حفاظت از طبیعت ایران

«سازمان حفاظت محیط‌زیست» و «سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری» دو سازمانی هستند که به طور قانونی وظیفه حفاظت از طبیعت ایران را برعهده دارند و برای تحقق اهداف حفاظتی در مناطق …

«سازمان حفاظت محیط‌زیست» و «سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری» دو سازمانی هستند که به طور قانونی وظیفه حفاظت از طبیعت ایران را برعهده دارند و برای تحقق اهداف حفاظتی در مناطق تحت مدیریت خود نیاز به گارد حفاظتی دارند.

اساساً در کشور ما تعدادی از دستگاه‌ها ـ نظیر سازمان‌های پیش گفته ـ مجاز به تشکیل این گارد هستند.

این دستگاه‌ها برای حفاظت از سرمایه‌های ملی، به لحاظ مادی و نیروی انسانی هزینه صرف می‌کنند.

یگان‌های تخصصی در حوزه‌های ذکر شده می‌توانند در کاهش میزان تخلفات و جرائم مؤثر باشند، اما آغاز فعالیت هر یک از این یگان‌ها، به صورت جداگانه و بدون نظارت مدیریتی واحد، خود سرآغاز مشکلات ناشناخته‌ای است.

در حال حاضر دستگاه‌های اجرایی، هر کدام برای تشکیل یگان حفاظت با توجه به مقررات درون سازمانی خود اختلاف نظر دارند.

کنترل سواحل، دریا، صیادان، ملوانان و شناورهای صیادی، دغدغه «یگان حفاظت منابع آبزی»، «سازمان بنادر و کشتیرانی»، «نیروی انتظامی» و «سازمان حفاظت محیط‌زیست» است. به دلیل امکان سودجویی منفعت‌طلبان و آزمندان، محیط‌بانان و جنگلبانان همواره در معرض تهدید و تطمیع بوده و هستند؛ لذا نیروهای مسلح، در دوره‌های مختلف، به منظور مقابله با متجاوزین به عرصه‌های منابع طبیعی و جهت تأمین امنیت و پشتیبانی، از جنگلبانان حمایت کرده و بعد از مدتی به دلایل

۱) تداخل وظایف و ناهماهنگی بین نیروهای مسلح و جنگلبانان

۲) ناکارآمدی و اصطکاک ناشی از آن بین دو دستگاه اجرایی برای انجام وظیفه‌ای واحد

۳) سلسله تشکیلات متفاوت عوامل موجود در دو دستگاه مختلف (فرماندهی دوگانه)، نیروهای مسلح یاری کننده، از تشکیلات منابع طبیعی منفصل و حمایت آنها از جنگلبانان قطع شده است و این انفصال هر بار خود عوارض شدید بعدی را به همراه داشته که در نهایت به وضع نامطلوب فعلی منجر شده است. بنابراین مأموران محیط‌زیست، محیط‌بانان و جنگلبانان، در راستای انجام اقدامات حفاظتی خود، اولاً: فاقد توان اجرایی لازم بوده و ثانیاً: آن سان که باید، مورد حمایت قانونی قرار نمی‌گیرند. از سوی دیگر حجم تخلفات درون‌ سازمانی گاردهای تخصصی بالاست؛ چرا که این گاردها به تناسب مسئولیت‌های سازمان مطبوع خود، از برخی خطاهای درون سازمانی چشم‌پوشی می‌کنند.از آنجایی که پلیس حافظ منافع عمومی و ملی است، باید مسئولیت پیشگیری از وقوع جرم در حوزه‌های محیط‌زیست، جنگل‌ها،‌ مراتع و شیلات را برعهده گیرد و شیوه مطلوب در این زمینه تشکیل یک گارد ملی است.

گارد ملی در کنترل یک فرد، می‌تواند از تخلف هر دستگاهی جلوگیری کند و به قاطعیت در برخورد با جرائم منجر شود.

شهاب‌الدین تقی‌پور، دانشجوی دوره کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی محیط‌زیست دانشگاه تهران

دفتر تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا