چرا کودکتان صبحانه نمی خورد

آیا کودک شما ترجیح می دهد که صبحانه نخورد آیا هر روز صبح سر این مسأله ـ که کودک قبل از رفتن به مدرسه یا بازی, غذای کافی بخورد ـ درگیری دارید

آیا کودک شما ترجیح می‌دهد که صبحانه نخورد؟ آیا هر روز صبح سر این مسأله ـ که کودک قبل از رفتن به مدرسه یا بازی، غذای کافی بخورد ـ درگیری دارید؟

برخی از کودکانی که به مدرسه می‌روند یا اصلاً صبحانه نمی‌خورند، یا خیلی کم یا بسیار باعجله صبحانه می‌خورند. در حالی که پس از ۱۱ تا ۱۲ ساعت بی‌غذایی، در واقع برای آغاز روز و پیشگیری از دل‌ضعفه ـ که مانع فعالیت کودک می‌شود ـ بدن به انرژی زیادی نیازمند است. بزرگسالان به صبحانه متعادلی نیاز دارند، ولی نیاز کودکان در حال رشد به پروتئین، گلوسید، ویتامین و مواد معدنی بسیار زیاد است بسیاری از کودکانی که به مدرسه می‌روند به این دلیل صبحانه نمی‌خورند، چون از سنین قبل از رفتن به مدرسه و دوران خردسالی عادت به خوردن صبحانه نکرده‌اند.

راه‌حل‌های زیر به شما کمک می‌کند که کودک خود را از همان دوران خردسالی به مرور زمان به خوردن صبحانه عادت دهید.

ـ سعی کنید برای کودکتان الگوی خوبی باشید. کودکان از والدین خود تقلید می‌کنند بنابراین طوری رفتار کنید که از کودکتان انتظار دارید. اگر شما صبحانه نخورید، او هم نمی‌خورد. همگی با هم و به شکل خوشایند و بدون عجله غذا را صرف کنید. سعی کنید از صبحانه لذّت ببرید و نشان دهید که واقعاً خوشحالید. اگر با وجود نشان دادن یک الگوی خوب، هنوز کودک از خوردن صبحانه امتناع می‌ورزد، آن را تبدیل به یک درگیری شدید خودتان نکنید بلکه به شگردها و راهکارهای دیگر بیندیشید.

ـ اگر کودک شما غذاهای معمول را نمی‌خورد، غذاهای دیگر را امتحان کنید.

برای کودک شیر تهیّه کنید و به او اجازه دهید که فقط غذای مایع بخورد یا سیب‌زمینی سرخ شده را با یک لیوان شیر به او بدهید. وقتی کودک از نظر تغذیه‌ای تأمین می‌شود، شکل غذای داده شده اهمیتی ندارد.

بعضی والدین اصرار دارند که هرچه خودشان می‌خورند، کودکشان هم، همان را بخورد. مثلاً چای‌شیرین با پنیر می‌خورند یا اینکه روی هلیم خود شکر می‌ریزند و با زور و اجبار از کودک خود می‌خواهند که آنها را بخورد. این در حالی است که کودک دوست ندارد. نتیجه آن که کودک از خوردن صبحانه بیزار می‌شود.

در کل کودک می‌تواند هرچه خواست بخورد و دلیلی ندارد که او مانند بقیه عمل کند. کودکانی وجود دارند که پنیر را با مربا می‌خورند در حالی که این برخلاف سلیقه و ذائقه اکثر مردم است. هدف این است که به نوعی کودک را به خوردن صبحانه علاقه‌مند کنید، نه اینکه وی را از خوردن صبحانه متنفر سازید.

ـ والدین باید در حد امکانات خود سر میز صبحانه از غذاهای مختلف استفاده کنند و غذاهای جدیدی را هرچند وقت یک بار به برنامه صبحانه اضافه کنند تا از یکنواختی جلوگیری شود. اگر کودک شما ناگهان از خوردن غذایی که قبلاً دوست داشت، امتناع می‌ورزد به زور آن را به او ندهید. برای مدتی آن را کنار بگذارید و سپس به تدریج و با ظرافت، مجدداً آن را به برنامه غذایی اضافه کنید. برای صبحانه روی غذای مشخصی تعصب نداشته باشید.

ـ سعی کنید زمان کافی را برای یک صبحانه مفرح در نظر بگیرید تا صبحانه برای کودک لذتبخش شود. به عنوان مثال کودکان خردسال از این که لیوان و فنجان مخصوص به خودشان را داشته باشند، لذّت می‌برند. آن‌ها از این که با تزئین قسمتی از نان با مقداری پنیر و درست کردن یک شکل و آراستن سفره شرکت کنند، سرگرم می‌شوند. به کیک صبحانه کرم اضافه کنید و با شکلات، روی آن شکل‌های جالبی بکشید تا کودکان از خوردن آن لذّت بیشتری ببرند. در سفره صبحانه از نان‌های فانتزی متنوع استفاده کنید.

ـ موقع صرف صبحانه با کودک همراه باشید. کودکان خردسال نباید هنگام صبحانه تنها رها شوند. حتّی کودکان بزرگتر نیز دوست دارند همراهی داشته باشند. اگر نمی‌توانید هنگامی که کودک صبحانه می‌خورد، با او سر میز بنشینید، در اتاق بمانید و به او یک «همراه صبحانه خوردن» بدهید تا سر میز با او بنشیند. معمولاً یک عروسک یا حیوان پارچه‌ای برای این کار مناسب است، ولی حتّی وسایل جالبی نظیر رادیو، تلویزیون یا کتاب مصور نیز ممکن است همین تأثیر را داشته باشد. اگر گهگاه کودک زیر نظر شما هنگام صرف صبحانه تلویزیون تماشا کند، اشکال ندارد با این حال باید مراقب باشید که این کار به صورت یک عادت درنیاید.

ـ دانه‌های خوراکی را بسته‌بندی کنید. یک نمونه دانه خوراکی (مثل ذرت بو داده) را با کمک کودک خود انتخاب کنید و سپس آن را به اندازه‌های مناسب داخل کیسه‌های پلاستیکی تمیز بریزید. در هر بسته یک جایزه مانند عکس برگردان، بلیت رفتن به مکان دیدنی مثلاً باغ‌وحش یا موزه بگذارید. کودک هنگامی جایزه را می‌برد که تمامی غذا یا مقدار معینی از آن را که قبلاً روی آن توافق شده است، بخورد.

ـ با کودک ساختمان بازی کنید. در ازای هر لقمه‌ای از صبحانه که کودک شما می‌خورد، به او یک تکه ساختمان اسباب‌بازی بدهید. هنگامی که کودک صبحانه‌اش را خورد، می‌توانید از این تکه‌ها برای ساختن یک قلعه استفاده کنید. یا این که اگر کودک دوست دارد اجازه دهید که موقع صرف صبحانه تکه‌تکه، قلعه را بسازد.

ـ خورشید بکشید. به کودک اجازه دهید هر بار که یک لقمه غذا می‌خورد، با ماژیک روی یک تکه کاغذ خط بکشد. او را تشویق کنید در حالی که غذای خود را می‌خورد، یک منظره را تمام کند. روی یک تکه کاغذ، منظره خورشید را بکشید و از او بخواهید با هر لقمه، یک شعاع نورانی به خورشید اضافه کند. اگر این عمل را به صورت پیوسته انجام دهید، می‌تواند هر روز شعاع‌های بیشتری را به خورشید اضافه کند و و هنگامی که خورشید بسیار تابان شد، کودک شما یک جایزه مانند رفتن به پارک را خواهد برد.

ـ زمان بگیرید... برای این که به کودکانی که کند غذا می‌خورند انگیزه بدهید، ساعت را روی زمانی که کودک باید صبحانه‌اش را تمام کند، تنظیم کنید و او را برانگیزید که قبل از به صدا درآمدن زنگ، صبحانه‌اش را تمام کند. سپس به تدریج زمان را کوتاهتر کنید و برای این منظور هر روز یک تا دو دقیقه زمان را کوتاه‌تر کنید تا اینکه به یک زمان قابل‌قبول برای پایان دادن صبحانه دست پیدا کنید.

ـ زمان صرف صبحانه موقع خوبی برای آموزش فلسفه‌های جهان‌شمول، یا آداب معاشرت نیست. زمان صرف صبحانه موقع مناسبی است تا به کودکان بفهمانیم که خانه آنها یک آشپزخانه و اتاق غذاخوری با جوی خوشایند و غذای خوب دارد. به طوری کلی، زمان صرف صبحانه زمان مناسبی برای صحبت‌های طولانی نیست. هنگام صبح، والدین یا کودکان اغلب خواب‌آلود و بدخلق هستند و بگومگوها ممکن است به راحتی به اوقات تلخی و عصبانیت منتهی شوند.

ـ به کودک اجازه دهید که در برنامه‌ریزی صبحانه کمک کند. اگر به کودک خود اجازه دهید که در تنظیم برنامه هفتگی صبحانه کمک کند یا این که هنگام خریدن لوازم صبحانه شما را همراهی کند، با علاقه بیشتری سر میز صبحانه حاضر خواهد شد.

ـ اگر فرزند شما صبح‌ها بی‌اشتهاست، وقتی از خواب بیدار می‌شود، یک لیوان آب قند به او بدهید. اغلب این کار مؤثر واقع می‌‌شود و او نیم ساعت بعد ابراز گرسنگی می‌کند.

ـ سعی کنید صبحانه را مختصر کنید. اگر کودک شما ناهار را به صبحانه ترجیح می‌دهد، به او یک صبحانه مختصر و یک ناهار مفصل بدهید. این برنامه در حالتی که صبحانه انرژی کافی را برای صبح فراهم کرده است و تا هنگام صرف ناهار، کودک از نظر انرژی کمبود ندارد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.

به طور کلی، نخوردن صبحانه در میان دانش‌آموزان تأثیر سویی بر کاهش انگیزش به درس و نیز دقت و تمرکز دانش‌آموزان دارد، که با ایجاد روش‌های توسعه فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی و نیز بسط ارتباطات مستمر خانه و مدرسه به نتایج بسیار مطلوبی می‌توان رسید.

غلامرضا آتش‌دامن

منابع:

ـ گینات، هایم جی (۱۳۸۴) رابطه بین والدین و کودکان، ترجمه سیاوش سرتیپی، انتشارات مؤسسه اطّلاعات، چاپ شانزدهم، تهران

ـ گاربر، استیفن(۱۳۸۱) چگونه با کودکم رفتار کنم، ترجمه شاهین خزعلی و دیگران، انتشارات مروارید، چاپ هفتم، تهران

ـ پرنو، لورانس (۱۳۸۱) دنیای شیرین بچّه‌داری، مترجم لی‌لا سازگار، انتشارات روزبهان، چاپ هفتم، تهران

ـ محمّد قلیها، بهروز و دیگران(۱۳۸۳) تجارب کارآمد تربیتی اولیا و مربیان جلد اوّل، انتشارات انجمن اولیا و مربیان، چاپ اوّل، تهران