ویتامین ب ۱۲ باعث کاهش کارایی بدن و نوعی احساس پوچی می‌شود.

● افسردگی درایران

تفاوت شخصیت و روحیه افراد در جامعه می‌تواند باعث بروز واکنش‌های متفاوتی در آنها شود. این مسئله که زنان و مردان هر کدام نسبت به استرس‌ها و فشارهای روحی روزانه عکس‌العملی دارند، می‌تواند مهم باشد. آمارها حاکی از آن است زنان بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند و بیشترین تعداد مراجعه کنندگان افسرده، زنان هستند. دکتر اصغرنژاد در بیان علت این موضوع می‌گوید: به‌دلیل آن‌که مردان درمواجهه بامشکلات ممکن است به اعتیاد یا مصرف الکل روی آورند، در واقع افسردگی در آنها به نوعی مخفی می‌ماند. این در حالی است که زایمان در زنان می‌تواند احتمال بروز افسردگی را در آنها افزایش دهد. بررسی‌ها نشان داده است حدود ۳۵ تا ۶۰ درصد زنان به‌دلیل تغییرات هورمونی، پس از زایمان دچار افسردگی می‌شوند و تعداد کمی از آنها حتی پس از گذشت زمان بهبود پیدا نمی‌کنند. این افسردگی می‌تواند به‌علت استرس زایمان،

بی خوابی، کم‌خوابی، خستگی و مسئولیت‌زیاد فرزند باشد که بهترین درمان آن، درمان شناختی و رفتاری است.

حصارکی معتقد است: از آنجا که درصد زیادی از افراد جامعه را جوانان تشکیل می‌دهند، پذیرفته نشدن در کنکور، دوستی‌های نامناسب، مشکلات انتخاب همسر، تفاوت‌های طبقاتی و مشکلات فرهنگی از مهمترین علل بروز افسردگی است. این مسئله باعث شده تا جوانان با خانواده خود دچار نوعی تعارض شوند و زمینه چنین بیماری‌هایی در آنها به‌وجود آید.

● درمان

افسردگی را به تنهایی و بدون کمک مشاور نمی‌توان درمان کرد.

به گفته دکتر قاسم‌زاده، درمان‌های روان‌شناختی به دو نوع فردی و گروهی تقسیم می‌شوند که با توجه به میزان آگاهی فرد و سطح فرهنگی و دانش اجتماعی او انتخاب می‌شود. وی معتقد است، معمولاً روان درمانی در افراد با فقر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر نیست چرا که علاوه بر هزینه زیاد، به زمینه‌های فرهنگی نیاز است.

در روش روان‌درمانی فردی، بیمار به تنهایی مشاوره می‌شود و ارتباطی یک طرفه بین بیمار و مشاور برقرار است. در حالی که در روش گروه درمانی، یک گروه هشت تا دوازده نفره از افراد با مشکلات یکسان، تشکیل داده می‌شود. البته قبل از تشکیل گروه‌ها، بیماران توسط مشاوره فردی مصاحبه ‌شده و مشکلات آنها شناسایی می‌شود. سپس با توجه به نوع و طیف مشکلات، آنها در گروه‌های خاصی

طبقه بندی می‌شوند و برای آنها جلسات هفتگی در ساعات مشخصی برگزار می‌شود.

دکتر قاسم‌زاده، مهمترین شرط درمان پذیری را انگیزه، آگاهی و اراده فرد می‌داند و می‌گوید: در روش‌های گروه درمانی، علاوه بر راهنمایی‌های مشاوران، افراد از مشکلات دیگران نیز با خبر می‌شوند و با طرح مسائل و مشکلات خود، برای حل آن تلاش و فعالیت می‌کنند. مزیت دیگر این نوع درمان آن است که با مشاهده افرادی که دارای مشکل مشابه هستند درمان پذیری آنها بیشتر شده و انگیزه بیشتری پیدا می‌کنند. در این روش درمان، آنها می‌آموزند چگونه با شرایط فعلی انطباق یابند و روابط خود را با اطرافیان و جامعه بهبود بخشند. از طرفی به‌دلیل آن‌که هزینه‌های گروه درمانی کمتر است و مدت زمان آن بیشتر بوده، برای بیماران به صرفه تر خواهد بود.

به‌گفته دکتر اصغر نژاد، در روش گروه درمانی چگونگی تغییر رفتار و اصلاح آن آموزش داده می‌شود. در جلسات مشاوره که حدود هشت تا دوازده جلسه است همبستگی، تعامل، محبت، الگوسازی و همدردی در افراد گروه باعث می‌شود بتوانند از تجربیات یکدیگر استفاده کرده و راحت‌تر بر مشکل خود غلبه کنند.

● پیشگیری

برای کاهش بروز افسردگی در اجتماع به چند نکته باید توجه داشت. افزایش آگاهی مردم و آشنا کردن آنها با بهداشت روانی و آثار مخرب استرس و فشارهای روانی بر سلامت از مهمترین نکات است. دکتر قاسم‌زاده توصیه می‌کند افراد به محض مشاهده تغییر در بهداشت روانی خود به پزشک مراجعه کنند.

همچنان جامعه باید افراد را به آن میزان از آگاهی برساند که از علائم بیماری آگاهی کافی پیدا کنند و بتوانند از اورژانس‌های مشاوره‌ای یاری بگیرند. فراهم کردن معیارهایی برای زندگی سالم، به‌وجود آوردن زمینه‌های آن، داشتن شغل مناسب، درآمد کافی، اقتصاد سالم و مسکن زمینه‌هایی است که نبود آن فرد را دچار استرس می‌کند و بهداشت روانی او دچار اختلال می‌شود.

افزایش آگاهی عمومی مردم، وجود مراکز مشاوره برای تشخیص بموقع به نحوی که بیماری فرد بموقع و بطور دقیق شناسایی شود، وجود مراکز بیمه کننده برای پرداخت هزینه‌های درمانی، گنجاندن واحدهای درسی در سطوح بالای تحصیلی مانند دبیرستان و دانشگاه و همچنین مراکزی در سطح شهرهای مختلف که خدمات پیشگیرانه در بهداشت روان ارائه دهند از جمله مواردی است که به ارتقای سطح بهداشت روان جامعه کمک می‌کند.

دکتر اصغرنژاد توصیه می‌کند زنان و مردان هیچ‌گاه فعالیت بدنی را ترک نکنند و نسبت به ورزش بی‌تفاوت نباشند. مطالعات گوناگون نشان داده است که تأثیر فعالیت‌های هوازی و بی هوازی مانند دارو عمل کرده و حتی از عود بیماری نیز جلوگیری خواهدکرد.

حصارکی در مورد پیگیری نکردن بیماری افسردگی و درمان نشدن آن می‌گوید: در صورتی که افراد افسرده نسبت به بیماری خود بی‌تفاوت بوده و به‌دنبال تغییر الگوی رفتاری نباشند با گذشت زمان یا دچار نوعی تعارض و خشونت می‌شوند که نسبت به جامعه وخانواده دهن کجی می‌کنند و یا به‌طرف اعتیاد رفته و یا به‌ پوچی مطلق می‌رسند.

جوانه خانی