کدام لیزر کدام درمان

مصارف درمانی انواع لیزر در حوزه تخصصی پوست و مو

کلمه لیزر (laser) در واقع مخفف Light Amplification by Stimulation Emission of Radiation به معنی تقویت نور با نشر تابش تحریک شده است. نور لیزر در حقیقت نور همگرای تک‌رنگ است که به علت همین خاصیت همگرایی، توان بسیار بالایی دارد. لیزرها بر اساس طول موج خود تقسیم‌بندی می‌شوند و هر طول موجی هدف خاصی را مورد اصابت قرار می‌دهد یا به عبارت دیگر هرکدام از مواد درون بافت، طول موج خاصی را جذب می‌کنند.

این اهداف اصلی موجود در بافت عبارتند از: آب، ملانین و هموگلوبین. لیزر‌های موی زائد، ملانین موجود در فولیکول‌های مو را هدف قرار می‌دهند؛ لیزرهای تخریبی، آب داخل سلول‌ها را و لیزر‌های عروقی، هموگلوبین (ماده داخل گلبول‌های سرخ) را. لیزر‌های تخریبی تاتو نیز بر اساس طول موج هرکدام جذب رنگ خاصی می‌شوند و از همین اصل کلی در درمان ضایعات مختلف بدن و پوست استفاده می‌شود.

● لیزر چگونه عمل می‌کند؟

همانطور که در اثر تابش نورخورشید اشیاء به‌تدریج گرم می‌شوند، تابش لیزر نیز باعث گرم شدن، داغی و نهایتا تخریب هدف‌های حساس بافتی خواهد ‌شد. از آنجا که لیزر تک طول موج است، فقط باعث داغ شدن وتخریب ساختمان‌های خاصی می‌شود و افزایش حرارت در ساختمان‌های مجاور که حساس نیستند، زیاد قابل‌توجه نیست، بنابراین با انتخاب لیزر مناسب و با دانستن ویژگی‌های بافتی می‌توان ضایعه مورد نظر را تخریب و در عین حال کمترین صدمه ممکن را به ساختمان‌های مجاور آن وارد کرد. مثلا لیزری که طول موج حدود ۵۸۵ نانومتر است (Pulse dye laser) بیشتر روی ساختمان‌های عروقی اثر می‌کند و برای درمان عروق واریسی پوست، ضایعات همانژیومی، و لک‌ها و خال‌های عروقی به کار می‌رود.

● لیزر در درمان بیماری‌های پوستی و زیبایی چه کاربردی دارد؟

درمان و کاهش موهای زائد بدن، ضایعات و خال‌های عروقی، انواع ضایعات رنگی و رنگدانه‌ای پوست که شامل خال‌های رنگی پوست و خالکوبی‌ها می‌شود، کاهش چین و چروک، فرورفتگی‌ها و جای زخم‌های ناشی از بعضی بیماری‌های پوستی مانند آکنه، درمان بعضی از انواع بیماری‌های پوستی از قبیل زگیل، جای زخم‌های برجسته و خارش‌دار، ترک‌های پوستی ناشی از بارداری و چاقی (استریا) و ترمیم زخم. گاهی نیز از لیزر مانند تیغ جراحی برای برش بافت، استفاده می‌کنند. با این روش خونریزی کمتری ایجاد می‌‌شود.

● لیزر چگونه موی زائد را از بین می‌برد؟

با توجه به رنگ و نوع پوست و رنگ و ضخامت موهای زائد و محل آن، می‌توان از ۳ نوع لیزرND: YAG ان‌دی‌یگ، Diode، دیود Alexandrite و یک نوع نور تشدیدشده به نام IPLبرای این کار استفاده کرد. هدف این لیزرها ملانین (رنگدانه مو) است و روی موهای تیره بیشترین تاثیر را دارند. آنها بدون آنکه به سطح پوست آسیبی وارد شود، وارد پوست و جذب فولیکول‌های مو می‌شوند و همزمان صدها فولیکول مو را تخریب می‌کنند. فاصله جلسه‌های درمانی بین۳ تا ۸ هفته و تعداد جلسه‌ها بین ۶ تا ۸ بار متغیر است. این زمان به محل درمان و ضخامت پوست و مو بستگی دارد. قبل از شروع درمان بیمار باید از کندن موها به هر روشی به جز تراشیدن با تیغ به مدت ۳ هفته خودداری کند. هزینه انجام لیزر برای مصارف مختلف با توجه به نوع کار، نوع دستگاه و مرکزی که لیزر در آن انجام می‌شود، متغیر است. برای رفع موی زائد هم قیمت به‌طور متوسط و برحسب وسعت ناحیه تعیین می‌شود و هر جلسه بین ۲۰ تا ۴۰ هزار تومان برای پشت لب و حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان برای ران و هزینه لیزر نواحی دیگر بدن تقریبا بین همین حدود است.

● کاربرد لیزرهای تخریبی چیست؟

لیزرهای erbium و ۲‌co از انواع لیزر تخریبی هستند که می‌توانند بافت‌های اضافه و ناخواسته را در پوست فرد از بین ببرند. این لیزرها به‌وسیله آب موجود در بافت جذب می‌شوند و چون حدود ۷۰ درصد پوست را آب تشکیل می‌دهد،‌ این نوع لیزرها می‌توانند پوست را تا هرعمقی (با توجه به مقدار انرژی داده شده) تخریب کنند.

از این نوع لیزرها در جوان‌سازی پوست از طریق از بین بردن لایه‌های سطحی پوست و ترمیم مجدد آن، از بین بردن کلویید یا همان گوشت اضافه ایجاد شده به علت جراحی‌ها یا جوش‌ها و سوختگی‌ها، از بین بردن خال‌های سطحی، از بین بردن جوشگاه‌های پس از بهبود بیماری آکنه و از بین بردن هرگونه ضایعه برجسته پوستی (مانند زگیل‌ها) استفاده می‌شود. البته کاربرد اصلی این نوع لیزر نوسازی پوست است؛ چون پس از تخریب لایه‌های سطحی پوست، این لایه‌ها بازسازی می‌شود. این عمل بیشتر در صورت انجام می‌گیرد و باعث می‌شود پوست صورت شفاف‌تر، جوان‌تر و شاداب‌تر شود.

● چه لیزری خال‌های مادرزادی و خالکوبی را از بین می برد؟

از لیزر ان دی یگ و کیوسویچ (Q-Switched ND: Yag) این لیزرها برای از بین بردن ضایعات پوستی پررنگ نظیر خال‌های مادرزادی، خالکوبی‌های مختلف به‌خصوص با رنگ‌های مشکی و آبی به کار می‌روند. البته کار با آنها به جلسه‌های متعدد نیاز دارد و معمولا قبل از شروع جلسه‌های درمانی، یک جلسه تست نیاز است که طی آن مقدار انرژی مورد نیاز به‌دست آید.

● لیزر لیپولیز چگونه عمل می کند؟

این روش منحصر به لیزرNd: Yag یا Diod با طول موج‌های مختلف به صورت پالسی است که داخل بافتی اعمال می‌شود یعنی سوراخ‌های۱ تا ۲ میلی‌متری روی پوست ایجاد و تحت بی‌حسی موضعی یک فیبر نوری باریک وارد زیر پوست می‌شود و لابلای چربی‌ها حرکت می‌کند. تاباندن لیزر باعث تخریب دیواره سلول‌های چربی و تخریب و آزاد شدن آنها می‌شود و چربی‌های مایع را با مکش خفیفی تخلیه می‌کنند. این کار حدود ۲ ساعت طول می‌کشد.

● لیزر دستگاه‌های خانگی چیست؟

لیزر کم‌توان یا low level lase نوعی لیزر است که اخیرا از آن در دستگاهای لاغری موضعی استفاده می‌شود.

● خال عروقی را هم می شود لیزر کرد؟

لیزر مخصوصی برای از بین بردن ضایعات عروقی(PDL) داریم. از این لیزر در درمان ضایعاتی همچون خال‌های عروقی و مادرزادی، گشادی دائمی مویرگ‌ها، وریدهای گشاد شده و ضایعات عروقی عنکبوتی استفاده می‌شود.

دکتر ابوالفتح محرابیان

متخصص پوست و مو

عضو هیات علمی دانشگاه