کروبی انتظار حمایت نداشته باشد

گفتگو با یدالله اسلامی دبیرکل مجمع نمایندگان مجلس

یدالله اسلامی، دبیر کل مجمع نمایندگان ادوار مجلس معتقد است که احزاب کشور بهتر است ابتدا به فکر تقویت و سازماندهی صحیح تشکیلات حزبی خود باشند و سپس به شرکت در انتخابات وحضور در قدرت بپردازند.

▪ حزب اعتماد ملی و مشخصا آقای کروبی عنوان می‌کنند که نامزدی دبیر کل در انتخابات و معرفی نامزد اختصاصی در راستای تقویت فعالیت حزبی در کشور است. آیا شما با این مسأله موافقید؟

ـ فکر می‌کنم قبل از پاسخ دادن به این پرسش، ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که آیا راهکار تقویت احزاب، حضور در انتخابات است؟ به نظر من که اینگونه نیست. بها دادن به بحث آموزش، عضویت اعضا برمبنای حرفه‌ای و اهتمام به کار جمعی برای تقویت تحزب در کشور، اولویت بیشتری دارد. اما یک باور غلط در جامعه ما وجود دارد که کار حزبی را با حضور در قدرت گروه می‌زند.

▪ ولی هدف نهایی احزاب که حضور در قدرت است. این‌طور نیست؟

ـ این است اما ابتدا باید پیش‌شرط‌های حضور در قدرت را فراهم کرد.

▪ یعنی قبل از فراهم شدن پیش‌شرط‌ها، اگر فرصتی برای حضور در قدرت بود، احزاب باید از آن صرف‌نظر کنند؟

ـ این قطعا اشتباه است چون در این صورت، قدرت مانند یک میوه کال است که به زور قصد چیدن آن را داریم.

▪ با این اوصاف آیا به نظر شما حزب اعتماد ملی، آمادگی حضور در انتخابات و ورود احتمالی به قدرت را دارد؟

ـ همان‌طور که گفتم مادام که پیش‌شرط‌های فعالیت حزبی و توانمندسازی تشکیلاتی رعایت نشده باشد، شرکت در انتخابات یک اشتباه است. یکی از مشکلات احزاب این است که قبل از ریشه‌زدن به فکر شاخه‌زدن می‌افتند. اولین اتفاقی که در این شرایط رخ می‌دهد این است که احزاب با حضور در قدرت دیگر فعالیت تشکیلاتی را فراموش می‌کنند.

▪ تصور نمی‌کنید به علت حساسیتی که حاکمیت روی فعالیت حزبی دارد، احزاب برای برخورداری از حاشیه امنیت چاره‌ای جز حضور در قدرت ندارند؟

ـ اینکه هزینه کار حزبی در کشور ما بسیار بیشتر از فایده آن است که روشن است. اما احزاب نباید هماهنگ با قدرت تعریف شوند. شما می‌توانید پیش از آنکه از قدرت سهم‌خواهی کنید، سازمان حزبی خود را در جامعه تقویت کنید. به عبارت دیگر احزاب باید هنگامی حضور در قدرت را طلب کند که پشتوانه اجتماعی کافی داشته باشند.در این صورت حاکمیت ناچار به پذیرش سهم احزاب از قدرت می‌شود.

▪ احزاب اصلاح‌طلب می‌گویند که این کار بدون حضور در قدرت غیرممکن است.

ـ این دو لازم و ملزوم یکدیگرند ولی گاهی به بهانه عدم حضور در قدرت، مسائل دیگری که توجه به آنها ضروری است و باعث تقویت تحزب می‌شوند را فراموش می‌کنیم. حضور در قدرت مهم است ولی برای اثرگذاری باید سازمان مردمی و حزبی درستی هم وجود داشته باشد. حضور در قدرت شرط لازم است اما کافی نیست.

▪ پس به نظر شما کاندیداتوری آقای کروبی در شرایط کنونی لااقل از نظر تشکیلاتی به سود حزب اعتماد ملی نیست؟

ـ من مطمئن نیستم که آقای کروبی براساس قواعد حزبی قصد ورود به انتخابات را دارند.

▪ پس فکر می‌کنید ایشان برپایه چه قاعده‌ای قصد شرکت در انتخابات را دارند؟

ـ اکثر احزاب ما چون از سازمان حزبی مبتنی بر کار جمعی محرومند از نوعی نگاه فردی، قیم مآبی و پدرسالاری رنج می‌برند. این غیرقابل انکار است. ما مشکل داریم. هر نوع بحث جدی در این باره هم امکان‌ ندارد چون تبعات بعدی خود را به دنبال دارد.

▪ شما دلایل اسرار حزب اعتماد ملی و آقای کروبی برای شرکت در انتخابات را چه می‌دانید؟

ـ دوستان آقای کروبی و خود ایشان هنوز از مسائل انتخابات قبلی و حمایت اصلاح‌طلبان از کاندیداهای دیگر گلایه دارند. اما پرسش این است که آیا خود آقای کروبی براساس ساز و کار تعریف شده اصلاح‌طلبان در آن انتخابات کاندیدا شدند یا نه؟ یعنی آیا ایشان با دعوت گروه‌های اصلاح‌طلب و اجماع آنها نامزد می‌شوند یا خیر؟ طبیعی است وقتی شخص بنا به نظر شخص خود کاندیدای انتخابات شود حق ندارد از دیگران انتظار حمایت داشته باشد. اگر اینگونه باشد، همان‌طور که آقای کروبی مجاز به شرکت در انتخابات بود آقای دکتر معین هم چنین حقی داشت. این درست نیست که اگر شخصی توانایی‌های خودش را بیشتر از بقیه می‌داند، دیگران را از حق شرکت در انتخابات محروم کند. اگر اصلاح‌طلبان براساس یک مکانیسم جمعی از نامزدی کروبی حمایت می‌کردند حرفی بود اما در انتخابات ۸۴ حتی مجمع روحانیون مبارز هم از کاندیداتوری ایشان حمایت نکرد. در آن انتخابات تمام اصلاح‌طلبان از جمله شخص آقای کروبی به علت تکروی، مقصر بودند و همه باید سهم خود از شکست را بپذیرند. این نشانه ضعف نیست بلکه نشانه صداقت است.

▪ چرا مکانیسم اجماع اصلاح‌طلبان هنوز تدوین نشده است؟

ـ به صداقت بگویم ما هنوز در مراحل اولیه تدوین کار سیاسی حرفه‌ای هستیم. ما هنوز نتوانسته‌ایم کار جمعی و قواعد آن را جا بیندازیم. کماکان در بسیاری از احزاب این افراد هستند که حکمرانی می‌کنند.

▪ دلایل مخالفت آقای کروبی با اجماع یا ائتلاف اصلاح‌طلبان را در چه می‌دانید؟

ـ خیلی ساده است! در ائتلاف باید قواعد بازی و فعالیت جمعی رعایت شود و نتایج بازی هم همیشه مطابق خواسته‌های ما نیست. نمی‌شود نتیجه اجماع یا ائتلاف را به عنوان پیش‌شرط آن قرار داد. درست مثل مذاکرات هسته‌ای که برخی کشورها تعلیق غنی‌سازی را به عنوان پیش‌شرط مذاکرات و نه نتیجه آن می‌خواهند. اینکه نمی‌شود شرط ائتلاف، انتخاب یک فرد به عنوان نامزد نهایی باشد. اینکه دیگر ائتلاف نیست. در گفت‌وگو می‌توان به هر نتیجه‌ای رسید ولی نمی‌توان شرط گفت‌وگو را نتیجه آن قرار داد.

▪ برخی معتقدند که تصمیم حزب اعتماد ملی برای نامزد کردن آقای کروبی، پیامی به آقای خاتمی برای انصراف ایشان از شرکت در انتخابات بود. شما هم این نظر را قبول دارید؟

ـ این تلقی واقعی نیست. آقای خاتمی هنوز نگفته که در انتخابات شرکت می‌کند یا نه اما بسیاری از اصلاح‌طلبان اعتقاد دارند تنها شخصی که امکان رقابت با آقای احمدی‌نژاد و پیروزی بر ایشان را دارد، خاتمی است. این یک نکته کلیدی است که نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت. یک موقع است که ما بدون درنظر گرفتن نتیجه در انتخابات شرکت می‌کنیم ولی در اکثر مواقع شرکت در انتخابات برای پیروزی در آن است. در این صورت طبیعی است که باید با ساز و کار پیروزی وارد عرضه شد نه با ابزار شکست. بنابراین باید فردی را که از محبوبیت اجتماعی بیشتری برخوردار است وارد میدان کرد. حزب اعتماد ملی هم تمام اصلاح‌طلبان نیست.

▪ در صورتی که آقای خاتمی در انتخابات کاندیدا نشوند، فکر می‌کنید اقبال به آقای کروبی در میان اصلاح‌طلبان چقدر باشد؟

ـ این مسأله تنها با گذر زمان مشخص می‌شود.

محمدرضا یزدان‌پناه