آنـچـه از راه رفـتـنـت پـیـداسـت

بررسی وضعیت ایستادن و راه رفتن، بخشی از معاینه عصبی را تشکیل می‌دهد. ناتوانی در ایستادن، عدم تعادل در حرکت، ناتوانی در آغاز حرکت، عدم توانایی در متوقف‌شدن، ناتوانی در بلند …

بررسی وضعیت ایستادن و راه رفتن، بخشی از معاینه عصبی را تشکیل می‌دهد. ناتوانی در ایستادن، عدم تعادل در حرکت، ناتوانی در آغاز حرکت، عدم توانایی در متوقف‌شدن، ناتوانی در بلند کردن پاها که منجر به کشیده‌شدن کف پا بر زمین می‌شود و راه رفتن‌های نامناسب همه از نشانه‌های ضایعات دستگاه تعادلی بدن، مجاری نیم دایره‌ای گوش، مخچه، مراکز حرکتی قشر مغز، هسته‌های قاعده‌ای مغز، ماهیچه‌ها و استخوان‌هاست...

وضعیت خاص راه رفتن، یکی از نشانه‌های بارز بیماری پارکینسون است. اما فرض کنیم که هیچ‌یک از این مشکلات وجود ندارد. باز هم تفاوت زیادی در راه رفتن انسان‌ها با یکدیگر وجود دارد. عده‌ای کند راه می‌روند، برخی تند راه می‌روند. برخی گام‌های کوتاه برمی‌دارند، عده‌ای قدم‌های بلند. ما نمی‌دانیم آنان که به شتاب می‌روند زودتر به مقصد می‌رسند یا آنان که با طمأنینه قدم بر می‌دارند:

اسب تازی دو تک رود به شتاب

شتر آهسته می‌رود شب و روز

شاید پاشنه کفش‌های کسانی که قدم‌های بلند برمی‌دارند دیرتر ساییده شود اما این احتمال هم برایشان بیشتر است که پای خود را جای نامطمئنی بگذارند. برخی افراد قدم‌هایی با تردید برمی‌دارند و عده‌ای با گام‌های مطمئن پیش می‌روند. برخی افراد سربه هوا هستند و جلوی پایشان را نمی‌بینند و عده‌ای به حدی چشم بر زمین دوخته‌اند که نمی‌توانند ببینند در اطرافشان چه می‌گذرد. سعدی در مورد افراد قبلی گفته است:

تو در اوج فلک چه دانی چیست

که ندانی که در سرای تو کیست

برخی افراد به اندازه‌ای مترصد هستند که جا پای دیگران بگذارند که هیچ وقت رد پایی از خود به جا نمی‌گذارند. عده‌ای حین راه رفتن زمین می‌خورند و دیگر از جا بلند نمی‌شوند، برخی دیگر که زمین می‌خورند انگیزه پیدا می‌کنند که محکم‌تر قدم بردارند. عده‌ای ساده‌دل به آن جایی که زمین خورده‌اند لعنت می‌فرستند، عده‌ای عاقل‌تر آن جایی را بررسی می‌کنند که ابتدا از آنجا سرخوردند و به جایی که زمین افتاده‌اند کاری ندارند. برخی بر زمین می‌خرامند تا پای پوش فاخر خود را به نمایش بگذارند و عده‌ای که پا برهنه‌اند با دیدن کسی که پا ندارد شکر و بر بی‌کفشی صبر می‌کنند. عده‌ای نیز از اینکه فردی بی‌پا هزارپایی را می‌کشد عبرت می‌آموزند. برخی بر افتادگان رحمت می‌آورند چو استاده‌ای دست افتاده گیر اما در این بازار شام که هرکس به صورتی گام می‌نهد عده‌ای نیز درجا ‌می‌زنند. برخی نیز یک گام به پیش و دو گام به پس می‌نهند. عده‌ای با دست پس می‌زنند و با پا پیش می‌کشند. اما مهم نیست که چگونه گام برمی‌داری و با چه سرعتی می‌روی. مهم آن است که به چه مقصدی می‌روی. گزینش مسیر مهم‌تر از چگونگی گام برداشتن است و جان کلام آنکه

راهی به سوی عاقبت خیر می‌رود

راهی به سوء عاقبت؛ اکنون مخیّری

دکتر فربد فدایی

مدیر گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی