صد سال تنهایی Cien anos de soledad

رمانی از گابریل گارسیا مارکز ۱ ۱۹۲۸ , نویسنده کلمبیایی, که در ۱۹۶۷ منتشر شد این شاهکار, که با نبوغ غریبی رمانهای بزرگ ادبیات امریکای لاتین را از آغاز تاکنون با طنز تقلید می­کند, با شعر و قدرت ابداعی بی­نظیر همه مسائل این قاره غنی و آشفته را باهم ترکیب می­کند

رمانی از گابریل گارسیا مارکز (۱) (۱۹۲۸- )، نویسنده کلمبیایی، که در ۱۹۶۷ منتشر شد. این شاهکار، که با نبوغ غریبی رمانهای بزرگ ادبیات امریکای لاتین را از آغاز تاکنون با طنز تقلید می­کند، با شعر و قدرت ابداعی بی­نظیر همه مسائل این قاره غنی و آشفته را باهم ترکیب می­کند: صحنه رمان یک دهکده استوایی و خیالی کلمبیا است با عنوان ماکوندو (۲)، که تنها افتاده در میان آشغالها، دریا، و یک کوهستان غیرقابل عبور، که در آن گرما، خشونت، و تنبلی گیاهی دست در دست هم می­نهنند تا تخیل انسان را به هذیان وادارند و تنهایی او را آشفته کنند. خانواده بوئندیا (۳)، که خانواده­ای نمادین است در کتاب مظهر سرنوشت امریکا است.

همراه با خوسه آرکادیو بوئندیا (۴)، پایه­گذار خانواده، است «آنروزها، ماکوند و دهکده­ای بود با قریب بیست خانه از نی و خاک رس، و در کنار رودخانه­ای بنا شده بود که آبهای شفاف آن در بستری از سنگهای صاف، سفید، و به درشتی تخم­مرغهای ماقبل تاریخ جریان داشت.» هرسال، ملکیادس (۵)، رئیس یک طایفه کولی، تازه­های قاره دیگری را به بوئندیا هدیه می­دهد: آهن جادویی که فلزات دیگر را به سوی خود می­کشد؛ ذره­بینی که فواصل را از میان برمی­دارد و آتش روشن می­کند؛ جعبه­ای که در زیر آفتاب الماسهای سرد براق می­سازد؛ دستگاهی که تصویر مردم را تهیه می­کند و شاید در آینده بتواند از خدا هم عکس بردارد، تا دیگر احتیاجی به دلایل هستی­شناختی نباشد ... رئیس، که مثل دون کیشوت خود را در اتاق کارش زندانی کرده است، پیاپی مشغول اظهار نظر و بحث و فحص است و با تقلید طنزآمیز از پل الوار (۶) می­گوید: «زمین گرد است مثل پرتقال» اما، از چندی پیش، ماکوندو به دهکده­ای فعال با مغازه­ها و کارگاههای صنعتی و جاده­های پررفت و آمد تبدیل شده است؛ در خانه­ها جای پرنده­ها را ساعتهای آهنگ­نواز گرفته­اند. همراه با پیشرفت، رفته رفته روحیه اعتقاد به عجایب از میان می­رود و جای آن را نظم و کار می­گیرد، و بر اثر آن خواب از سر ساکنان ماکوندو می­پرد؛ آنان دچار «طاعون بی­خوابی» میشوند و دستخوش تعلیم و تربیت و سازمانهای اداری.

با نسل دوم، یعنی نسل سرهنگ اورلیانو (۷) بوئندیا، ماکوندو با جنگ و دیکتاتوری آشنا می­شود و به این ترتیب، قدم در عصر تاریخی می­گذارد. «سرهنگ اورلیانو موجد سی و دو قیام مسلحانه و شکست همه آنها شد. از هفده زن مختلف صاحب هفده فرزند ذکور شد که یکی پس از دیگری، همه در یک شب، که فرزند بزرگتر هنوز سی و پنج ساله نشده بود، کشته شدند. او از چهارده سوءقصد، شصت و سه کمین، و از یک جوخه اعدام جان سالم به در برد. از مقدار معتنابهی استریکنین نیز که در قهوه­اش ریختند و برای کشتن یک اسب کفایت می­کرد، آسیبی ندید.» سرهنگ، که از نیروهای دولتی شکست خورده است، نیروی چریکی تشکیل می­دهد، رویای یک فدراسیون دولتی امریکایی را در سر می­پروراند که «همه رژیمهای محافظه­کار را از آلاسکا تا پاتاگونیا (۸)» نابود خواهد کرد، و مدتی هم به کوبا پناهنده می­شود. ماکوندو، که با جنگ پیر شده بود، با فرارسیدن مردم امریکای شمالی از نو جوان می­شود.

اینان کشت درختان موز را ترویج می­کنند، ساختار دهکده­ها را تغییر می­دهند، یک محله سیاهان و یک محله مخصوص سفیدپوستها می­سازند و به یکی از وراث بوئندیا یاد می­دهند که «مثل یک قهرمان شنا کند، تنیس بازی کند، و ژانبون ویرجینیا با قاچهای آناناس بخورد.» وقتی که سندیکالیسم مبارز در ماکوندو شکل می­گیرد، اعتصابها آغاز می­شود و سرکوب امپریالیستی اولین قربانیها را می­گیرد. این، نشانه زوال است. ناامنی کشور و سیل و توفانی که «چهار سال و یازده ماه و دو روز» طول می­کشد، امریکای شمالیها را از ماکوندو می­راند.

خانه­هایی که در اثنای تب موز مانند قارچ از زمین روییده بودند متروک می­مانند، تأسیسات و کارگاهها اوراق می­شوند، ماکوندو دیگر فقط ساکنان معدودی دارد که خودشان را زیر آفتاب گرم می­کنند و ظاهراً از اینکه خلوت خود را بازیافته­اند خوشحالند. آخرین بوئندیا که در آن روزها به دنیا می­آید، موجود عجیب­الخلقه­ای است با دم خوک که به محض تولد می­میرد و مورچه­ها جسدش را به لانه خود می­کشند و بدینسان، او را تسلیم نیستی می­کنند. داستان بوئندیا و ماکوندو پایان می­گیرد و کتابی فراموش­ناشدنی از خود باقی می­گذارد.

رضا سیدحسینی. فرهنگ آثار. سروش.

۱.Gabriel Grarcia Marquez ۲.Macondo ۳.Buendia

۴.Jose Arcadio Buendia ۵.Melquiades ۶.Paul Eluard

۷.Aureliano ۸.Patagonia