آزمایش‌های ضروری زنانه

در بسیاری از مواقع در مطب با بیمارانی برخورد می‌کنیم که با توده‌ای از عکس و آزمایش به سراغمان می‌آیند تا نشان دهند به سلامت خود علاقه‌مندند و در این زمینه هزینه می‌کنند تا …

در بسیاری از مواقع در مطب با بیمارانی برخورد می‌کنیم که با توده‌ای از عکس و آزمایش به سراغمان می‌آیند تا نشان دهند به سلامت خود علاقه‌مندند و در این زمینه هزینه می‌کنند تا در صورت بیماری هر چه زودتر از چند‌و‌چون آن مطلع شوند.

اگرچه انجام مراقبت‌های دوره‌ای لازم است و به همه توصیه می‌شود، اما به نظر می‌رسد عده‌ای در این راه به بیراهه می‌روند یا بیش از حد لازم این مراقبت‌ها را انجام می‌دهند.

در مورد زنان یکی از مراقبت‌هایی که به تمام زنان بالغ توصیه می‌شود، اما درصد زیادی آن را انجام نمی‌دهند معاینه ماهانه پستان‌ها توسط خود فرد و معاینه سالانه توسط پزشک ماهر در این زمینه است.

در کنار این دو از وسایل تشخیصی دیگر مثل سونوگرافی، ماموگرافی و ام‌آرآی در صورت لزوم استفاده می‌شود. در خانم‌های بالای ۴۰‌سال انجام سالانه ماموگرافی در کنار معاینه سالانه توصیه می‌شود و این وسیله تشخیصی برخلاف تصور عمومی اشعه بسیار مضر و خطرناکی ندارد و انجام سالانه یا دو سال یکبار آن به هیچ عنوان خطرناک نیست.

مراقبت دیگری که به تمام زنان بالای ۲۱ سال و همین‌طور تمام زنانی که ازدواج کرده و نزدیکی جنسی دارند (در هر سنی که باشند) توصیه می‌شود انجام پاپ اسمیر یا تست دهانه رحم است که در تشخیص زود هنگام سرطان‌های دهانه رحم بسیار کمک‌کننده است.

همان طور که انجام آزمایش قند خون برای تشخیص زودهنگام دیابت توصیه می‌شود. ذکر دو نکته در مورد این تست اهمیت دارد؛ یکی این که این تست برای تشخیص سرطان‌های دهانه رحم (که جزو شایع‌ترین سرطان‌های زنان است) استفاده می‌شود نه سرطان‌های خود رحم و سرطان تخمدان و نه تشخیص عفونت‌های واژن و رحم.

نکته دوم این که انجام این تست تنها تا یک سال و در مواردی شش ماه اعتبار دارد و باید سالی یک‌بار تکرار شود. البته اگر خانمی که بیش از ۳۰ سال دارد، سه سال پیاپی این تست را انجام دهد و هر بار پاسخ نرمال بگیرد، می‌تواند هر دو یا سه سال یکبار تست را انجام دهد و از کارایی آن هم مطمئن باشد.

انجام آزمایشاتی مثل آزمایش قند و چربی و تیروئید در سال‌های بعد توصیه می‌شود به طوری که انجام تست قند خون ناشتا از چهل‌وپنج سالگی و پس از آن هر سه سال یکبار یا انجام تست بررسی تیروئید هر پنج سال یکبار توصیه می‌شود؛ در حالی که برخی این تست‌ها را به صورت غیر لازم، سالی یا شش ماه یکبار انجام می‌دهند، ولی تست کولونوسکوپی که باید هر سال یکبار بعد از ۵۰ سالگی انجام شود را اصلا انجام نمی‌دهند.

تست بررسی تراکم استخوان هم به همین شکل به صورت غیرلازم انجام و تکرار می‌شود، یعنی در حالی که باید در شصت‌وپنج سالگی انجام شود و بعد از آن در صورت لزوم تکرار شود، خیلی زودتر و مکرر انجام می‌شود.

البته باید گفت همه این تست‌ها در شرایطی زودتر و بیشتر تکرار می‌شود.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان