کم خون ها بخوانند

بیماری کم خونی یا آنمی Anemia زمانی بروز پیدا می کند که تعداد هموگلوبین خون کاهش پیدا کند هموگلوبین به گلبول های قرمز خون در حمل اکسیژن از ریه به تمام اندام های بدن کمک می کند رنگ قرمز خون نیز به دلیل وجود هموگلوبین آن است

بیماری کم خونی یا آنمی(Anemia) زمانی بروز پیدا می کند که تعداد هموگلوبین خون کاهش پیدا کند. هموگلوبین به گلبول های قرمز خون در حمل اکسیژن از ریه به تمام اندام های بدن کمک می کند. رنگ قرمز خون نیز به دلیل وجود هموگلوبین آن است.

علت برخی از موارد کم خونی ها، مسائل تغذیه ای است و برخی به تغذیه ربطی ندارد، اما با تغییر شیوه تغذیه می توان آنها را درمان کرد. در مورد اول باید گفت کمبود شدید پروتئین، آهن، ویتامین ب۱۲، اسیدفولیک و یا کمبود مجموعه ای از ویتامین ها و بیوتین و ویتامین ب۶ به کم خونی منتهی می شوند. انواع نادر کم خونی به دلیل کمبود شدید دریافت مس و یا عناصر دیگر رخ می دهد.

شایع ترین انواع کم خونی تغذیه ای در کشور ما به دلیل کمبود آهن، پروتئین و کمبود اسیدفولیک در دوران بارداری رخ می دهد که طبیعی است چون سوءتغذیه عامل بروز آن است و با اصلاح شیوه تغذیه می توان آن را درمان کرد. البته در مواردی می توان از مکمل ها و در موارد نادرتری از تزریق خون به بیمار برای درمان استفاده کرد.

همچنین کم خونی به دلیل خونریزی شدید پس از یک عمل جراحی عمده، اهدای خون به دفعات مکرر، برخی انگل ها، مصرف داروهای خاص، بیماری های بدخیم مثل سرطان ممکن است رخ بدهد که باید با توجه به نظر متخصص، درباره عامل اصلی کم خونی و درمان موردنیاز تصمیم گیری شود.

● نشانه هایی از ابتلا به کم خونی

¤ اگر بیشتر اوقاف غذاهای فرآیندشده و آماده بخورید، یا بعضی وعده های غذایی (مثل صبحانه) را از برنامه غذایی تان حذف کنید، یا ریزه خواری داشته باشید، یا از همه گروه های غذایی استفاده نکنید، ممکن است آهن و سایر موادمغذی را به مقدار کافی دریافت نکنید. دراین صورت، اگر علائم ذکرشده در بالا را داشتید، احتمالا دچار کم خونی هستید.

¤ کم خونی می تواند در اثر مشکلات پزشکی اصولی و دریافت یا جذب ناکافی آهن در بدن به وجود آید. تنها راه تشخیص کم خونی، دادن آزمایش خون است. اگر فکر می کنید دچار کم خونی هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

¤ اگر نسبت به کم خونی خود شک دارید، هرگز مقادیر بالای مکمل های آهن را مصرف نکنید، زیرا دریافت مقادیر زیاد آهن، مسمومیت زاست و عوارض بدی دارد.

برای تشخیص قطعی کم خونی باید به پزشک مراجعه کنید و خودتان براساس علائم بالا نمی توانید بگویید حتما دچار کم خونی هستید، زیرا علائم کم خونی می تواند مشابه علائم سایر بیماری ها باشد و کمبود آهن به تنهایی، علت بروز کم خونی نیست.

● علل کم خونی فقر آهن

هر شرایطی که به از دست دادن آهن (به هر طریقی) و جایگزین نشدن آن بینجامد، به کم خونی فقر آهن منجر می شود. از دست دادن آهن ممکن است به صورت خون ریزی از دستگاه گوارش و... باشد. دستگاه گوارش محل شایعی برای از دست دادن خون به صورت بیمارگونه است.

از جمله علل کم خونی فقرآهن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

¤ بدخیمی های دستگاه گوارش، زخم های معده و اثنی عشر، انگل ها و...

¤ افرادی که بنا به دلایلی باید مرتبا خون بدهند (مثلا به دلیل افزایش بیمارگونه در تعداد سلول های قرمز خون) نیز درمعرض کم خونی فقرآهن هستند.

¤ کمبود آهن در رژیم غذایی موجب فقدان جایگزین مناسب برای آهن از دست رفته می شود.

¤ افزایش نیاز در نوجوانان یا خانم های باردار نیز علت شایع دیگری است.

اگر بخواهیم شرایط به وجود آورنده کم خونی فقر آهن را به طور خلاصه مرور کنیم، می توانیم آنها را به عنوان عواملی درنظر بگیریم که باعث تخلیه ذخایر آهن بدن می شوند که شامل موارد زیر است:

¤ رشد سریع در شیرخوارگی و نوجوانی

¤ اهدای بیش از اندازه خون

¤ مصرف ناکافی آهن در غذاها

به دنبال تخلیه ذخایر آهن، ساخت گلبول های قرمز در خون ادامه می یابد و این درحالی است که آهن در دسترس این سلول ها نیست. به این ترتیب مقدار آهن به کار رفته در آنها کاهش می یابد و این امر به بروز علائم مختلف منجر می شود.

● درمان

تعیین نوع و روش درمان به عواملی مانند سن بیمار، وضعیت سلامتی و پزشکی او، میزان و شدت کم خونی فقرآهن و علت ایجادکننده آن، تحمل بیمار برای درمان و... بستگی دارد.

اول از همه، مصرف غذاهای با آهن بالا توصیه می شود مثل: گوشت قرمز، گوشت سفید، ماهی و حبوبات.

از طرف دیگر امروزه فرآورده هایی به صورت قرص و... وجود دارد که محتوی آهن است و می تواند ذخایر تخلیه شده را به حالت طبیعی برگرداند. از عوارض این داروها، ایجاد ناراحتی گوارشی است که بیمار نمی تواند آن را تحمل کند. به خصوص اینکه بهتر است این داروها با معده خالی یا همراه با آب پرتقال مصرف شوند و این حالت به عارضه ناراحتی گوارشی دامن می زند. به خاطر داشته باشید که باید همیشه این داروها را مثل هر داروی دیگری، دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

در مواردی نیاز به مصرف آهن به صورت تزریقی است. نکته مهم در درمان این است که در صورت بروز عوارض، پزشک معالج خود را مطلع کنید تا اقدامات لازم صورت گیرد و تحت هیچ شرایطی به صورت خودسرانه دارو را قطع یا شروع نکنید.