در ضرورت دگرگونی ساختار تشكیلات شركت ارتباطات زیرساخت

می دانیم كه پی بستر مخابراتی هر كشوری , زیر ساخت همه زیر ساخت های مخابراتی , ارتباطی كل كشور است و Orgchart یا نمودار سازمانی و تشكیلاتی شركتی كه مالك و صاحب چنین پی بستری است , به حكم نقش تعیین كننده ای كه این Orgchart در شكل گیری شركت ایفاد می كند

در اواسط پاییز ۸۳ ، ساختار تشكیلات شركت ارتباطات زیر ساخت به تصویب مجمع صاحبان سهام این شركت رسید و نمودار آن توسط چهار نفر (از پنج نفر) اعضای هیأت مدیره ی شركت مادر تخصصی مخابرات ایران اعلام ، امضاء و برای اجرابه واحدهای مربوط ، ابلاغ شد . به این ترتیب نطفه ای كه پنج سال پیش از آن ، بسته شده بود ، رسماً از مادر متولد شد. اكنون ، در اهمیت آن “تك برگ” كه “اورگ چارت “ یا نمودار سازمانی شركت ارتباطات زیر ساخت ، برآن رسم شده بود باید گفت : این نمودار ، برای شركت مذكور ، به مثابه“زیر ساخت مفهومی شركت زیر ساخت“ است

می دانیم كه پی بستر مخابراتی هر كشوری ، زیر ساخت همه زیر ساخت های مخابراتی ، ارتباطی كل كشور است و Orgchart یا نمودار سازمانی و تشكیلاتی شركتی كه مالك و صاحب چنین پی بستری است ، به حكم نقش تعیین كننده ای كه این Orgchart در شكل گیری شركت ایفاد می كند.مهمترین منبع و درونداد نظام شركت است كه ضامن انتظام و مایه اعتلای امور است ( در صورتی كه درست طراحی شده باشد! ) و باعث فروپاشی و شكست آن ( در صورتی كه بد و نادرست طراحی شده باشد ! )

آنچه در پی می آید ، نگاهی است ، نخست توصیفی و سپس نقادانه ، به ساختار تشكیلات شركت ارتباطات زیر ساخت

۱- توصیف ساختار تشكیلات شركت زیر ساخت :

ما ، به جای ترسیم مجدد نمودار سازمانی شركت زیر ساخت ،در زیر می كوشیم تا به یاری شماره های ترتیبی ، رده ها و واحدهای هر رده را باز نمائیم . بدیهی است كه نمودار ( مصوب ) فاقد این شماره ها است و به كارگیری این شماره ها در این توصیف ، تنها كاركردی كه دارد ایجاد تمایز و تفكیك رده ها و واحدهای هر رده از یكدیگر است یعنی این اعداد معنا و مفهوم دیگری ندارند و نباید ضرورتاً ارزشی و اعتباری ، فهمیده شوند.

· رده صفر : از آن مجمع عمومی صاحبان سهام است .

“ میانا” یا میانجی رده صفر و رده یكم رئیس هیأت مدیره شركت است .

· رده یكم : نیز به هیأت مدیره و بازرس قانونی شركت زیر ساخت تعلق دارد . “میاناً “ یا میانجی رده یكم و مابقی شركت شخص مدیر عامل است .

· در رده دوم : مدیریت عامل شركت زیر ساخت قرار دارد كه دارای واحدهای زیر است :

۲-۱ دفتر مدیرعامل و روابط عمومی

۲-۲ دفتر برنامه ریزی و بودجه

۲-۳ دفتر نوسازی و تحول اداری

۲-۴ اداره كل رایانه

۲-۵ اداره كل حراست

۲-۶ اداره كل ارزیابی عملكرد و پاسخگویی به شكایات

۲-۷اداره كل بازرگانی و روابط بین الملل

۲-۸ اداره كل تولید سازه ها و اجرای شبكه های مخابراتی .

▪رده سوم : از آن معاونین مدیرعامل شركت زیر ساختار است كه به عنوان “میاناً “ یا میانجی معاونت و شخص مدیر عامل ، دارای بخش های زیرند :

۳-۱: معاونت طرح و توسعه ، دارای زیر مجموعه :

۳-۱-۱ اداره كل نظارت و آزمایش و تحویل

۳-۱-۲ اداره كل عملیات اجرایی

۳-۱-۳ اداره كل پشتیبانی طرح و توسعه

۳-۱-۴ اداره كل مهندسی و نظارت ساختمان و تأسیسات

۳-۱ –۵ اداره كل طرح و مهندسی انتقال

۳ -۱-۶ اداره كل طرح و مهندسی سوئیچ

۳-۱-۷ اداره كل طرح و مهندسی ماهواره

۳-۱-۸ اداره كل طرح و مهندسی نیرو است.

۳-۲ معاونت نگهداری و مدیریت شبكه شامل :

۳-۲-۱ اداره كل كنترل و هماهنگی مدیریت شبكه

۳-۲-۲ اداره كل واگذاری مدارات و شبكه های مخابراتی

۳-۲-۳ اداره كل مهندسی عملیات شبكه ماهواره

۳-۲-۴ اداره كل مهندسی عملیات شبكه سوئیچ

۳-۲-۵ اداره كل مهندسی عملیات شبكه انتقال

۳-۲-۶ اداره كل مهندسی عملیات شبكه و تعمیرات است.

۳-۳ : معاونت فناوری ارتباطات نیز ، دارای واحدهای زیر است :

۳-۳- ۱ دفتر بررسی های فنی و تدوین استانداردها

۳-۳-۲ دفتر نظارت كلان بر شبكه یكپارچه كشور

۳-۳-۳ دفتر طرح های جامع شبكه یكپارچه

۳-۳-۴ دفتر مطالعات و توسعه فناوری های جدید

۳-۳-۵ اداره كل ارزیابی عملیات و كیفیت ارتباطات

۳-۴ معاونت مالی و اداری و تداركاتی ،

متشكل از :

۳-۴-۱ مدیریت آموزش

۳-۴-۲ اداره كل مالی

۳-۴- ۳ اداره كل تداركات

۳-۴-۴ اداره كل امور اداری و توسعه منابع انسانی است.

۲- ویژگی های ساختاری :

۲-۱ : ویژگی های كمی و صوری ساختار عبارتند از:

۲-۱-۱ : ساختار تشكیلات شركت ارتباطات زیر ساخت ، شكلی به شكل هرمی و با ارتفاعی هفت رده ای دارد در رأس هرم ، مجمع عمومی صاحبان سهام و در ذیل هرم پی بستر زیر ساخت كشور قرار دارد.

AUDITORیا ممیز حسابدار خبره ای فاقد اقتدار است اما در صورت كشف خلاف، وی دفاتر را پلمپ می كند.ا و به طور معمول ،هر سال عوض می شود و یا تأیید مجدد می شود

▪ میاناها ( interfaces )

( در مجموع هفت “میانا “ در “ تاپ چارت “ مصوب تعبیه شده است شامل : رئیس هیأت مدیره و، بازرس ، مدیر عامل و چهار معاون مدیر عامل )

۲-۱-۲ در مجموع ۳۸ واحد در این هرم وجود دارند كه هفت واحد ، دارای كاركرد فردی و نقش “ میانا “ را برعهده دارد. و ۳۱ واحد آن ، دارای كاركرد گروهی است .

۲-۱-۳ “ میانا “ ها عبارتند از :

* یك رئیس هیأت مدیره كه واسط میان مجمع عمومی و هیأت مدیره است.

* یك مدیر عامل كه از یك سو واسط هیأت مدیره و زیر مجموعه و از سوی دیگر واسط شركت و مشتریان است .

* چهار معاون وی كه هر یك واسط یك مجموعه اداری و مدیر عامل هستند.

۲-۱-۴ : تعدائ ۳۱ واحد ستادی نیز متشكل از :

· ۲۳ اداره كل

· ۷ دفتر

· یك مدیریت

۲-۱-۵ در مجموع ۱۲ نفر به مدیریت عامل ، مستقیماً پاسخگو هستند :

روسای پنج اداره كل ، سه دفتر و چهار معاونت .

۲-۱- ۶ معاونت ها به ترتیب تعداد واحدهای كارگری عبارتند از :

· طرح و توسعه ، با ۸ اداره كل

· معاونت نگهداری و مدیریت شبكه باشش اداره كل

· معاونت فناوری ارتباطات ، با چهار واحد دفتری و یك اداره كل

· معاونت مالی ، اداری و تداركاتی با یك واحد مدیریتی ( مدیریت آموزش ) و سه اداره كل

۲-۱-۷ : واحدهای كوچك تر از اداره كل ، دفتر و مدیریت در “ تاپ چارت “ مصوب مجمع عمومی صاحبان سهام نیامده است .

۲-۱-۸ با احتساب ادارات و گروههای موجود در دل ادارات كل و دفاتر ، باید رده مدیران ادارات و گروهها را نیز بر چهار رده مذكور اضافه كرد . توضیح این كه “ اداره “ به امور اجرایی و “ گروه “ به كارهای خدماتی می پردازد .

۲-۱-۹ علاوه بر رده های مدیریتی پنج گانه مذكور ( از رده صفر تا رده چهارم اخیرالذكر ) باید سطح قاعده هرم سازمانی را به كاركنان ( كارشناسان ، كاردانان و كارمندان عادی ) شركت اختصاص داد.

۲-۱-۱۰ در این ساختار “ دفتر “ اداره كل “ و “مدیریت “تا حدودی هم شان و همتای یكدیگرند زیرا در ساختار تشكیلاتی مذكور “ هم تراز “ اند. اما باید توجه داشت كه اینجا نیز منظور از “ دفتر “ واحدی است كه كارهای خدماتی می كند ولی “ اداره كل “ یا “ مدیریت “ دارای مجموعه ای است اجرایی كه استانداردها ، توصیه ها . راهنمایی ها ، روشمندی ها و برنامه های مصوب را به اجرا در می آورد.

۲-۱-۱۱ در همین ارتباط باید اضافه كرد كه نام گذاری “ مدیریت “ بر واحد مسوول آموزش ، به نوعی متمایز ساختن این واحد از بقیه واحدها به حساب می آید !

۲-۱-۱۲ اگر مدیر عامل هیأت مدیره شركت ارتباطات زیر ساخت ، ارج و قرب خاصی برای آموزش همكاران قائل باشند، این تمایز به معنای برجسته سازی است و اگر ( به روال گذشته) اهمیتی برای آن قائل نباشند، به معنای ناهم شأنی این واحد ، به میزانی است كه كمی پایین تر از سایر واحدهای دفتری و اداره كل ، قرار می گیرد . لیكن با توجه به باور عمومی و اجماع عمومی كه بر سر اهمیت آموزش و اولویت آن ، وجود دارد . باید این تمایز در نام گذاری را به فال نیك گرفت و آن را نوعی برجسته سازی واحد متولی آموزش ،نسبت به دفاتر و ادارات كل تأویل و تفسیر كرد.

۲-۲ ویژگی های كیفی و ماهوی

۲-۲-۱ در رده صفر ، رئیس هیأت مدیره “ اینتر فیس “ یا “میانای“ مجمع عمومی صاحبان سهام و دولت از یك سو ، و هیأت مدیره شركت ، از سوی دیگر است . همین طور در رده یكم ، مدیر عامل كه یكی از اعضای هیأت مدیره است و برنامه ها و راهبردهای خود را از این هیأت می گیرد و یا به تصویب آن می رساند “ میانای “ هیأت مدیره و بدنه شركت از یك سو، و كل شركت و محیط پیرامون شركت از سوی دیگر است . لذا وی مهمترین شخص از میان شش “ میانا یی“ است كه در شركت فعالیت می كنند.

۲-۲-۳ پس از مدیر عامل مهم ترین عضو و عنصر در رده یكم بازرس و حسابرس رسمی و قانونی شركت است كه “ میانای “ شركت و مراجع حقوقی- مالی حاكمیت است .

اما این نكته به راحتی به فراموشی سپرده می شود زیرا از سوی بقیه اعضای رده یكم ممكن است این تلاش صورت گیرد كه وی را به عنصری حرف شنو و منفعل تقلیل دهند در حالی كه وی عالی ترین مقام حقوقی ، مالی كل شركت است زیرا نماینده كل نظام حقوقی - مالی دولت به شمار می آید.

۲-۲-۴ حضور اداره كل تولید سازه ها و اجرای شبكه های مخابراتی در رده دوم نشان از متمایز بودن این اداره كل نسبت به بقیه ادارات كل اجرایی شركت دارد.

به راحتی میتوان حدس زد كه :

-معنا و مفهوم این تمایز ، به نفع اداره كل مذكور و كل نظام زیر ساخت است . اداره كل تولید سازه ها واجرای شبكه های مخابراتی ( FICاسبق ) همواره در طول تاریخ بیست – سی ساله خود ، تافته ای جدا باقته از مجموعه مخابرات كشور بوده است و لذا در دوران گذار ، این كاركرد و نقش خود را حفظ میكند و خواهد كرد . هرچه باشد ، شركت زیرساخت “شركت بودن “ خود را مدیون شركت طرح و توسعه سابق است .

عباس پورخصالیان

---