در گورستان وب, میلیون ها وب سایت به خواب ابدی رفته اند

وب سایت هایی که تنها با فناوری های دایل آپ باز می شوند و در صورت استفاده از نسل دوم تکنولوژی های اتصال به اینترنت پر سرعت دچار مشکل خواهند شد مرده محسوب می شوند

نه تنها در دنیای واقعی که در دنیای مجازی نیز گورستان وجود دارد. گورستان وب جایی است که در آن میلیون‌ها وب سایت به خواب ابدی رفته و آرمیده‌اند. با این وجود تکنولوژی‌های دنیای مجازی قادرند در صورت لزوم با فوت و فن‌هایی این وب‌های مرده را احضار کرده و بر صفحه اینترنت ظاهر نمایند.

طبق اعلام سایت نت کرفت در آدرس http://news.netcraft.com در آوریل ۲۰۰۹ دقیقا ۲۳۱,۵۱۰,۱۶۹ وب سایت در جهان وجود داشته است که البته از این میان حدود ۷۰ میلیون وب سایت فعال بوده است و بقیه غیر فعال بوده اند. وب سایت‌های غیر فعال شناسایی شده توسط نت کرفت دارای دامنه و میزبان بوده‌اند، ولی محتوایی برای به روز رسانی نداشته‌اند.

وب مرده یا cobweb site وبی است که مدتها است به روز نشده است. برخی دیگر از مصادیق وب مرده را می‌توان اینچنین فهرست کرد:

وب سایت‌هایی که تنها با فناوری‌های دایل آپ باز می‌شوند و در صورت استفاده از نسل دوم تکنولوژی‌های اتصال به اینترنت پر سرعت دچار مشکل خواهند شد مرده محسوب می‌شوند. وب سایتهایی که دارای پیوند به وب سایت‌ها یا وبلاگ‌های مرده و غیر فعال هستند. وب سایت‌هایی که آدرس دامنه اصلی آنها تغییر کرده و در موتورهای جستجو شناخته نمی‌شوند. سایت‌های که شاید کاربران اندکی داشته باشند، اما به روزرسانی ندارند و تنها در شبکه اینترنت وجود دارند تا محصولات یک شرکت را معرفی نمایند.

وب سایت افرادی که صاحبان آنها واقعا مرده‌اند و دیگر به روز رسانی نمی‌شوند. وب سایت‌هایی که به دلیل فراموش کردن یا سرقت شدن نام کاربری یا کلمه عبور آن، امکان دستیابی توسط مدیر آنها وجود ندارد. فروم‌ها یا تالارهای گفت‌وگویی که سال‌ها است بحث و تبادل نظری در آنها صورت نمی‌گیرد. صفحات وبی که به هیچ سندی پیوند نداشته و مستند نیستند و توسط موتورهای جستجو شناخته نمی‌شوند.

نسل اول وب به دلیل آمدن نسل دوم وب از دیدگاه بسیاری از ناظران اینترنت وب مرده محسوب می‌شود. امروز سمبل نسل وب ۲ وب سایت‌هایی شبیه یوتیوب، فیس بوک، توئیتر و مای اسپیس هستند و تکنولوژی‌هایی مانند RSS، پادکست، وبلاگ و آژاکس هستند. در عوض وب مرده نسلی از وب است که هنوز خاصیت بیل بوردی یا تابلو اعلانات یک طرفه خود را حفظ کرده و بر آن اصرار می‌ورزد.

به گزارش سایت CRN حدود دو سوم از وبلاگ‌هایی که توسط یک رصد کننده وب بررسی شده‌اند طی دو ماه اخیر به روزرسانی نشده‌اند. بنابراین این دسته از وبلاگ‌ها را می‌توان در زمره وبلاگ‌های مرده تلقی کرد. گوگل نقشی دوگانه در احیای وب سایت‌های مرده ایفا می‌کند. بخش عمده‌ای از وب سایت‌هایی که گوگل در نتایج خود نشان می‌دهد وب سایت‌هایی هستند که گاهی از ۵ سال پیش تاکنون به روز نشده و محتوایی ثابت داشته‌اند. با این حال به عنوان وب سایت‌های پر محتوا به بازدیدکنندگان معرفی شده‌اند.

مفهوم وب نامرئی با وب مرده بسیار متفاوت است. ممکن است یک وب سایت به دلایل مختلف قابل بازدید برای عموم نباشد. این به معنای مرده بودن آن وب نیست. بلکه امکان دارد دسترسی به محتوای آن برای کاربران محدود شده باشد.

وب نامرئی بخشی از شبکه جهان گستر وب است که عمدتا شامل منابع اطلاعاتی غیرمتنی و پویاست که به هر دلیل به طور موقت یا دائم خارج از حوزه جستجو و بازیابی موتورهای کاوش قرار دارند و بازیابی اطلاعات موجود در آن از طریق استفاده مستقیم از این موتورها میسر نمی‌باشد. امکان بازیابی منابع پنهان در وب نامرئی یا برای موتورهای کاوش از نظر فنی میسر نیست یا محدودیت‌های مالی مانع از نمایه‌سازی این منابع شده است. مثلا توان مالی و فناوری فعلی موتورهای جستجو هنوز به مراتب محدودتر از آن است که بتوانند به نمایه‌سازی تمام صفحات و لایه‌های موجود در وب سایت‌ها بپردازند، چراکه این کار فرایندی پر خرج بوده و مستلزم فراهم آوری امکانات سخت افزاری قابل توجهی است.

اهمیت وب عمیق عمدتا از آنجا ناشی می‌شود که از نظر حجم اطلاعات مخفی در آن، این بخش از قلمرو وب نامرئی بزرگترین قسمت آن را به خود اختصاص می‌دهد، به طوری که حجم اطلاعات موجود در آن چندین برابر وب آشکار یا وب سطحی تخمین زده می‌شود. دسترسی به بعضی از منابع اطلاعاتی مثل انواع نشریه‌های الکترونیکی و پایگاه‌های اطلاعاتی مبتنی بر وب، مستلزم پرداخت حق اشتراک است. محدودیت‌های زبانی و فرمت‌های مختلف نیز باعث پنهان ماندن بخش بزرگی از وب از دسترس جستجوگرها شده است.

بخش عمده‌ای از وب سایت‌های فارسی و به خصوص دولتی و عمومی ‌در ایران از نظر فنی مرده محسوب می‌شود، چراکه به روز رسانی آنها به طور منظم صورت نمی‌گیرد. بارها شده که مراجعه‌کنندگان به وب سایت‌های دستگاه‌های دولتی اطلاعاتی دریافت کرده‌اند که اساسا ماه‌ها و بلکه سال‌ها است قدیمی‌ و بلااستفاده شده‌اند. محسوس‌ترین نوع اطلاعات مرده در این وب‌سایت‌ها، اطلاعات تماس شامل آدرس‌ها، تلفن‌ها و اسامی‌ مدیران و کارشناسان است. متاسفانه هیچ متولی مشخصی برای اصلاح این روند در کشور وجود ندارد و از آن بدتر اینکه انگیزه‌ای نیز برای به روز رسانی این محتواهای دیجیتال موجود نیست.

به گفته دکتر سعید رضا عاملی استاد ارتباطات دانشگاه تهران، اگر به فضای مجازی برویم و تفکرمان همچنان آنالوگ باشد، مراجعه‌کننده‌ها را با وب یخ، مرده و سرد مواجه می‌کنیم، وبی که در آن فقط اطلاعات می‌میرد. اصلا هوای فضای وب، اطلاعات است و مرتب کار کردن و به‌روزرسانی محتوا در این فضا اهمیت دارد. RSS مرتبط با موضوع فضا نیز باید خیلی فعال باشد که بتواند این فضا را پویا نگه دارد. به ‌نظر می‌رسد برخی مدیران ما چون فضای مجازی برایشان قابل لمس نیست نمی‌توانند با آن رابطه مناسبی برقرار کنند و در سیاستگذاری هم به آن بی‌توجه هستند.