وایتکس جایگزین خطرناک کلر در استخرها

كارشناسان بهداشتی معتقدند بر اساس استانداردهای موجود به منظور حفظ سلامت شهروندان و بهداشت عمومی قبل از شروع به كار هر نوبت, میزان كلر موجود در آب باید سنجیده شود و در صورت وجود آلودگی, آب استخر باید دوباره ضد عفونی شود

با فرا رسیدن فصل گرما، مراجعه به استخرهای عمومی افزایش یافته است. این در حالی است كه همواره در آغاز تابستان، به‌ویژه در چند سال اخیر، نگرانی از آلودگی این استخرها و انتقال بیماری‌هایی همچون وبا، افزایش پیدا می‌كند.كارشناسان بهداشتی معتقدند آلودگی برخی از استخرها مهم‌ترین عامل شیوع بیماری‌های عفونی و روده‌ای در تابستان است.

مدیر یكی از استخرهای عمومی تهران در این باره می‌گوید: (تقریبا همه استخرهای شهر در تمام اوقات روز به ویژه بین ساعت ۱۲ تا ۱۹ كه گرمای هوا افزایش می‌یابد، مملو از افراد مختلف است و این مسئله به خودی خود احتمال انتقال بیماری‌ها را در این اماكن بالا می‌برد. آلوده بودن آب استخرها ریسك ابتلا به بیماری‌های عفونی و پوستی را هم افزایش می‌دهد.)

كارشناسان بهداشتی معتقدند بر اساس استانداردهای موجود به منظور حفظ سلامت شهروندان و بهداشت عمومی قبل از شروع به كار هر نوبت، میزان كلر موجود در آب باید سنجیده شود و در صورت وجود آلودگی، آب استخر باید دوباره ضد‌عفونی شود.‌ اما شنیده‌ها حكایت ازآن دارد كه برخی مدیران استخرها شرایط استاندارد بهداشتی كه وزارت بهداشت آن را تعیین كرده، رعایت نمی‌كنند.

دكتر كریمی متخصص بیماری‌های عفونی در این باره می‌گوید: (بیماری‌های ناشی از شنا در استخر یا سایر آب‌ها به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم می‌شود كه به دنبال آنها انواع قارچ، ویروس، انگل و باكتری كه به وجودآورنده انواع بیماری‌های عفونی هستند، شكل می‌گیرد. همچنین آب‌های آلوده بعضی از استخرها ناقل قارچ‌های كچلی هستند كه از علایم این بیماری‌های پوستی می‌توان به شكل‌گیری حلقه‌های بزرگ با پوسته‌هایی روی بدن افراد اشاره كرد.)

طبق اعلام كارشناسان بهداشت محیط، استاندارد میزان كلر آزاد باقی‌مانده در آب استخر از یك تا ۳/۵ میلی‌گرم در لیتر است و این میزان باید به صورت روزانه و در ساعات مختلف روز توسط متصدی استخر یادداشت شود. اما این امر در تعداد كمی از استخرها اجرا می‌شود. علاوه بر این، برخی از متصدیان استخرها به جای استفاده از كلر در آب استخر، از سایر مواد ضد‌عفونی‌كننده كه مورد تایید وزارت بهداشت نیست، استفاده می‌كنند.

دكتر كریمی می‌گوید:‌<از نظر وزارت بهداشت برای گندزدایی آب استخر ها فقط كلر مورد تایید است. اما با توجه به گران بودن قیمت كلر كه از آن برای ضدعفونی آب استخرها استفاده می‌شود، برخی از مدیران از سایر ضد‌عفونی‌كننده‌ها همچون وایتكس به جای كلر استفاده می‌كنند كه این امر خود موجب بروز بیماری‌های ریوی، پوستی و... می‌شود.>

یكی از اعضای انجمن بیماری‌های عفونی ایران نیز دراین باره می‌گوید:‌<شنا كردن در استخرهای آلوده سبب بروز‌ ‌لكه‌های پوستی قارچی می‌شود.> دكتر بهزاد بیژنی با اشاره به اینكه شیوع بیماری‌های پوستی در فصل تابستان بیشتر است و از طریق شنا كردن در استخرهای آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، می‌گوید:‌ <استفاده نكردن از‌ ‌لباس‌های نایلونی كه سبب افزایش تعریق می‌شود، استفاده نكردن از لوازم شخصی دیگران‌ ‌مثل حوله، به دلیل امكان آلودگی و شنا نكردن در آب‌های آلوده در پیشگیری از ابتلا‌ ‌به این بیماری‌ها موثر است.>

● شناگران، عامل اصلی آلودگی

بر اساس استاندارد بین المللی سازمان جهانی بهداشت، هر دو سال یك‌بار، <مركز بین‌المللی بهداشت و كنترل بیماری‌ها‌ >)CDC( عوامل جدید آلوده‌كننده‌ ‌آب‌ها و بیماری‌های ناشی از آن را منتشر می‌كند.

این فهرست شامل انواع میكروب‌ها و‌ ‌عوامل بیماری‌زای شناخته شده و جدید موجود در آب استخرها، رودخانه‌ها، بركه‌ها و...‌ ‌ ‌است. در كنار این فهرست، عواملی هم به عنوان <عوامل تشدیدكننده آلودگی> عنوان می‌شوند.

بر اساس اعلام این مركز ۶ عامل به عنوان شاخص‌ترین عوامل آلودگی آب استخرها و‌ ‌جكوزی‌ها عنوان شده است؛ ضدعفونی نكردن و یا ضدعفونی كردن نامناسب و ناكافی استخر و جكوزی؛ تصفیه نامناسب و یا تصفیه نكردن آب استخر و جكوزی به‌ ‌مدت طولانی (بیش از ۲ روز)؛ تجمع آلودگی‌های انسانی چون چربی بدن ناشی از‌ ‌تعرق یا استفاده از كرم‌های آرایشی؛ استفاده از آب‌هایی غیر از آب لوله‌كشی شهری برای كاهش هزینه مصرف آب؛ بی‌توجهی به‌ ‌نظافت محوطه استخرها و عدم جلوگیری از استفاده افراد مبتلا به بیماری از استخرهای شنا و استفاده افراد مبتلا به بیماری‌های واگیردار پوستی (نظیر قارچ یا‌ ‌حساسیت) این موارد را تشكیل می‌دهند‌.

‌طبق آمار مركز بین‌المللی بهداشت و كنترل بیماری‌ها،‌ ‌بیشترین بیماری‌های ناشی از استفاده از استخرهای عمومی، بیماری‌های پوستی به‌ویژه‌ ‌انواع قارچ‌ها و حساسیت‌های پوستی است. پس از این بیماری‌ها، ‌ناراحتی معده به ویژه زخم معده و ناراحتی‌های گوش به ویژه عفونت گوش میانی از شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از استفاده از استخرهای آلوده است.

بر اساس نظر متخصصان مركز‌ ‌بهداشت و كنترل بیماری‌ها‌ ‌استفاده از ضدعفونی‌كننده‌های مناسب و رعایت بهداشت‌ ‌توسط شناگران مهم‌ترین عوامل در جلوگیری از آلودگی استخرهاست.

یكی از كارشناسان محیط زیست اداره بهداشت كار شهرداری تهران با اشاره به اینكه هر سال با شروع فصل گرما و رونق یافتن فعالیت استخرها، كارشناسان این اداره اقدام به بازرسی از ۲۵ استخر تحت پوشش خود می‌كنند، می‌گوید:‌(بهداشت، ایمنی و آلودگی آب این استخرها همواره مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.) به گفته وی فرم ارزیابی ویژه‌ای برای استخرهای تحت پوشش تهیه شده كه بر اساس آن، تهویه هوای استخرها، سیستم برق سونا، كلرسنجی، شستشو، نظافت عمومی و... مورد بررسی قرار می‌گیرد.

● آلودگی حوضچه ها

بالا بودن هزینه استخرها و كمبود امكانات ورزش‌های تابستانی، به‌ویژه در شهرستان‌ها و مناطق جنوبی تهران، یكی از دلایل مراجعه كودكان و نوجوانان به رودخانه‌ها و حوضچه‌های اطراف شهر است كه با وجود هشدارهای مسئولان و كارشناسان بهداشتی، همچنان یكی از مهم‌ترین اماكن تفریحی برخی جوانان به شمار می‌روند. این در حالی است كه برخی از كارشناسان شنا كردن در دریاها را نیز به دلیل آلودگی آب‌ها، خطرناك می‌دانند. گزارش‌های كارشناسان نشان می‌دهد وضعیت برخی رودخانه‌ها و همچنین دریای خزر برای شنا كردن چندان مساعد نیست.

یك متخصص هیدرولوژی و منابع آب در این باره می‌گوید: ‌(آلودگی‌های نفتی در این مناطق از جمله مسائل فراموش شده به شمار می‌رود و همواره این نگرانی وجود دارد كه با افزایش آلودگی‌های نفتی، میزان تبخیر از دریای خزر هم كاهش پیدا كند. تحقیقات نشان می‌دهد، انواع آلودگی‌های میكروبی در ساحل شمال وجود دارد كه می‌تواند برای افرادی كه در این آب‌ها شنا می‌كنند، مشكل‌ساز باشد.)

گفته می‌شود ۵۰ رودخانه از ۸۰ رودخانه كشور آلوده به مواد صنعتی و شیمیایی، روستایی و كشاورزی و همچنین پساب‌های بیمارستانی و عفونی هستند كه از این میان بیشترین آلودگی رودخانه‌های كشور به علت روان شدن پساب‌ها و پسماندهای صنعتی و شیمیایی به داخل رودخانه‌ها بوده است.

به هر ترتیب، با توجه به وجود زمینه‌های مساعد بیماری‌هایی نظیر وبا در ایران و با توجه به جمعیت جوان و نوجوان كشور كه نیازمند تفریحات تابستانی هستند، به نظر می‌رسد نحوه نظارت بر بهداشت استخرها و كنترل كیفی این اماكن، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و جدی‌تر مسئولان باشد.‌

● آلودگی آب خزر مورد توجه شناگران باشد

وضعیت اكثر استخرها در فصل تابستان چندان خوب نیست اما دریای خزر هم با مشكلات عمده بهداشتی مواجه است.

مدیركل محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تایید این نكته می‌گوید: (تمام محل‌های شنا در دریای خزر به طور مستمر مورد آزمایش قرار می‌گیرد و در صورت مشاهده آلودگی میكروبی، هشدارهای لازم به مسافران داده می شود.)

دكتر سید محمد باقر نبوی می افزاید: (با توجه به موارد مشكوكی كه تابستان سال گذشته مشكلاتی را به وجود آورد، امسال به منظور تامین رفاه حال مسافران و استفاده‌كنندگان از سواحل دریای خزر، كارشناسان این سازمان به طور مستمر از آب‌های محل‌های شنا نمونه‌برداری كرده و مورد آزمایش قرار می دهند.)

به گفته وی، تاكنون در این محل ها گزارشی از آلودگی سواحل اعلام نشده است. لذا، به مسافران و تمامی استفاده كنندگان از این سواحل اطمینان خاطر می دهیم كه با خیال آسوده شنا كنند و اگر مواردی از آلودگی میكروبی مشاهده شود سریعا اطلاع‌رسانی می‌شود.مدیركل محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین بر رعایت نظافت و مسائل بهداشتی در سواحل از سوی مسافران تاكید می‌كند ومی‌گوید: (برخی از كشورهای منطقه كه تا چند سال قبل از سواحل غیربهداشتی برخوردار بودند امروز به لحاظ نظافت و پاكی به سمبل منطقه تبدیل شده‌اند.) وی در ادامه، شناگران و مسافران را از حضور در محل‌های آلوده دریا از قبیل ورودی رودخانه‌ها و اطراف اراضی كشاورزی به علت آلودگی آب این مناطق به پساب‌های صنعتی، كشاوری و خانگی برحذر می‌دارد و از كارخانجات و صنایع مجاور دریا می‌خواهد بر فعالیت سیستم تصفیه‌خانه‌شان نظارت بیشتری كنند.