اثرات فقر و بیکاری بر زندگی مردم

ایران دومین کشور دارنده ذخایر نفت و گاز در جهان است و طبق گزارش بانک جهانی با سرانه درآمد ناخالص ملی ۳۵۴۰ دلا ر بیست و چهارمین قدرت اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۰ است

ایران دومین کشور دارنده ذخایر نفت و گاز در جهان است و طبق گزارش بانک جهانی با سرانه درآمد ناخالص ملی ۳۵۴۰ دلا ر بیست و چهارمین قدرت اقتصادی جهان (در سال ۲۰۱۰) است. ایران از نظر جاذبه های توریستی رتبه ۲۲ و از نظر تنوع زیستی و اقلیمی رتبه ۵ را در دنیا دارد و در تولید ۱۴ محصول کشاورزی نیز رتبه اول را دارد و اگر درست سیاستگذاری شود و مدیریت آن علمی باشد می تواند به یک کشور توسعه یافته و تاثیرگذار در جهان تبدیل شود.

ایران از نظر نیروی انسانی ماهر و تحصیلکرده نیز قابل قیاس با کشورهای پیشرفته دنیاست. علی رغم این که ایران یک کشور بالقوه توانمندی است ولی به دلیل برخی سیاستگذاری های ناکارآمد و مدیریت ضعیف از شرایط اقتصادی و اجتماعی ضعیفی برخوردار است. فقر، بیکاری، اعتیاد، نابرابری، تصادفات رانندگی، کم سوادی، طلا ق و جرایم قضایی، زندگی مردم را بی کیفیت کرده است و مردم از ناراحتی های روحی و روانی رنج می برند به طوری که طبق گزارش انجمن رواشناسی حدود ۲۱ درصد مردم ایران به بیماری های روانی مبتلا هستند. فقر و بیکاری به عنوان مادر مشکلا ت مردم بوده و سایر آسیب های اجتماعی نیز اغلب از عوارض فقر اقتصادی به شمار می آیند. به طور کلی مهمترین عوارض و تاثیرات منفی فقر و بیکاری بر زندگی مردم عباتند از:

۱) فقر باعث شیوع بیماری های روانی نظیر افسردگی می شود. در حال حاضربه دلیل بالا بودن هزینه های درمان بیماران روانی و کم ارزش شدن تعهدات بیمه ها اضطراب، فشارهای عصبی و عدم تحمل زندگی باعث خودکشی، خودسوزی و وقوع جرائم جنون آمیز می شود.

۲) در اثر فقر و بیکاری مردم ترجیح می دهند تنها شکم های خود را سیر کنند و از آموزش و بهداشت محروم می گردند. در حال حاضر بیش از ۳ میلیون کودک محروم از تحصیل داریم که به دلیل مشکلا ت ناشی از فقر از تحصیل بازمانده اند. کودکان کار نیز که به حدود ۱/۵ میلیون نفر می رسند از عواقب فقر هستند. سو» تغذیه و گسترش بیماری های عفونی ناشی از عدم رعایت بهداشت از عوارض دیگر فقر است.

۳) فقر تبعات سیاسی و امنیتی نیز دارد. در استانهای مرزی برخی افراد از فقر و بیکاری مردم سو»استفاده کرده و آنان را به تجزیه طلبی تشویق می کنند و باعث بروز نارضایتی می شوند.

از طرف دیگر مردم فقیر نیز برای گریز از فقر به دامن تجربه طلبان و قاچاقچیان می افتند.

۴) یکی از عوارض فقر روسپیگری و تن فروشی است که متعاقبا درشهرهای بزرگ رواج دارد.

۵) فقر بر اعتقادات دینی مردم نیز اثر منفی می گذارد. مردم فقیر با مشاهده اختلا ف طبقاتی در جامعه از ارزشهای اصیل دینی نظیر عدالت، آزادی، خیرخواهی و صداقت دور می شوند و به خرافات روی میآورند. عوام گرایی ، عوام فریبی و دروغگویی نیز از عوارض فقر است.

۶) فقر باعث گسترش اعتیاد و اختلا فات خانوادگی می شود. مهمترین عامل طلا ق در کشور فقر است.

بالا رفتن سن ازدواج جوانان و کاهش آمار ازدواج از عوارض دیگر فقر است. فقر ناامنی، سرقت و جرایم سازمان یافته را بیشتر می کند و باعث عقب ماندگی کشور می شود.

۷) نابودی محیط زیست به ویژه مراتع و جنگلها در جوامع فقیر و توسعه نیافته شایع است.

حال در این مجال کوتاه راهکارهای کاهش فقر در ایران مورد بررسی قرار می گیرد که به اهم آن اشاره می شود:

۱) افزایش تولید ملی: تولید ملی ایران با توجه به نسبت جمعیت بسیار پایین است. تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۸۸ حدود ۳۸۰ میلیارد دلا ر بود که در مقایسه با جمعیت، بسیار پایین است و ایران را به یک کشور وارد کننده و مصرف کننده کالا های خارجی تبدیل کرده است; در نتیجه اشتغال از بین رفته است. تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال ۲۰۰۹ حدود ۱۴ تریلیون دلا ر، چین ۸/۸، ژاپن ۴/۲ و هندوستان ۳/۶ تریلیون دلا ر بود. افزایش تولید ملی ایران وقتی امکانپذیر است که در کشور قانون ضدفساد و منع سرمایه گذاری نهادهای دولتی تصویب و اجرا شود و اقتصاد از چنگال نهادهای دولتی آزاد گردد. افزایش امنیت و ثبات سیاسی و اجتماعی نیز از عوامل مهم سرمایه گذاری هستند. نخبگان و سرمایه داران وقتی سرمایه گذاری می کنند که خود در امنیت و آسایش (آزادی های اجتماعی) باشند.

۲) انتخاب مدیران دانش پذیر و حامی تولید در راس دستگاه های اجرایی، قانون گذاری و قضایی که با اصلا ح قانون انتخابات و ارتقای شاخص های کیفی آن امکانپذیر است.

۳) جلوگیری از فرار سرمایه ها و نخبگان به خارج از کشور

۴) هدفمند کردن صحیح یارانه ها; یارانه های دولتی بایستی به مراکز آموزشی، تحقیقاتی و کارآفرینی اختصاص یابد. پرداخت مستقیم یارانه های نقدی به مردم هیچگونه کمکی به افزایش تولید و کاهش فقر نمی کند (دولت فقط به اقشار خاصی یارانه نقدی پرداخت کند.)

۵) بهبود شرایط بین المللی ایران باعث رونق گرفتن صنعت توریسم و اعتماد سرمایه گذاران می شود. می توان با فعال کردن صنعت توریسم حدود یک میلیون شغل ایجاد کرد و به کاهش فقر کمک کرد.

نویسنده : عباس حاتمی