مهمانی شبانه در «گذر از شب»

گزارشی از یک برنامه رادیو تهران

تاریکی شب، فرصتی است برای آرامش و آسایش بیشتر و زمانی برای خلوت کردن با خود. تماشا کردن تلویزیون یا گوش سپردن به برنامه‌های شامگاهی رادیو یکی از دلمشغولی مخاطبان اهالی شب است. برنامه‌هایی که برای این ساعات از شب تدارک دیده می‌شود باید متناسب با حال و هوای شنونده و آن ساعت از شب باشد تا موجب تسکین روح مخاطبان شود.

«گذر از شب» یکی از برنامه‌های شبانه است که ساعت ۲ تا ۳ از شبکه رادیویی تهران روی موج اف.ام ردیف ۹۴ مگاهرتز پخش می‌شود. برنامه‌ای که سعی دارد با کثرت برنامه‌سازان یا به عبارتی ایجاد تنوع، تغییر و تحول در عوامل، برنامه‌ای پر محتوا و با رویکردی نو ارائه کند. بنابراین هر شب یک تیم مجزا با موضوعات مختلف به تهیه و پخش برنامه گذر از شب می‌پردازد.

مریم رجبی‌نیا، سردبیر برنامه گذر از شب با بیان این که شنبه‌ها این برنامه با موضوع ادبیات داستانی و غیرداستانی پخش می‌شود، می‌گوید: برنامه گذر از شب، شنبه‌ها با موضوع ادبیات داستانی و غیرداستانی روی آنتن می‌رود.

وی اشاره می‌کند: داستان یک کتاب یکی از قسمت‌های جذاب و شنیدنی برنامه است که در سه بخش به ادبیات داستانی یا غیر داستانی اختصاص دارد.

آلبرت کوچویی گوینده به ارائه بخشی از زندگینامه نویسنده کتاب و معرفی چند اثر شاخص و معروف آن خواهد پرداخت و یکی از کتاب‌های نویسنده را نقد و بررسی می‌کند.

در بخش دیگری از برنامه، داستان‌های همیشه از دوران کودکی با روایت‌هایی از احمد گنجی روی آنتن خواهد رفت و داستان ضرب‌المثل‌های قدیمی و کاربردی به شکل داستانی به سمع و نظر شنوندگان خواهد رسید. گلستان دستان در مورد یکی از داستان‌های گلستان سعدی است که با گویندگی فاطمه نصرآبادی و بازیگری بهرام سروری‌نژاد ارائه می‌شود.

● پخش موسیقی ردیفی

جواد مانی از پیشکسوتان رادیوست که سردبیری و تهیه‌کنندگی برنامه یکشنبه‌ها را به عهده دارد.

وی می‌گوید: با توجه به این که موسیقی به‌عنوان برترین هنر از میان هنرهای هفتگانه است، موضوع این شب در مورد ادبیات منظوم و موسیقی ردیفی است و گوشه‌هایی از موسیقی ردیفی با اجراهای گوناگون استادان بزرگ موسیقی ایرانی در این شب تقدیم شنوندگان می‌شود.

معرفی جنبه‌های ساختاری این موسیقی غنی، کتاب‌های چاپ شده در این زمینه، ایجاد مباحث گروهی در یک زمینه خاص، مصاحبه با هنرمندان و نظرات آنها از دیگر بخش‌های تشکیل‌دهنده این برنامه است.

این تهیه‌کننده در ادامه توضیح می‌دهد: موسیقی اصیل ایرانی شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها و آوازهایی است که از هزاران سال پیش در متن زندگی مردم ایران جریان داشته است.

● فناوری

دوشنبه‌ها این برنامه با تهیه‌کنندگی ستاره نقدی با عنوان روزگار نو روی آنتن خواهد رفت. در این شب، شنوندگان شنونده مباحثی در مورد فناوری روز هستند.

برای این که شنوندگان از لحظه لحظه برنامه استفاده کنند، بخش‌های متنوع و مختلفی تدارک دیده شده که یکی از آنها با عنوان میز خبر یا به عبارتی دیگر زندگی با چشمان باز در مورد اتفاقاتی است که در حوزه تکنولوژی، اختراعات و نوآوری‌ها رخ داده که با حضور کارشناسان به اطلاع شنوندگان می‌رسد. این را فاطمه ارسالی سردبیر برنامه روزگار نو می‌گوید و اضافه می‌کند: در این برنامه آیتمی با نام سال هزار و سیصد و پیشرفت پیش‌بینی شده که در مورد سیر پیشرفت وسایل و تجهیزاتی است که طی سال‌های گذشته وجود نداشته یا بسیار ابتدایی و ساده بوده است.

کارشناسان حوزه‌های مربوط با بررسی و تحلیل سیر تکاملی تجهیزات، شنوندگان را با خود همراه می‌کنند. در بخش سلطون ۲۰۱۲ موضوعات روز تکنولوژی به زبان طنز بیان و عرصه علم و دانش به طنز کشیده می‌شود. آیتم مسافر فضا در مورد اکتشافاتی است که در فضا رخ داده و مباحثی در این خصوص نیز ارائه می‌شود.

این برنامه سه‌شنبه‌ها با موضوع سبک زندگی خانواده‌ها با پردازش مسائل و دغدغه آنها در خانه و اجتماع پخش می‌شود. هومن عرب‌شیرازی، سردبیر و تهیه‌کننده برنامه با بیان این مطالب در ادامه می‌افزاید: در این شب علاوه بر واکاوی سبک‌های متنوع زندگی به آسیب‌های اجتماعی و نحوه و روش زندگی مطلوب پرداخته خواهد شد و سبک‌های مختلف زندگی همچون سبک زندگی کلاسیک، مدرن، خانواده‌های بومی و... با حضور کارشناسان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی می‌گوید: برنامه گذر از شب با بخش‌های متنوعی ارائه می‌شود که می‌توان به واگویه‌های دل یا چرتکه که مسائل اقتصادی خانواده و جامعه را با رفتارها و عادات مورد کنکاش قرار می‌دهد، اشاره کرد. بخشی نیز با طبیعت همراه خواهیم بود و به جاذبه‌های طبیعت و اطراف خود آگاهی متفاوت خواهیم داشت.

عرب‌شیرازی معتقد است: برای داشتن جامعه‌ای سالم، نیازمند خانواده‌ای سالم هستیم، چون با گسترش زندگی شهری و شهرنشینی سبک‌های مختلف زندگی رواج یافته و مشکلات متعددی ایجاد شده، لذا با بررسی مشکلات زندگی شهری و به تبع آن خانواده‌ها و جامعه به مسائلی که روزانه افراد با آن درگیر هستند پرداخته می‌شود.

عرب‌شیرازی با اشاره به موضوعات مورد بررسی در این شب می‌افزاید: بیشتر موضوعات حول محور خانواده است از جمله تربیت فرزندان، ارتباط زوجین، اقتصاد و قوانین خانواده، بهداشت و سلامت خانواده‌ها، نحوه خرید در بازار، احترام به بزرگ تر ها، مسائل اجتماعی آنها و...

● بهداشت روان و جسم

فهیمه تهرانی، تهیه‌کننده درباره موضوع گذر از شب در چهارشنبه شب‌ها می‌گوید: بهداشت روان و معنویت محور اصلی برنامه است که به موضوعاتی همچون انجام مناسک مذهبی، دعا، رفتارهای متقابل نیک، بازگشت اعمال به سمت خود و... پرداخته می‌شود.

وی می‌افزاید: روانپزشک‌ها، روان‌شناسان و کارشناسان مذهبی با حضور در برنامه مسائل و مشکلات را مورد بررسی قرار می‌دهند؛ چراکه علم پزشکی با اعتقادات مذهبی، رفتارها و باورهای معنوی در کنار یکدیگر بهداشت جسم و روان را تضمین می‌کند.

● دفاع مقدس و ۸ سال جنگ تحمیلی

فرزین رنجبر، نه‌تنها سردبیری و تهیه برنامه پنجشنبه را به عهده دارد، بلکه بخشی از برنامه نیز توسط خودش اجرا می‌شود.

رنجبر با بیان این که برنامه پنجشنبه‌ها با عنوان معبر با موضوع دفاع مقدس و هشت سال جنگ تحمیلی روی آنتن خواهد رفت، توضیح می‌دهد: محور اصلی برنامه درباره دفاع مقدس و ایثار و از خودگذشتگی است. در این برنامه به معرفی شهدا، زندگینامه رزمندگان اسلام و جانبازان و خاطرات همرزمان شهدا در سال‌های دفاع مقدس پرداخته می‌شود و موضوعاتی همچون طنز دفاع مقدس با بحث‌های کارشناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

از دیگر بخش‌های برنامه می‌توان به پخش آوازها، نغمه‌ها و سرودهای دفاع مقدس به منظور تداعی خاطرات روزهای به یاد ماندنی و شعرخوانی با موضوع شهادت، ایثار، پایداری و مقاومت اشاره کرد.

● آثار برتر موسیقی کلاسیک

محمود احمدی که از فعالان و پیشکسوتان عرصه موسیقی کلاسیک است و چیزی حدود ۱۸ سال سردبیر و تهیه‌کننده برنامه جهان موسیقی است، جمعه‌ها به پخش موسیقی کلاسیک و معرفی آهنگسازان و قطعات آن می‌پردازد.

وی هدف از تهیه این برنامه را معرفی و در دسترس قرار دادن آثار برتر موسیقی کلاسیک جهان برای عاشقان و جویندگان موسیقی کلاسیک می‌داند و می‌افزاید: علاقه‌مندان زیادی به شنیدن موسیقی کلاسیک و آشنایی با آثار این نوع موسیقی تمایل دارند. در این برنامه تعداد بسیاری از آثار فاخر مشاهیر موسیقی کلاسیک پخش و به بررسی آثار برتر موسیقی کلاسیک پرداخته می‌شود.

احمدی معتقد است: هر نوع موسیقی جایگاه متفاوت و بسترهای فرهنگی خاص خود را دارد. همه انواع موسیقی باید جایگاه خود را پیدا کند. در واقع هرکدام از گونه‌های موسیقی باید براساس نیازها و شاخص‌های اجتماعی ـ فرهنگی خود دیده و شنیده شود. طبیعی است مخاطبان موسیقی کلاسیک به مراتب کمتر از موسیقی سنتی هستند و موسیقی سنتی هم کمتر از موسیقی پاپ است، اما نمی‌شود گفت موسیقی کلاسیک در رسانه وجود نداشته باشد. ایران در میان کشورهای شرقی از پیشگامان موسیقی کلاسیک بوده و تلاش‌های بسیاری برای وطنی شدن ادوات آن صورت گرفته است.

باید ریشه‎های موسیقی ایرانی و پشتوانه سنتی آن حفظ شود. یک موسیقی که خود را کلاسیک می‎داند باید زیرساخت‎های دقیق و مستحکمی داشته باشد.

وی درباره ویژگی‌های برنامه‌های سحرگاهی می‌گوید: بیشتر شنوندگان برنامه‌های شبانگاهی یا سحرگاهی از مخاطبان پروپاقرص هر ایستگاه هستند و به عبارتی می‌توان گفت مخاطبان این ساعت آگاهانه دست به انتخاب شبکه و برنامه‌ریزی خاصی می‌زنند، لذا با علم به این موضوع و با توجه به حال و هوای متفاوت شنوندگان و زمان پخش برنامه باید برنامه‌ریزی کرد چون برنامه‌های ما در این ساعت باید فرمت، شکل و محتوای آرامش بخش داشته باشد.

مریم کریمی