جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا در یک نگاه

آمریکا با وجود نداشتن مسابقه طولانی در ورزش فوتبال, شاهد بالاترین حضور تماشاگران در تاریخ مسابقات جام جهانی بود نزدیک به ۵ ۳ میلیون نفر با متوسط ۶۹ هزار نفر برای هر مسابقه, دیدارها را تماشا کردند

جام‌ جهانی ۱۹۹۴ آمریکا، رقابتی دیدنی و زیبا بود که تنها نقطه ضعف آن برگزاری فینال بدون گل و کشیدن کار به ضربات پنالتی برای نخستین‌بار در تاریخ جام جهانی بود. این جام پرگل سرشار از هیجان، غم، شادی و شگفتی بود. بلغارستان که در ۱۶ دیدار پیش خود در مرحله نهائی جام جهانی طعم پیروزی را نچشیده بود، با شکست آلمان مدافع عنوان قهرمانی راهی مرحله نیمه نهائی شد. ”دیه‌گو مارادونا“ ستاره بی‌بدیل فوتبال جهان و آرژانتین نیز به‌علت مثبت بودن نتیجه آزمایش دوپینگ از این رقابت‌ها کنار گذاشته شد.

همچنین ”آندرس اسکوبار“ مدافع تیم ملی کلمبیا به این علت که در دیدار برابر آمریکا به تیم خودی گل زده بود، پس از بازگشت به کشورش به ضرب ۱۲ گلوله به قتل رسید. تیم کم ادعای میزبان نیز در دور دوم با برزیل بازی کرد و با آنکه با تک گل ”روماریو“ شکست خورد، اما سرفرازانه از این رقابت‌ها کنار رفت. برزیل بدون شک، بهترین تیم این رقابت‌ها بود اگر چه پیروزی این تیم در فینال در ضربات پنالتی طعم خوبی برای هواداران برزیل در سراسر جهان نداشت؛ اما آنها شایسته کسب چهارمین عنوان قهرمانی بودند.

اگر چه ورزش‌های بسکتبال، بیسبال و فوتبال آمریکائی در کشور میزبان به مراتب جذاب‌تر و پرطرفدارتر است اما پانزدهمین دوره جام جهانی با استقبال کم نظیری روبه‌رو شد. در حقیقت اعطای افتخار میزبانی جام جهانی به آمریکا سبب تعجب بسیاری شد؛ زیرا هرگز فوتبال در این کشور مقبولیت سایر ورزش‌ها را نداشت.

در مراکش بزرگترین رقیب آمریکا برا کسب میزبانی جام جهانی، ناامیدی موجی زد زیرا از زمان شروع جام جهانی، ناامیدی موج می‌زد زیرا از زمان شروع جام جهانی در سال ۱۶۹۳۰ هیچ کشور آفریقائی میزبانی این رقابت‌ها را عهده‌دار نشده بود، اما مراکش با داشتن فقط دو ورزشگاه امکانات لازم برای برگزاری چنین دیدارهای بااهمیتی را نداشت و ”ژائو هاوه لانژ“ رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) با انتخاب آمریکا درهای تازه‌ای را به روی فوتبال گشود.

در این دوره، ۱۴۷ کشور در رقابت‌های مقدماتی جام جهانی شرکت کردند که رکورد تازه‌ای محسوب می‌شد. در میان این تیم‌ها آفریقای‌جنوبی دیده می‌شد. که پس از غیبتی طولانی دوباره حضور یافته بود. در این دوره نیز تیم‌های بزرگی غایب بودند. انگلستان، دانمارک (قهرمان جام ملت‌های اروپا ۱۹۹۲)، پرتغال، لهستان و بار دیگر فرانسه که با گل دیرهنگام بلغارستان در آخرین دیدار مقدماتی از صعود به جام جهانی باز ماند. همچنین یوگسلاوی نیز به‌دلیل بروز جنگ داخلی با بوسنی از این رقابت‌ها کنار گذاشته شد. ۲۴ کشور در این دوره جام جهانی با یکدیگر به رقابت پرداختند. در طول یک ماه رقابت‌های جام ‌جهانی، با وجود گرمای طاقت‌فرسا، میزان تماشاگران به رکورد بیش از ۳ میلیون و ۵۸۰ هزار نفر دست یافت.

در مرحله رقابت‌های گروهی برای نخستین بار پیروزی ۳ امتیاز داشت. صعود آمریکا و عربستان سعودی به دور دوم از شگفتی‌های این جام بود. عربستان با گلزنی ”سعید عویران“ برابر بلژیک که می‌توان آن را بهترین گل جام‌ جهانی نام برد به این مهم دست یافت. روسیه با وجود کسب رکورد ۵ گل زده به‌وسیله یک نفر (اولگ سالنکو) در دیدار با کامرون نتوانست به دور بعد صعود کند. همچنین ”روژه میلا“ کامرونی ۴۲ ساله با زدن یک گل به روسیه، عنوان مسن‌ترین گلزن جام جهانی را بار دیگر از آن خود کرد (وی در جام ‌جهانی گذشته نیز با زدن گل در ۳۸ سالگی این عنوان را به خود اختصاص داده بود).

در مرحله یک‌چهارم نهائی برزیل خود را در مصاف با هفت تیم اروپائی دید که یکی از آنها ایتالیای سرسخت بود. ایتالیا در دور نخست به‌سختی از گروه خود صعود کرد و در یک‌هشتم نهائی به سد نیجریه برخورد. در حالی‌که ایتالیا یک گل خورده بود و با اخراج ”جیان فرانکوزولا“ ده نفره بازی می‌کرد، لاجوردی‌پوشان بهترین جادوی ”هودینی“ خود را اجراء کردند و منجی آنها کسی نبود جز ”روبرتو باجو“، این بازیکن خوش فکر و باهوش علاوه بر زدن ۲ گل در این دیدار، ۳ گل نیز در مراحل یک‌چهارم و نیمه ‌نهائی به تیم‌های اسپانیا و بلغارستان زد تا یک تنه ایتالیا را به فینال جام ‌جهانی هدایت کند.

دیدار برزیل برابر هلند در مرحله یک‌چهارم نهائی را به حق باید بهترین بازی جام دانست. برزیل در حالی‌که ۲ بر صفر از حریف پیش بود بازی را در نهایت با نتیجه ۳ بر ۲ به پایان رساند. به‌به‌تو، مازینیو و روماریو زننده ۳ گل برزیل بودند، ضمن اینکه این پیروزی شادی تولد پسر به‌به‌تو را برای این مهاجم مضاعف کرد. در فینال دو تیم برزیل و ایتالیا برابر یکدیگر صف‌آرائی کردند، اما این دیدار که به‌نظر می‌رسید بازری زیبا و ایده‌آلی باشد در عمل یک نبرد فیزیکی و خسته‌کننده بود. برای نخستین‌بار سرنوشت جام ‌جهانی به ضربات پنالتی واگذار شد. و پنالتی ایتالیا به روبرتو باجو واگذار شد و ضربه او راهی آسمانی آبی کالیفرنیا شد. برزیل پس از ۲۴ سال بار دیگر قهرمان شد و به نخستین تیمی تبدیل شد که جام جهانی را ۴ بار لمس کرده است.

● برترین‌های جام

▪ قهرمان: برزیل

▪ نایب قهرمان: ایتالیا

▪ سوم: سوئد

▪ چهارم: بلغارستان

▪ آقای گل: هریستو استویچکوف (بلغارستان) و اولگ سالتکو (روسیه)

▪ بهترین بازیکن: روماریو

▪ برنده‌ بازی جوانمردانه: برزیل

● جام‌ جهانی ۱۹۹۴ آمریکا

اسطوره‌های جام جهانی ۱۹۹۴

▪ ”روماریو فاریا دو سوزا“ (برزیل) تولد ۱۹۶۶

مهاجمی که با فرصت‌طلبی و خونسردی منحصربه‌فرد در مقابل دروازه حریف بسیار خطرناک ظاهر می‌شد. روماریو پیش از پیوستن به بارسلونا در سال ۱۹۹۳ در تیم المپیک ۱۹۸۸ برزیل و آیدهوون هلند خوش درخشید. وی گل پیروزی کشورش برابر سوئد در نیمه نهائی جام‌ جهانی ۱۹۹۴ را به ثمر رساند. او در مرحله گروهی نیز با گلزنی برابر این تیم و همچنین تیم‌های کامرون، روسیه و هلند مجموع گل‌های خود را به عدد ۵ رساند. این بازیکن حضور در جام‌ جهانی ۱۹۹۸ را به دلیل مصدومیت از دست داد در جام جهانی ۲۰۰۲ نیز با وجود اینکه برای ۲ فصل پیاپی برترین گلزن لیگ دسته اول برزیل شناخته شده بود، توسط ”اسکولاری“ به تیم ملی دعوت نشد.

در ژانویه گذشته در ۴۰ سالگی، نهصد و پنجاهمین گل خود را به ثمر رساند و اکنون به دنبال ثبت رکورد یک هزار گل در طول دوران بازیگری‌اش است.

▪”هریستو استویچکوف“ (بلغارستان) تولد ۱۹۶۶

مهمترین عامل مطرح شدن بلغارستان به‌عنوان یکی از قدرت‌های فوتبال جهان است. استویچکوف یک مهاجم چپ پای فعال که مستقیم به‌سوی دفاع حریف می‌دوید ودر عین حال مهارت بالائی در استفاده از توپ‌های مرده داشت به همین دلیل هنگام عضویت در بارسلونا به ”ال پیستولرو“ شهرت یافت. بلغارستان در ۶ دوره جام جهانی حتی موفق به یک پیروزی هم نشده بود، اما استویچکوف در مسابقات ۱۹۹۴ خیلی زود با ۲ پنالتی، شکست ۴ بر صفر یونان را رقم زد.

در جریان پیروزی ۲ بر صفر بلغارستان برابر آرژانتین نیز دوباره گلزنی کرد و درخشش خود را در دیدار برابر مکزیک در دور دوم هم تکرار نمود. با وجود این بهترین لحظات استویچکوف و تیم ملی بلغارستان در یک‌چهارم نهائی و پیروزی برابر آلمان، مدعی قهرمانی رقم خورد. این بازیکن یک گل در جریان پیروزی ۲ بر یک برابر آلمان به ثمر رساند و با گلزنی در نیمه نهائی برابر ایتالیا با ۶ گل در صدر گلزنان این جام قرار گرفت.

▪ ”روبرتو باجو“ (ایتالیا) تولد ۱۹۶۷

بازیکن ماهر و خلاقی که همیشه مورد تقدیر کشورش بوده است. به‌عنوان گرانترین بازیکن جهان در جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا، یک گل دیدنی برابر چکسلواکی به ثمر رساند، اما در مرحله حذفی نتوانست کاری بکند. وی ۳ سال بعد عنوان بهترین بازیکن اروپا و جهان را به خود اختصاص داد و در جام‌جهانی ۱۹۹۴ آمریکا، تقریباً یک تنه کشورش را به فینال رساند. با ۲ گل ایتالیا را در برابر نیجریه نجات داد، در یک‌چهارم نهائی پیروزی را از چنگ اسپانیا درآورد و سپس با ۲ گل در نیمه‌ نهائی از سد بلغارستان گذشت. اما با از دست دادن یک پنالتی در فینال این جام، قهرمانی را نصیب برزیل کرد. در جام جهانی ۱۹۹۸ عملکرد خوبی از خود به نمایش گذاشت اما این مانع از حذف ایتالیا از دور مسابقات نشد. او به جام جهانی ۲۰۰۲ دعوت نشد و سپس در سال ۲۰۰۴ از فوتبال خداحافظی کرد.

● آیا می‌دانید که؟

آمریکا با وجود نداشتن مسابقه طولانی در ورزش فوتبال، شاهد بالاترین حضور تماشاگران در تاریخ مسابقات جام جهانی بود. نزدیک به ۵/۳ میلیون نفر با متوسط ۶۹ هزار نفر برای هر مسابقه، دیدارها را تماشا کردند. این میزان در جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا ۵/۲ میلیون نفر با متوسط ۴۸ هزار نفر در هر مسابقه بود. برخی از بازیکنان سرشناس روسیه برای اعتراض به انتخاب ”پاول سادیرین“ به‌عنوان سرمربی در خانه ماندند. پیروزی ۴ بر صفر بلغارستان برابر یونان، اولین پیروزی این تیم پس از ۶ بار حضور در جام جهانی بود. این تیم تا نیمه نهائی نیز بالا رفت.

روژه‌میلا با ۴۲ سال سن، مسن‌ترین بازیکن حاضر در این جام بود که با به ثمر رساندن گل در جریان شکست ۶ بر یک برابر روسیه، عنوان مسن‌ترین گلزن را نیز به خود اختصاص داد.

”ریگوبرت سانگ“ بازیکن ۱۷ ساله کامرون، جوانترین بازیکنی بود که در دیدار برابر برزیل اخراج شد. ”اشتفان افنبرگ“ آلمانی پس از انجام حرکت زشتی مقابل تماشاگران، هنگام تعویض در دیدار با کره‌جنوبی، به کشورش فرستاده شد. این هافبک بایرن مونیخ دیگر هرگز برای تیم ملی آلمان بازی نکرد.

مسابقه مکزیک و بلغارستان در دور دوم به دلیل شکستن میله دروازه و تعویض آن، ۱۵ دقیقه متوقف شد. برزیل قهرمانی خود را به ”آیرتون سنا“ راننده فرمول یک این کشور اهدا کرد که اوایل سال ۱۹۹۴ در ایمولا ایتالیا کشته شده بود.

● ترکیب بازیکنان برزیل قهرمان جام جهانی ۱۹۹۴

▪ دروازه‌بانان: کلودیو تافارل، زتی، گیلمار

▪ مدافعان: بورجینیو، ریکاردو گومز، ریکاردو روچا، برانکو، آلدایر، کافو، مارسیو سانتوس

▪ هافبک‌ها: لئوناردو، مائورو سیلوا، دونگا، زینیو، رای، مازینیو، پائولو سرجیو

▪ مهاجمان: رونالدو، به‌به‌تو، روماریو، ملور، ویولا

▪ سرمربی: کارلوس آلبرتو پریه‌را.