دردهایی کز پی سنگی بود

تقریبا اغلب افرادی که سنگ کلیه دفع کرده‌اند تجربه خود را برای همیشه به ذهن می‌سپارند و اگر از آنها درباره دردشان سوال کنید همگی آنها معتقدند که یکی از دردناک‌ترین حملات زندگی …

تقریبا اغلب افرادی که سنگ کلیه دفع کرده‌اند تجربه خود را برای همیشه به ذهن می‌سپارند و اگر از آنها درباره دردشان سوال کنید همگی آنها معتقدند که یکی از دردناک‌ترین حملات زندگی خود را کشیده‌اند....

سنگ‌های کلیه شایع هستند و شواهد نشان می‌دهد که این سنگ‌ها بشر را از سال‌های دور گرفتار کرده‌اند. چندی پیش دانشمندان یک مومیایی دارای سنگ کلیه مربوط به هفت هزار سال پیش را کشف کردند که فرضیه قدیمی بودن این مشکل را تایید کرد. اگر چه علت اصلی ایجاد سنگ کلیه ناشناخته مانده است اما برخی دلایل می‌توانند در تشکیل سنگ‌های کلیوی موثر باشند. پرکاری غده پاراتیروئید، نقایص لوله‌های کلیه، عفونت‌ مجاری ادرار، نقرس، بیماری‌التهابی روده و مصرف بیش از حد ویتامین D می‌توانند احتمال سنگ کلیه را افزایش دهند. یک سنگ کلیه نتیجه تشکیل کریستال هنگام غلیظ شدن بیش از حد ادرار در کلیه است. نمک‌های کلسیم، اسیداوریک و سایر مواد ادرار می‌توانند کریستالیزه شوند و یک رسوب معدنی سخت و اغلب به اندازه یک سنگ را تشکیل دهند.

چگونگی درد سنگ کلیه

درد ناشی از سنگ کلیه هنگامی روی می‌دهد که سنگ از محل خود جابه‌جا شود و کلیه‌ها را ترک کند و وارد مسیرش به سمت پایین حالب‌ها شود. این مرحله می‌تواند موجب درد شدیدی شود که از نظر شدت در دوره‌های پنج تا ۱۵ دقیقه‌ای نوسان می‌کند. درد در پهلو یا پشت و در زیر دنده تحتانی آغاز می‌شود. مادامی که سنگ به سمت مثانه حرکت می‌کند ممکن است درد به سمت کشاله ران انتشار یابد. اگر سنگ متوقف شود احتمالا درد نیز متوقف می‌شود. در بسیاری از موارد خون در ادرار نیز مشاهده می‌شود.

انواع سنگ کلیه

بیشترین نوع سنگ‌های کلیه شامل سنگ‌های کلسیمی و اسیداوریکی است. سنگ‌های کلسیمی که ۷۵ تا ۸۵ درصد تمامی سنگ‌های کلیه را شامل می‌شوند در آقایان بیشتر مشاهده می‌شود. در صورتی که فردی دچار سنگ کلسیمی شود و مشکل زمینه‌ای را درمان نکند ممکن است سنگ دیگری نیز تولید کند. برخی از عوامل که می‌تواند موجب غلظت بالای کلسیم در ادرار شود عبارت‌اند از:

مصرف بیش از حد ویتامین D

داروهایی مانند هورمون‌های تیروئیدی

مشکلات کلیوی

پرکاری غده پاراتیروئید

در گذشته افرادی که سنگ کلیه داشتند از مصرف غذاهای دارای کلسیم زیاد مانند لبنیات منع می‌شدند ولی مطالعات اخیر نشان می‌دهد که در حقیقت غذاهای دارای کلسیم زیاد موجب جلوگیری از تشکیل این سنگ‌ها می‌شود.

سنگ‌های کلسیمی به طور معمول هنگامی که کلسیم با مواد شیمیایی مانند اگزالات، فسفات یا کربنات ترکیب می‌شود پدید می‌آیند. شایع‌ترین آنها، ترکیب شدن کلسیم اگزالات (ماده‌ای که در بسیاری از سبزی‌ها و میوه‌ها وجود دارد) است. علاوه بر این، بعضی از افراد مبتلا به بیماری التهابی روده استعداد بیشتری برای ایجاد سنگ‌های اگزالاتی دارند.

سنگ‌های اسیداوریکی

سنگ‌های اسیداوریکی از اوره که یک محصول فرعی سوخت‌وساز پروتئین است به وجود می‌آیند. رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز می‌تواند مقادیر اسیداوریک را در ادرار شما بیفزاید. ممکن است شما به نقرس مبتلا شده باشید و مقادیر بالای اسیداوریک را در خون و ادرارتان داشته باشید.

تشخیص سنگ کلیه

آزمایش‌هایی که ممکن است برای تشخیص سنگ کلیه به کار روند شامل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا نوعی خاص از عکسبرداری با اشعه ایکس از کلیه به نام پیلوگرافی داخل سیاهرگ است. ممکن است پزشک‌تان، سنگ دفعی را برای مشخص شدن ترکیبش به آزمایشگاه ارسال نماید. این آزمایش می‌تواند علت احتمالی مشکل‌تان را نشان دهد و به پزشکتان جهت برنامه‌ریزی برای درمان کمک کند. درمان سنگ کلیه، با توجه به نوع، اندازه و محل سنگ مشخص می‌شود.

سرنوشت سنگ‌‌های کلیه

اگرچه عبور دردناک است ولی اغلب سنگ‌های کلیه از حالب (میزنای) عبور کرده و وارد مثانه می‌شوند بدون اینکه آسیب دایمی ایجاد شود. اگر عوارضی مانند انسداد حالب یا عفونت مجاری ادرار پدید آید ممکن است آسیب کلیوی ایجاد شود.

دارو درمانی در سنگ‌های کلیه

دارودرمانی در سنگ کلیه با توجه به شدت بیماری و نوع سنگی که وجود دارد ممکن است احتیاج به مصرف داروهایی داشته باشد که می‌توانند مانع رشد سنگ شوند. برای مثال در بعضی از انواع سنگ کلسیمی، مصرف داروهای افزاینده ادرار، اغلب در جلوگیری یا کاهش سنگ‌های جدید موفق خواهد بود. مصرف داروهای حاوی فسفات نیز ممکن است از تشکیل سنگ ممانعت به عمل آورد. اگر فردی نیز به سنگ‌های اسیداوریکی دچار شده باشد مصرف داروی الوپورینول می‌تواند ادرار را قلیایی کند و از تشکیل سنگ جلوگیری کند. درصورتی که سنگ کلیه موجب انسداد، عفونت یا درد مهارنشدنی شود اغلب به وسیله جراحی خارج می‌شود. به طور معمول سنگ‌ها از طریق عبور دادن وسیله کوچکی تا بالای حالب از طریق سیستوسکوپ (نوعی وسیله برای مشاهده درون مثانه) به داخل مثانه خارج می‌شوند و یا اینکه از امواج ضربه زننده برای خرد کردن آنها استفاده می‌شود. درباره سنگ‌های کلسیمی که در اثر پرکاری غده پاراتیروئید ایجاد شده‌اند، خارج ساختن بافت پاراتیروئید اغلب برای جلوگیری از ایجاد سنگ‌های بعدی و آسیب کلیوی لازم است.

بخور نخورهای کلیوی

بعضی کمبودها یا افراط در رژیم غذایی مانند مصرف بیش از حد ویتامین D، سدیم یا گوشت قرمز فراوان ممکن است در ایجاد سنگ دخالت کنند. بهترین درمانی که برای پیشگیری از سنگ کلیه پیشنهاد شده است مصرف روزانه حداقل شش تا هشت لیوان آب است. همچنین مصرف یک لیوان آب پیش از خواب نیز توصیه می‌شود تا با رقیق کردن ادرار، احتمال بروز سنگ را کاهش دهد.