معامله با شیطان

ایران سرانجام توافقنامه پاریس را که از سوی ۳ کشور اروپایی آلمان , انگلیس و فرانسه مطرح شده بود پذیرفت به این ترتیب , راه را برای اعتمادسازی بیشتر هموار کرد

با وجود تمامی برداشت هایی که از این توافق مطرح می شود و با وجود برخی ضعفها در این توافق ، شاید ایران بهترین و منطقی ترین راه را برگزید، راهی که با جنگ تبلیغاتی غرب و امریکا به شورای امنیت سازمان ملل ختم می شد.در این میان ، با تمامی این جریانات اخیر خوش بینی است اگر فکر کنیم پرونده هسته ای ایران در جلسه ۲۵ نوامبر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بسته خواهد شد ؛ چرا که مکانیسم هایی که در توافقنامه پاریس قید شده است ، راه را برای ادامه مذاکرات و عکس العمل های طرفین باز نگه داشته است.بحث استفاده ایران از فناوری صلح آمیزهسته ای ، در شرایطی از سوی جامعه جهانی و آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) مشروع و قانونی تلقی می شود که ایران از حق مسلم و تعریف شده خود در استفاده از این فناوری حساس ، صرف نظر کند. نشست کشورهای یورو ۳(نمایندگان آلمان ، انگلیس ، فرانسه) با نمایندگان ایرانی در وین به مراحل پایانی خود نزدیک می شود در حالی که شرط اصلی برای ارجاع نشدن پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد، با توجه به نشست IAEA در ۲۵ نوامبر امسال تعلیق نامحدود غنی سازی اورانیوم و توقف کامل چرخه سوخت با توجه به منابع غنی و سرشار در کشور است.تناقض گویی ها و عملکرد دوگانه جامعه جهانی در رویکرد به پرونده هسته ای ایران در اجلاس وین به اوج خود رسیده است. پیشنهادهای طرفهای مذاکره کننده اروپایی با نمایندگان ایران در اجلاس وین در ۲ فاز تشویق و تنبیه ارائه شده که در نوع خود قابل تامل است ؛ پیشنهادهایی که خارج از چارچوب کنوانسیون هایی مثل NPT و مقررات مشروع و بحق شناخته شده بین المللی است.

تشویق ها و تنبیه ها

پیشنهاد برگزاری اجلاس وین از سوی ۳ کشور اروپایی طرف قرارداد در بیانیه تهران (آلمان ، انگلیس و فرانسه) و طیف وسیعی از دمکرات ها به منظور ارائه یک راهکار تازه و قابل توافق برای حل و فصل پرونده هسته ای ایران با اروپا و غرب و نهایتا مختومه کردن این موضوع و حذف آن از دستور کار IAEA بود.رویکرد اروپا و امریکا در اجلاس وین بر این استدلال استوار بوده است که با توجه به منابع غنی انرژی نفت و گاز ایران ، هیچ توجهی برای دستیابی ایران به فناوری هسته ای ، هر چند صلح آمیز وجود ندارد، ولی آنچه در روند مذاکرات اجلاس وین و پیشنهادهای اروپاییان مشخص بود، این است که این اجلاس و پیشنهادهای مطرح شده در آن ، سناریویی از پیش نوشته شده ایالات متحده امریکا بود که ۳ کشور اروپایی بازیگر و مجری آن بودند؛ پیشنهادهایی که نه تنها بوی استکبار و استثمار را می رساند، بلکه ایران را بالاجبار در فضای وابستگی و استعمار بیشتر قرار می داد، ولی این نگرش از هدف امریکا و اروپا از برگزاری اجلاس وین برداشت می شد که تعطیل دایمی طرح هسته ای ایران تنها آنها را راضی می کند.البته مشخص بود که آنها سیاست حفظ فضای متشنج در بستر سیاسی ایران را نیز از نظر دور نداشتند. به هر حال ، اجلاس وین و پیشنهادهای کشورهای یورو ۳ به طور کلی دارای ۲بخش تشویقی و تنبیهی بود که پذیرش یکی ، عدم الزام به دیگری را ممکن می ساخت.جنبه تشویقی مذاکرات در صورت قرار گرفتن ایران در فاز امتیاز دادن قابل اجرا بود. امتیازاتی که ایران می بایست برای نشان دادن حسن نیت اعطا می کرد، به این قرار بود:عدم ساخت و تولید قطعات و مونتاژ دستگاه های سانتریفوژ گازی ، تعلیق و توقف نامحدود غنی سازی اورانیوم و تولید چرخه سوخت و حذف این فناوری از دستور کار برنامه هسته ای ایران ، تعطیلی کامل نیروگاه اتمی نطنز، حذف رآکتور آب سنگین اراک از برنامه هسته ای ایران ، نظارت و کنترل بیشتر بر نیروگاه اتمی بوشهر و مصرف لوله های سوخت حاوی قرصهای سوخت اورانیوم (سوخت آماده) از کشورهای طرف قرارداد و انتقال زباله های هسته ای به کشورهای غربی پس از مصرف که البته سوخت را IAEAتضمین می کرد.ایران در صورتی که این پیشنهادها را با تایید بازرسان IAEA و کشورهای یورو ۳ انجام می داد، تشویق می شد و می توانست از امتیازات تشویقی اروپاییان استفاده کند. این تشویق ها شامل ارائه رآکتور آب سبک به ایران ، تحویل سوخت آماده به ایران برای مصرف در نیروگاه های هسته ای و تضمین ارسال آن از سوی IAEA، حمایت های سیاسی و دیپلماتیک از ایران در عرصه بین الملل ، لغو تعداد زیادی از ۸۰ مورد تحریمی که فعلا درباره ایران اجرا می شود.البته ایران می تواند با حسن نیت ، این تحریم ها را کمتر کند و حق ایران در داشتن رآکتورهای آزمایشگاهی و نیز آزمایش هایی که مربوط به تولید مواد هسته ای غیر از موادی مثل پلوتونیوم است ، محترم شمرده شود.جنبه تنبیهی پیشنهادهای یورو ۳ به نمایندگان ایرانی در صورتی که ایران در فاز امتیاز دادن قرار نمی گرفت ، قابل اجرا بود و بیشتر شامل بررسی نکردن پرونده ایران در نشست IAEA و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۲۵ نوامبر سال جاری و توقف مذاکرات هسته ای با نمایندگان ایرانی بود.

ایرادهای مذاکرات اجلاس وین

پیشنهادهای کشورهای یورو ۳ در اجلاس وین به نمایندگان ایرانی چند اشکال اساسی دارد. ایراد اصلی آن است که صلاحیت ، سلامت و صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای ایران با توجه به شفاف سازی های صورت گرفته زیر سوال می رود؛ زیرا به گفته مسوولان ایرانی با توجه به گزارش بازرسان IAEA در چهل و هشتمین نشست، عمومی شورای حکام مستحق چنین برخورد و رفتاری نیست.ایراد دیگر، بحث فناوری کارآمد است ، به این معنی که ما از نظر فناوری با توجه به میلیاردها دلار سرمایه ، منابع انسانی و نیروی متخصصی که برای این بخش از صنعت سرمایه گذاری کرده ایم، وابسته به کشورهایی می شویم که هیچگاه با ما حسن نیت و دیپلماسی سالم نداشته اند.ایراد بعدی ، نقض آشکار و پایمال کردن مقررات ، توافقنامه ها و کنوانسیون های بین المللی مثل پیمان NPTاست. در بند چهارم پروتکل الحاقی پیمان NPT آمده است ، باید برای چرخه سوخت هسته ای و فناوری های هم ردیف به کشورهای عضو IAEA تلاش شود.بنابراین محروم کردن ایران از حق مشروع فناوری صلح آمیز هسته ای خارج از چارچوب کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی و تحقیر نهادهای شناخته شده جهانی است. ایراد دیگر، نبود هیچ گونه ضمانت اجرایی معتبر در بعد بین الملل برای اجرای تعهدات تشویقی کشورهای یورو ۳ است.

هیچ وقت این اطمینان برای ما وجود ندارد، که اگر به فرض فردا بحث هسته ای ما با اروپا به انجام برسد، اروپا تحت فشار امریکا از بعد دیپلماتیک بهانه سازی نکند و این تعهدات در مقابل یک تهدید و تشویق قوی تر رنگ نبازند، همان طور که ما در توافقات اکتبر ۲۰۰۳ و فوریه ۲۰۰۴ شاهد نمونه هایی از تغییر مواضع و اجرا نکردن تعهدات اروپا تحت فشار امریکا بودیم.

دستیابی به فناوری های جدید

در ادامه روند مذاکرات اجلاس وین ، نشریه دیلی تلگراف ، از دستیابی دانشمندان ایرانی به فناوری کامل طراحی و تولید پیچیده ترین فلز اتمی جهان در اکتبر امسال خبر داد. به گزارش این خبرگزاری در تاسیسات اتمی اصفهان ۲طرح UCF و ZPP (پروژه تولید غلات برای میله های سوخت اورانیوم ) و (تولید خالص ترین ترکیب منیزیم در جهان با خلوص ۹۹/۹۹درصد) به طور همزمان در حال اجراست.در مجتمع Zpp فلز زیرکونیوم تولید می شود. این فلز پیچیده ترین و فناورانه ترین فلز جهان از نقطه نظر تولید است که فقط کشورهای معدودی از جمله ایران به آن دست پیدا کرده اند. زیرکونیوم در قلب رآکتور به عنوان محافظ سوخت هسته ای فعالیت می کند.

تاثیرگذاری بر روند مذاکرات وین

آزمایش نوع جدید موشک شهاب ۳ با توجه به برگزاری اجلاس وین در محافل سیاسی ، امنیتی و بنگاه های خبرگزاری غرب ، بازتاب وسیعی داشته است.رسانه های اروپایی امریکایی با نقل سخنان شمخانی وزیر دفاع مبنی بر آزمایش این موشک در حضور ناظران بین المللی نوشته اند، زمانی که ایران برای انجام این آزمایش انتخاب کرده است ، زمان خاص و حساسی است ، چرا که این آزمایش موشکی در دیدار نمایندگان ایرانی با کشورهای یورو ۳ در جلسه ای در وین برای پایان دادن به آنچه غرب نگرانی هایی درباره برنامه هسته ای ایران می خواند و ارائه پیشنهادهایی به این کشور، انجام شده است.BBCدر گزارش خبری خود مدعی شده است ، پیام ایران از نوعی نافرمانی و تمرد حکایت دارد. این که ایران از لحاظ نظامی ، کشوری قدرتمند است و جامعه بین المللی و دشمنان استراتژیکی نمی توانند این کشور را تهدید و تطمیع کنند.

جدا از این تحلیل ها این نکته به روشنی از آزمایش موشکی شهاب ۳در زمان حساس آن برداشت می شود که ایران با اعلام برد مفید و نهایی موشک شهاب ۳ در شرایطی که جریان مذاکرات هسته ای با طرفین اروپایی به مرحله حساسی رسیده ، قصد داشت به غرب و بخصوص امریکا اعلام کند اصلا از تهدیدهای گاه و بی گاه آنان نهراسیده و اگر عقب نشینی و اعطای امتیاز داوطلبانه در مذاکرات صورت می دهد، فقط از سر مصلحت است ، نه اجبار. همچنین به رژیم اسرائیل بفهماند که ایران ، عراق نیست و بهتر است در تهدیدات لفظی خود بیشتر مراعات کند.برد بیش از ۲هزار کیلومتر موشک شهاب ۳به این معنا است که تمام پایگاه های نظامی امریکا در خلیج فارس ، اسرائیل ، جنوب اروپا و متحدان استراتژیکی امریکا در منطقه در تیررس این موشک قرار دارند و ایران هر وقت و هر کجا لازم بداند این حق رزرو شده را برای خود محترم می شمارد که به هر صورت ممکن ، جواب تهدیدات خارجی را در کوتاه ترین زمان ممکن بدهد.ارائه بحث دیپلماسی دفاعی کشور در قالب یک طرح آزمایش موشکی باعث شد طرفین مذاکره کننده اروپایی با احتیاط بیشتری برخورد کنند و بنگاه های خبری اطلاعاتی وابسته به صهیونیست ها نیز اقدامات کمتری برای ملتهب کردن جو مذاکرات انجام دهند.

دیپلماسی سران و خواست ملت

مقامات ایران بارها ازجمله در اجلاس وین اذعان کرده اند برنامه هسته ای ایران صرفا ماهیتی صلح آمیز دارد و هیچ گاه برنامه هسته ای نظامی برای تولید سلاح های هسته ای در دکترین دفاعی ایران جایی نداشته و ندارد و بر اثبات این مساله نیز پافشاری کرده اند. حسن روحانی ، دبیر شورای امنیت ملی و مسوول پرونده هسته ای ایران در اظهارات اخیر خود گفته است ، حوصله ایران در زمینه اعتمادسازی با طرفین مذاکره کننده به این زودی ها سر نمی رود و ما با کمال آرامش ، اقدامات اعتمادسازی خود را انجام می دهیم.وی در عین حال از وجود خط قرمز در مواجهه با غرب خبر داد و گفت : اروپا باید اعتراف کند که از خط قرمز تعیین شده ما عبور نکرده و حقوق ملی ما خدشه دار نشود. اروپا باید بگوید ایران دارای همه حقوق مشروعی است که در مقررات بین المللی ازجمله پیمان NPT آمده است و این حقوق ایران نباید نسبت به سایر کشورها تبعیض آمیز باشد. به عبارت دیگر، همانقدر که یک کشور اروپایی صاحب فناوری هسته ای در چارچوب NPT حق دارد، ایران هم همین قدر و نه کمتر دارای حق است.در عین حال ، مقامات ایرانی درباره پیشنهاد کشورهای یورو ۳مبنی بر تعلیق نامحدود غنی سازی گفته اند، نامحدود به معنای دایمی نیست. طرفین مذاکره کننده می گویند نامحدود برای دوران مذاکره.

اگر مذاکرات فرضا ۷ماه طول کشید، ایران تعلیق را نشکند، هرچند بنا به گفته مقامات مذاکره کننده انگلیسی این برداشت صرفا برای ایران این معنا را می دهد و هدف یورو ۳بازی با کلمات و وادار کردن ایران به موافقت با مفاد مذاکرات است.در همین حال ، مجلس شورای اسلامی ۱۰آبان امسال طرح الزام دولت برای دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته ای ، غنی سازی اورانیوم و تکمیل چرخه سوخت را حق مسلم کشور دانست و آن را در شور اول تصویب کرد.نتایج یک نظرسنجی صورت گرفته در شهر تهران نیز نشان می دهد، بیش از ۳/۷۰ درصد مردم باوجود فشارهای دیپلماتیک از سوی قدرتهای غربی ، خواهان پایبندی ایران به حق مسلم خود برای دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته ای هستند.برخی گزارش ها نیز بنا به گفته مسوولان ایرانی گفته اند، در نشست ۲ یا ۳ ماه گذشته مقامات بلندپایه ایران ، مجوز آمادگی برای مواجه شدن با شورای امنیت صادر شده است. آنها می گویند اگر اروپا تقابل را انتخاب کرده است ، ما نیز آماده رفتن هستیم.اگر آنها قصد دارند در چارچوب NPT عمل نکنند و گفتگو و مذاکرات یکطرفه باشد و خط قرمز ما را به رسمیت نشناسند، از گزینه شورای امنیت استقبال می کنیم و برای تقابل نهایی با آن آماده هستیم. به هر حال براساس برداشت ها و شواهد موجود و باوجود توافق ایران و اروپا احتمال ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت وجود دارد.ادامه مذاکرات نشانگر حسن نیت در تقابل با اروپا و تعلیق غنی سازی اورانیوم به صورت داوطلبانه به مدت محدود و نشان دادن قدرت دیپلماتیک با ادامه قطعه سازی و پایبندی بر حقوق حقه و مشروع کشور است.