نگاهی به تاریخچه شاخه نظامی جنبش حماس

در نیمه سال ۱۹۹۱, نام گردان های شهید عزالدین القسام در مناطق مختلف, به ویژه رفح و استان میانی نوار غزه مطرح شد این گردان ها کار تعقیب مزدوران رژیم صهیونیستی و تنبیه آنان را بر عهده داشتند

در نیمه سال ۱۹۹۱، نام گردان های شهید عزالدین القسام در مناطق مختلف، به ویژه رفح و استان میانی نوار غزه مطرح شد. این گردان ها کار تعقیب مزدوران رژیم صهیونیستی و تنبیه آنان را بر عهده داشتند.

زمان آغاز فعالیت های مبارزاتی شاخه نظامی جنبش مقاومت اسلامی "حماس" با زمان تاسیس این جنبش مبارز پیوند خورده است ؛ ولی حقیقتی که باید توجه خاصی به آن مبذول داشت، آن است که آغاز فعالیت های جهادی و مبارزاتی جنبش به پیش از تاسیس آن باز می گردد. در نیمه های سال ۱۹۸۴ بود که مشخص شد جنبش حماس با تلاش رهبران برجسته و تاریخی اش یعنی شیخ احمد یاسین، دکتر ابراهیم مقادمه، صلاح شحاده و جمعی از مبارزان پاک طینت فلسطینی مشغول تشکیل یک هسته نظامی برای جنبش است و صرف نظر از سطح فعالیت های مبارزاتی، تشکیل هسته نظامی مذکور یک نقطه عطف مهم در تاریخ جنبش به شمار می رفت ؛ زیرا بیانگر این نکته بود که جنبش یک سیاست مبارزاتی روشنی علیه اشغالگران اتخاذ کرده است.

از سوی دیگر، جنبش حماس در سال ۱۹۸۶ و به فرماندهی شیخ صلاح شحاده یک گروه نظامی تشکیل داد که به نام "مبارزان فلسطینی" شهرت گرفت. این گروه نظامی توانست تا در مقطع زمانی پیش از آغاز انتفاضه اول و همچنین در جریان این انتفاضه تا سال ۱۹۸۹ که ضربات سنگینی از سوی دشمن به جنبش و رهبران سیاسی و نظامی اش وارد آمد، دست به فعالیت های مبارزاتی بزند.

بد نیست بدانید که گروه موسوم به "مبارزان فلسطینی" اقدام به انجام شمار زیادی عملیات نظامی کرد که از مهم ترین آنها می توان به ربودن دو سرباز صهیونیست در "آوی ساسبورش و ایلان سعدون" و همچنین چندین بار تیراندازی به سمت اشغالگران از جمله یک مهندس صهیونیست در منطقه شیخ رضوان اشاره کرد.

جنبش حماس تا پیش از اعلام موجودیت خود، شمار زیادی گروه نظامی تشکیل داد، گروه هایی که تا سال ۱۹۸۹ فعالیت می کردند و از جمله مشهورترین این گروه ها باید به "مبارزان فلسطینی" و "مجد" اشاره کرد.

گروه مجد در اصل یک گروه امنیتی بود که کار تعقیب مزدوران رژیم صهیونیستی را تا پیش از انتفاضه اول و در طول دو هفته اول انتفاضه بر عهده داشت. یکی از مشهورترین عملیات های گروه "مجد" ربودن و بازجویی از چهار مزدور نام آشنای رژیم صهیونیستی و مجازات آنها بود.

از دیگر گروه های مذکور که توسط رهبران حماس بنیان نهاده شد، می توان به "گردان های عبدالله عزام" اشاره کرد که در کرانه باختری ـ به ویژه در شمال و مناطق میانی آن ـ فعالیت می کردند.

در نیمه سال ۱۹۹۱، نام گردان های شهید عزالدین القسام در مناطق مختلف، به ویژه رفح و استان میانی نوار غزه مطرح شد. این گردان ها کار تعقیب مزدوران رژیم صهیونیستی و تنبیه آنان را بر عهده داشتند. ضمنا این نکته را به یاد داشته باشید که گردان های شهید عزالدین القسام در آن زمان به عنوان شاخه نظامی جنبش مقاومت اسلامی "حماس" شناخته نمی شدند.

گردان های قسام در تاریخ ۱/۱/۱۹۹۲ در منطقه میانی نوار غزه اقدام به قتل ورون شوشان، خاخام شهرک صهیونیست نشین کفار داروم کردند و به دنبال آن بیانیه ای را صادر و طی آن، خود را معرفی کردند.

● فعالیت مشترک گروه ها با نام "گردان های قسام"

در هنگام انتخاب نامی مناسب برای شاخه نظامی جنبش حماس، دو نظر وجود داشت. رهبران حماس در نوار غزه نام گردان های شهید عزالدین القسام را برای شاخه نظامی انتخاب کردند و یکی از چهره هایی که بیش از همه بر این نام تکیه می کرد، شهید یاسر النمروطی بود.

پیشنهاد رهبران جنبش در کرانه باختری استفاده از نام گردان های شهید عبدالله عزام بود، به این اعتبار که دکتر عبدالله عزام (فلسطینی ساکن کرانه باختری) از پیشگامان فعالیت های مبارزاتی در جهان اسلام بود ؛ البته عملا نیز برخی تیم های عملیاتی با نام این مجاهد بزرگ تشکیل شد و برخی بازداشت شدگان عضو حماس که به خاطر فعالیت های مبارزاتی شان در اسارت به سر می برند، در نامگذاری عملیات های خود از نام شیخ عبدالله عزام استفاده کرده بودند.

بعد از گذشت مدتی کوتاه، دیگر تمامی گروه ها با نام "گردان های شهید عزالدین القسام" فعالیت می کردند. ادغام گروه های مبارزاتی در گردان های قسام و اجرای عملیات های مشترکی که با همکاری دو شاخه گردان های قسام در کرانه و غزه صورت گرفت ـ به ویژه در زمانی که شهید عماد عقل به کرانه باختری منتقل شد ـ باعث تثبیت نام شهید عزالدین القسام بر شاخه نظامی حماس شد.

● بنیانگذاران گردان های قسام

در آغاز بحث در مورد چهره های برجسته ای که در پیدایش و فرماندهی گردان های قسام نقش داشتند به ویژه آنهایی که شهید شدند یا در بند اسارت به سر می برند، باید از نقش مهمی یاد کرد که شهید صلاح شحاده در پیدایش و پیشرفت گردان های مذکور ایفا می کرد.

از دیگر چهره ها باید به اسیر یحیی السنوار، شهید یاسر النمروطی و شهید عماد عقل اشاره کنیم، عماد عقلی که با عملیات های قهرمانانه خود پشت دشمن صهیونیستی را لرزاند.

در کنار نام های فوق الذکر باید یادی نیز از شهید جمیل وادی و مهندس یحیی عیاش داشته باشیم که با طرح عملیات شهادت طلبانه خود، نقطه عطفی را در تاریخ مبارزات گردان های قسام ایجاد کرد. شهید عیاش با طرح خود توانست معادله چالش با دشمن صهیونیستی را تغییر دهد.

اسیر صالح العاروری، فرمانده گردان های قسام شاخه کرانه باختری در سال ۱۹۹۲، شهید محمد عزیز و خالد الزیر از دیگر بنیانگذاران گردان های قسام هستند که نقش مهمی را در فرماندهی گردان های الاقصی در شهرهای مختلف کرانه باختری داشتند. لیست موسسان شاخه نظامی جنبش مقاومت تنها با افراد مذکور خاتمه نمی یابد، بلکه باید از مهندس محیی الدین الشریف، محمود ابوهنود، مهندس عادل عوض الله (فرمانده گردان ها در کرانه باختری) نیز یادی داشته باشیم.

در لیست مردان پاک طینتی که بینانگذار گردان های قسام بودند، نام های دیگری همچون اسیر عبدالناصر عیسی (از شاگردان شهید یحیی عیاش) و همچنین مجاهد بزرگ حسن سلامه نیز به چشم می خورد که نقش بسیار مهمی را در گرفتن انتقام مهندس یحیی عیاش برعهده داشتند.

در میان گروه مومن و مبارزی که مسئولیت تاسیس و هدایت شاخه های نظامی جنبش حماس را بر دوش گرفتند، باید از فردی یاد کرد که در ایجاد روحیه جهاد و مقاومت در میان نیروهای قسامی پیشگام بود و این فردی کسی نبود جز شهید ابراهیم مقادمه.

● اهداف

(به زبان یک فرمانده قسامی) ما در گردان های شهید عزالدین القسام بر این باوریم که سرزمین تاریخی فلسطین توسط دشمن صهیونیستی اشغال شده است و هیچ فرقی نیز میان اراضی اشغالی ۴۸ یا ۶۷ وجود ندارد و از این رو، صهیونیست های غاصب را در هر کجا از فلسطین که باشند، هدف قرار می دهیم ؛ چرا که آنان هیچ گونه حق تاریخی یا قانونی در مورد حضور در این سرزمین مبارک ندارند و هر صهیونیستی که در سرزمین فلسطین جا خوش کرده است، به عنوان یک غاصب به شمار می رود و مقابله یا قتل آن را نیز حق خود می دانیم.

هدف ما بسیار روشن است. ما به دنبال آزادسازی کامل سرزمین مان و پاکسازی اش از لوث وجود اشغالگران هستیم و به اعتقاد ما، فلسطین یک سرزمین موقوفه اسلامی است و هیچ احدی حق ندارد که از یک وجب آن چشم بپوشد حتی اگر امت اسلام در ضعف و سستی به سر ببرد. ایمان به این مسائل هیچ مخالفتی با این امر ندارد که ما فعالیت های مبارزاتی خود را بر روی مناطق اشغالی ۱۹۶۷ متمرکز کنیم، تمرکزی که با توجه به مجموعه ای از فاکتورها صورت می گیرد و نفع آرمان و ملت فلسطین را به دنبال دارد. ضمنا به خاطر داشته باشید گردان های قسام این نکته را به عنوان یک اصل می داند که روند مبارزه باید در هر مکانی که صهیونیست ها حضور دارند، ادامه یابد.

هر کس که نگاهی به فعالیت های مبارزاتی گردان های قسام از اواخر دهه هشتاد یعنی از زمان به اسارت گرفتن دو سرباز صهیونیست در مارس و مه ۱۹۸۹ تا این لحظه نگاهی بیاندازد، می بیند که ما در فعالیت های مبارزاتی خود هیچ فرقی میان اراضی اشغالی ۶۷ یا ۴۸ قائل نیستیم و اگر کسی به بررسی گذرای کارنامه جهادی ما در طول دوره مذکور بپردازد، می بیند ما، صهیونیست های غاصب را در هر جایی از فلسطین که بودند ـ از بئر السبع در جنوب گرفته تا بیسان در شمال ـ هدف قرار داده ایم ؛ ضمن آنکه میادین، خیابان ها و کوچه های استان های کرانه باختری و نوار غزه شاهدی عادل بر دلاورمردی های نیروهای قسامی بوده است. ما پرچم خود را برای احقاق حق برافراشته ایم و راه خود را تا رسیدن به هدف ادامه می دهیم و نتیجه را نیز به خدا واگذار کرده ایم.

● ابزارها

پیش از هر چیز باید گفت پیشرفت قابل ملاحظه ای که در توان نظامی شاخه نظامی جنبش مقاومت اسلامی "حماس" به دست آمده، به صورت تدریجی و روشمند بوده است و گردان های قسام در جریان تلاش برای کسب توان نظامی بیشتر و پیشرفته سازی تجهیزات تحت اختیار خود جهت مقابله با قدرت ارتش عبری تلاش بسیاری نموده اند.

برای روشن تر شدن مطلب بد نیست نگاهی به عملیات کفار داروم و قتل ورون شوشان، از خاخام های صهیونیست نگاهی داشته باشیم. عملیات مذکور در تاریخ ۱/۱/۱۹۹۲ و با استفاده از یک کلت قدیمی ۷ میلی متری انجام شد.

شیوه ای که ما در گردان های قسام پیش می گیریم، مخالفت با هر گونه قهرمان بازی بی مورد و اقدامات ریسک آمیز است که به نابودی انسان می انجامد ؛ البته ما این درس را از نبی اکرم (ص) گرفته ایم.

جنبش حماس در برابر سنگین ترین ضربات که دشمنان گمان می کردند به نابودی این جنبش می انجامد، ایستادگی کرد. امروز وقتی به پیشرفت تدریجی که در زمینه مسائل نظامی به دست آورده ایم، نگاهی می اندازیم اعتقاد و اعتمادمان به خداوند متعال بیشتر می شود و با استواری تمام گام های خود را در راه جهاد بر می داریم و هرگز دست از مبارزه نمی کشیم. همچنانکه به این نتیجه نیز رسیده ایم که افزایش قدرت باید با تاکید بر مسائل اسلامی باشد.

علی رغم اندک بودن مجموعه سلاح هایی که جهت مقابله با دشمن صهیونیستی که از پیشرفته ترین تجهیزات نظامی بهره مند است، در اختیار داریم ؛ ولی به این امر ایمان داریم که مهندسان و افراد فنی گردان های قسام شبانه روز در حال پیشرفت تجهیزات نظامی قسامیان هستند و دست یابی به موشک ضد تانک که حجم مواد منفجره آن کمتر از ۳۵ کیلوگرم است، نیز دلیلی بر این تلاش شبانه روزی می باشد.

ما در گردان های قسام به همه این اطمینان را می دهیم که نگران آن امانتی که به چهره های مخلص سپرده اید، نباشند ؛ زیرا امانت خود را به دست گروهی داده اند که در راه اعتلای حق از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند. ما بر این باوریم که افزایش توان و قدرت نظامی روندی تدریجی دارد و از این رو، می گوییم که روزهای روشنی در انتظار نیروهای قسامی و همچنین کسانی است که حامی گزینه مقاومت هستند.

● روابط با رهبران سیاسی حماس

ما بر تفکیک مسئولیت های دو بخش نظامی و سیاسی جنبش حماس تاکید داریم ؛ ولی این به معنای قطع هر گونه ارتباط و عدم توجه به رای رهبران سیاسی نیست.

ما در گردان های قسام کاملا به دستورات رهبران سیاسی اهتمام می ورزیم و مواضعی تماما همسو با شاخه سیاسی اتخاذ می کنیم و به عنوان عضو جنبش، مواضع رهبران سیاسی را بسیار مهم می دانیم.

ضمنا شمار زیادی از ما ـ فرماندهان گردان های قسام ـ در طول سال های طولانی در دامن جنبش آموزش می بینند و به همین خاطر از اهداف جنبش و مواضع سیاسی اش به خوبی آگاهند. توجه مان همیشه به استراتژی حماس در قبال دشمن صهیونیستی است و بر همان اساس نیز عمل می کنیم.

● روابط با شاخه های نظامی دیگر گروه های مقاومت

دیر زمانی است که هماهنگی اصولی میان گردان های قسام و دیگر شاخه های نظامی گروه های مقاومت وجود دارد. اگر به کارنامه جهادی جنبش نگاه کنید، متوجه عملیات های مشترکی می شوید که گردان های قسام با همکاری دیگر گروه ها انجام داده است.

ما در بخش فرماندهی گردان های شهید عزالدین القسام هیچ مشکلی در خصوص رابطه با دیگر گروه های مقاومت نداریم و تاکید می کنیم که از هیچ تلاشی جهت تثبیت این رابطه دریغ نورزیم.

نویسنده: ابوالفضل صدقی