مال اکلوژن چیست؟

اکلوژن یکی از موضوعات تخصصی رشته دندان پزشکی است که به ارتباط بین دندان های بالا و پایین و نحوه قرارگیری دندان ها بر روی هم می پردازد. یا به عبارتی مال اکلوژن، به وضعیت قرارگیری …

اکلوژن یکی از موضوعات تخصصی رشته دندان پزشکی است که به ارتباط بین دندان های بالا و پایین و نحوه قرارگیری دندان ها بر روی هم می پردازد. یا به عبارتی مال اکلوژن، به وضعیت قرارگیری غیر طبیعی دندان ها و یا فکین گفته می شود که انحرافی از رشد و تکامل صحیح است و بر جفت شدن دندان ها، تمیز کردن دندان ها، سلامت لثه، رشد فکری و تکلم، تاثیر می گذارد.

هم ارث و هم محیط نقش مهمی را در ایجاد مال اکلوژن دارند. شکل و اندازه صورت، فکین و دندان ها غالبا به وسیله توارث انتقال می یابند.

عوامل محیطی ایجاد کننده مال اکلوژن زیاد بوده و اغلب آن ها توسط دندانپزشک کودکان قابل کنترل هستند و عمده ترین آن پوسیدگی دندان های شیری و یا زود از دست دادن آن ها است.

چگونگی و ترکیب مشکلات اختصاصی هر بیمار، محدوده و مراحل معاینه و تشخیص را معین می کند. حین معاینات کلینیکی، دندان پزشک تاریخچه ای از سوابق پزشکی و دندانپزشکی می گیرد، از دندان ها قالب گیری به عمل آورده و آن ها را با گچ دندانپزشکی می ریزد.

این قالب های مطالعه علاوه بر این که روابط دندان ها را نشان داده و در طرح درمان کمک کننده است، ماخذی نیز برای بررسی پیشرفت درمان است. تهیه عکس های معمولی از صورت و دندان ها نیز یک رکورد و ثبت قبل از درمان است. تعدادی رادیوگرافی نیز ممکن است برای تشخیص پیشرفت مال اکلوژن نیاز باشد.

رادیو گرافی رایج در این زمینه پانورامیک می باشد که همه دندان ها را در یک کلیشه نشان می دهد. رادیوگرافی دیگر سفالومتری جانبی می باشد که به صورت نیم رخ رابطه دندان ها و فکین را نسبت به صورت و جمجمه نشان می دهد.

به طور کلی از ۲ نوع دستگاه برای تصحیح مال اکلوژن استفاده می شود:

۱) دستگاه های متحرک

۲) دستگاه های ثابت

دستگاه متحرک از سیم و مواد پلاستیکی (اکریل) ساخته می شود و توسط بیمار در دهان گذاشته و برداشته می شود. بعضی از انواع آن به طور هم زمان دندان های بالا و پایین را در بر می گیرد. کلا گرفتن نتیجه مطلوب درمانی با این دستگاه ها منوط به همکاری، پذیرش و استفاده صحیح بیمار از آن و آموزش کامل از طرف دندانپزشک به بیمار، می باشد. مزیت عمده دستگاه های متحرک این است که به راحتی برداشته شده و تمیز می شوند. دستگاه های ثابت عبارتند از قطعاتی بنام به راکت که مستقیما به دندان ها چسبانده می شوند و سیم در داخل آن ها گذاشته می شود. این دستگاه ها کنترل بهتری بر حرکات دندانی دارند. به علت گیر غذایی در اطراف این دستگاه ها، همکاری بیمار در تمیز کردن دندان ها و رعایت بهداشت دهان به منظور جلوگیری از پوسیدگی الزامی است. نحوه قرار گیری دندان ها روی هم باید به گونه ای باشد که کوچک ترین مشکلی روی عضلات صورت و مفصل فک نداشته باشد و بیمار دچار دردهایی همچون سردرد، درد در ناحیه فک و درد حین باز شدن کامل دهان نشود.

دوره درمان برای هر ناهنجاری بستگی به نوع مال اکلوژن، شدت و پیشرفت آن و رشد کودک و همکاری وی دارد. دندانپزشک مدت زمان لازم برای انجام درمان اولیه را به طور تقریبی تخمین می زند. انتخاب دقیق یک دندان شیری برای کشیده شدن ممکن است جهت هدایت رویش دندان دائمی لازم باشد. در این مواقع نیاز به کنترل بیمار در یک دوره زمانی بوده و گاها ممکن است از بعضی دستگاه های ارتودنسی استفاده شود، ولی کشیدن دندان دائمی بستگی به چگونگی وضعیت دندان ها، میزان کمبود فضا و صورت بیمار دارد و در هر بیماری متفاوت است.

نویسنده : معصومه آیت اللهی