کودک دلخواه من

بچه ها برای درست خرج کردن چه باید بدانند

مسوولیت مالی در زندگی مساله‌ای است که همه با آن درگیر هستیم. مهم نیست بودجه ماهانه‌ ما چقدر است زیرا هر قدر هم که باشد افراط در خرج کردن آن بسیار آسان است و اگر خانواده‌ بزرگ باشد، خرج کردن این پول به‌مراتب آسان‌تر است، اما اگر می‌خواهیم که فرزندانمان درک و فهم درستی از پول داشته باشند، چه باید بکنیم؟

برای اینکه فرزندانمان ارزش پول را درک کنند باید از افراط در پول خرج کردن بکاهیم و سعی کنیم پول را درست و به جا خرج کنیم، زیرا فرزندان ما حین بزرگ شدن، هر حرکتی را که ما انجام می‌دهیم، می‌بینند. این بسیار حائز اهمیت است که آنها همه عادات خوب، خصوصا عادات و خصایص مالی مناسب را نظاره‌گر باشند. در مورد پس‌انداز و خرج کردن پول و تاثیر آن بر بچه‌ها، توجه به این نکته‌ها مفید است:

۱-سنین ۵ تا ۱۰ سال، بهترین فرصت برای آموزش مفهوم پول و دادن درک درست از پول خرج کردن و پس‌انداز است، زیرا فرزندان در بهترین محدوده سنی برای یادگیری رفتارها قرار دارند و آموزش این موارد، باعث می‌شود که در آنها نهادینه شود. در محدوده سنی ۵ سال، اگر شما به‌موقع به فرزندانتان بیاموزید، آنها می‌توانند شروع به درک مفهوم واقعی پول کنند و پول در نظرشان به‌صورت یک چیز جادویی و خارق‌العاده، درنیاید. شما می‌توانید با توضیح دادن راجع به پول‌های کم‌ارزش مثل سکه‌ها و نشان دادنشان به آنها و لمس کردن سکه‌ها توسط بچه‌ها، آنها را با ارزش پول آشنا کنید.

۲- می‌توانید از طریق ایجاد بازی و سرگرمی، مثلا پرسیدن این که کدام یک از سکه‌ها قیمت بیشتری دارد، فرزندتان را به سمت سکه مورد نظر راهنمایی کنید. وقتی که او پاسخ صحیح داد و سکه مورد نظر را از میان بقیه سکه‌ها نشان داد، بدانید که آموزش‌هایتان مفید واقع شده است و با گذشت زمان نیز کامل‌تر و بهتر خواهد شد. وقتی می‌خواهید به بانک بروید و پول به حسابتان بریزید یا برداشت کنید، فرزندتان را با خود ببرید تا وقتی شما مشغول این کارها هستید، از نزدیک ببیند که در بانک چه اتفاقی می‌افتد. برای پاسخ دادن به سؤالات آنها وقت کافی بگذارید و با صبر و حوصله جواب دهید. سؤالاتی از قبیل آن خانم در بانک با پول‌های ما چه کار می‌کند؟ یا چرا باید پول‌هایمان را در اینجا بگذاریم؟

۳-یکی دیگر از نکات مفید برای آموزش ارزش پول به فرزندتان این است که کارهای کوچک و عادی روزمره از قبیل کمک به پدر و مادر در مرتب کردن اتاق یا جمع‌آوری لباس‌ها و غیره را بر عهده او بگذارید و اجازه دهید تا در انجام کارها، هر چند که کوچک باشد به شما کمک کند. وقتی که کارشان تمام شد و کارشان را به درستی انجام دادند، براساس مقدار کاری که انجام داده‌اند به آنها پول بدهید. این بهترین فرصت است که پس‌انداز کردن را به فرزندتان بیاموزید. شما می‌توانید با ریختن سکه‌ها و پول‌های کم‌ارزش در قلک فرزندانتان نیز عادت پس انداز را به آنها آموزش دهید.

۴-عادات مالی فرزندتان در طول سال‌های نوجوانی‌اش، بیشترین اثر را روی او دارد، بنابراین باید تا حد امکان هر چه زودتر و در سنین پایین‌تر، درست خرج کردن و پس‌انداز کردن را به فرزندانتان معرفی کنید و آموزش دهید. اگر نوجوانتان کار نیمه وقت دارد یا کارهایی انجام می‌دهد که به او پول می‌دهند مثلا در منزل جعبه یا وسایل تزئینی درست می‌کند و می‌فروشد، او را مورد تشویق قرار دهید تا راه هوشمندانه‌ای برای خرج کردن پول‌هایش بیابد. به او پیشنهاد دهید که یک حساب پس‌انداز برایش باز کنید تا پول‌هایش را در آن حساب بگذارد. آنها از استقلال مالی‌ای که دارند، لذت می‌برند و احساس بزرگ شدن می‌کنند، اما مهم‌تر از این مسائل این است که این استقلال مالی می‌تواند یک تجربه مثبت و مفید هم برای شما و هم برای فرزندتان باشد.

۵- اگر آنها پول‌هایشان را به سرعت خرج کردند، شما می‌توانید آنها را راهنمایی کنید و پیشنهاد دهید مقدار پولی را که احتیاج دارند اول هر هفته برداشت کنند و آن را برای رفع نیازهای ضروری و خریدن وسایلی که واقعا به آنها نیاز دارند مثل لباس، کفش و غیره اختصاص دهند. هر کدام از این انتخاب‌ها به فرزندتان کمک می‌کند تا به‌صورت موثرتر و مفیدتری پول‌هایش را مدیریت کند و کنترل مخارج را یاد بگیرد.

اگرچه راه‌های زیادی برای آموزش روش‌های پول خرج کردن و پس‌انداز به فرزندانتان وجود دارد و این قضیه بسیار مهم است، اما مهم‌تر از آن، این است که خود شما نیز به‌عنوان الگوی فرزندانتان، به این نکات دقت و توجه داشته باشید و در پول خرج کردن افراط نکنید. به یاد داشته باشید که فرزندانتان هر کاری را انجام می‌دهید، می‌بینند و همان کارها را در آینده که کمی بزرگ‌تر شدند، انجام خواهند داد. در خصوص پول خرج کردن نیز آنها شما را الگوی خود قرار می‌دهند. در این صورت شما یک فرصت عالی و منحصر به فرد در اختیار دارید که یک الگوی موثر در رابطه با مسوولیت مالی برای فرزندانتان باشید. این بسیار با ارزش و گرانبهاست و مثل هدیه‌ای است که همیشه برای فرزندانتان خواهد ماند.

خرید کردن را نباید سرسری در نظر گرفت و در خصوص آن توجه به نکاتی مفید است:

۱- اگر همراه فرزندانتان به خرید می‌روید:

- نظر آنها را در مورد اجناسی که می‌خواهید خرید کنید بپرسید تا توجه آنها به ملاک‌های خرید مثل کیفیت و قیمت، تولید داخلی بودن، سالم بودن کالا، شماره پروانه، تاریخ تولید و غیره جلب شود.

- از خریدهای غیرضروری خودداری کنید تا این کار برای بچه‌ها به عنوان یک عادت در نیاید. سعی کنید خریدتان طوری باشد که بچه‌ها با الگوبرداری از آن، جذب رنگ و ظاهر و تبلیغات غیرواقعی کالاها نشوند، نه این که هر چه در چشم زیبا آید در سبد خرید قرار داده شود. خرید را متناسب با مقدار پول موجود و نیاز واقعی و با توجه به اولویت‌های خانواده باید انجام داد.

۲- اگر فرزندانتان را تنهایی به خرید می فرستید:

- پول به مقدار لازم در اختیار او قرار دهید. یعنی، نه کم‌تر از مبلغ کالای سفارش شده، تا فرزند شما پس از خرید مقروض و یا احیانا در مقابل مغازه‌دار و سایر مشتری‌ها سرافکنده نشود و نه اینکه خیلی بیشتر از حد نیاز، تا به خریدهای غیرضروری وسوسه نشود.

- به مغازه‌ها و فروشندگان، مسیر رفت و آمد و مدت زمان رفت و برگشت او توجه و نظارت داشته باشید.

- برنامه‌ریزی داشته باشید تا بچه‌ها به طور مکرر به خرید نروند. با کمی هماهنگی، خریدها بیشتر به صورت یک جا انجام شود تا از اتلاف وقت آنها پرهیز شود.

- در ساعات دیر وقت شب کودکان را برای خرید نفرستید.

- به آنها یاد بدهید که هر خریدی خوب نیست، مثل خرید شانسی‌ها و یا مواد محترقه یا برخی از مواد غذایی ظاهرا جذاب که از نظر تغذیه ای مضر هستند مانند یخمک، پفک و غیره.

- به آنها آموزش دهید که با شما برای خرید کردن مشورت کنند و برای خرج کردن پول خود برنامه‌ریزی و دقت داشته باشند.