کمال مطلوب

اگر رفتار فرد مؤمن به خدا مورد توجه قرار گیرد عشق و شوقی شدید برای رسیدن به کمال مطلوب در وی مشاهده می‌شود و حتی این شور وعشق نسبت به افرادی که شوق و عشق به خداوند و فلسفه شهادت را احیا می‌بینند نه مرگ، با شوق و عشقی عجیب غسل شهادت می‌کند و نماز شهادت می‌خواند تا برود از چشمه حیات بنوشد و در مسیر خداگونگی قرار بگیرد.

اگر رفتار فرد مؤمن به خدا مورد توجه قرار گیرد عشق و شوقی شدید برای رسیدن به کمال مطلوب در وی مشاهده می‌شود و حتی این شور وعشق نسبت به افرادی که شوق و عشق به خداوند و فلسفه شهادت را احیا می‌بینند نه مرگ، با شوق و عشقی عجیب غسل شهادت می‌کند و نماز شهادت می‌خواند تا برود از چشمه حیات بنوشد و در مسیر خداگونگی قرار بگیرد. علی(ع) می‌فرماید: و به درستی که من به رسیدن و ملاقات خدا اشتیاق بسیاری دارم (منظور از ملاقات خدا، دستیابی به کمالات و صفات خدایی از طریق شهادت در جهت خداست) و باز نمونه این شوق در سوره توبه می‌بینیم: بر افراد ضعیف و مریض حرجی نیست که در جنگ شرکت کنند و نه بر افرادی که هنگامی که پیش تو می‌آیند که آنها را به میدان کارزار ببری، می‌گویی وسیله‌ای در اختیار نداریم که شما را به میدان جنگ ببریم و برمی‌گردند در حالی که غمناک و محزونند و چشمانشان از اشک پر شده که چرا نتوانستند در جنگ شرکت کنند. آری آنچنان شیفته راه خدا هستند که چون می‌بینند راهی برای ایثار جان خویش نمی‌‌یابند، اشک غم می‌ریزند و این گواه شوق و میل حقیقی آنان به کمال حقیقی است.

شفق: ترس از عوامل بازدارنده و مبارزه با آنها، بدیهی است که شوق انسان در هر جهتی که باشد خواه‌ناخواه با موانعی روبه‌رو می‌شود که وی را از رسیدن به کمال مطلوب بازمی‌دارد پس بایستی آنها را شناخت با موانعی روبه‌رو می‌شود که وی را از رسیدن به کمال مطلوب باز می‌دارد پس باید آنها را شناخت و ارزیابی کرد و از آنها دوری گزید و در صورت لزوم با آنها مبارزه نمود و کسی که از آتش جهنم خوف دارد باید از محرمات (کارها و اعمالی که در جهت خیر نیستند و انسان را از خدا دور می‌سازد) اجتناب بورزد پس می‌توان گفت شفق یعنی شناخت و ارزیابی عوامل بازدارنده شوق و دوری و مبارزه با آن عوامل، مؤمنین با داشتن صفت اشفاق و احتمال حمله دشمن به پیشگیری و مبارزه با آن پرداخته و قبل از آن که دشمن در کیدش موفق شود مؤمنین که او را عامل بازدارنده رسیدن به کمال مطلوب یعنی خدا می‌بینند با او به مبارزه برخواسته و او را شکست می‌دهند. زهد: زهد به مفهوم برداشت کم برا ی بازدهی زیاد در جهت کمال مطلوب است زاهد مانند درختی است بیابانی که آب کمی مصرف می‌کند ولی ساقه محکم دارد و شعله‌اش زیاد و آتش آن بادوام است امام علی(ع) می‌فرماید: خوشا به حال زاهدان در دنیا که بر آخرت دل بسته‌اند، این گروهی هستند که زمین را فرش و خاک آن را بستر و آب آن را شربت گوارا قرار داده‌اند.