نگاهی اقتصادی به مبارزه با مالاریا

دو راه برای مصرف داروهای ضد مالاریا وجود دارد: راه گران که به جهانیان کمک می‌کند و راه ارزان که فقط به بیمار کمک می‌کند. اکثر آفریقایی‌ها از عهده‌ مخارج راه گران برنمی آیند و …

دو راه برای مصرف داروهای ضد مالاریا وجود دارد: راه گران که به جهانیان کمک می‌کند و راه ارزان که فقط به بیمار کمک می‌کند. اکثر آفریقایی‌ها از عهده‌ مخارج راه گران برنمی آیند و در نتیجه، موثرترین داروی ضدمالاریای جهان ممکن است فایده‌ خود را از دست بدهد.

این دارو آرتمیسینین است که هم به صورت تکی وجود دارد «درمان تک منظوره» و هم با داروهای دیگری که هزینه بر‌تر هستند و به عنوان «درمان مرکب» یا ACT ارائه می‌شوند. در حال حاضر، از دید بیماران درمان تک منظوره بهترین گزینه است. با این حال ACT توسط گروه‌های بهداشت جهانی ارجح دانسته می‌شود، چرا که داروهای تک منظوره انگل مالاریا را در برابر داروهای آتی مقاوم می‌سازند. این تنها یک نگرانی تئوریک نیست: سابق بر این از داروی کرولوکویین استفاده می‌شد که اکنون مالاریا در برابر آن به شدت مقاوم شده است. محققان نشانه‌هایی از مقاوم شدن مالاریا در برابر داروی جدید را نیز در برخی مناطق که به شکل تک‌منظوره به کار رفته است، پیدا کرده‌اند.

مقاوم شدن در برابر ACT‌ها برای مالاریا دشوارتر است. یکی از اقتصاددانان و اپیدمی شناسان که در واشنگتن روی این موضوع کار می‌کند می‌گوید، «مسلما پیدا کردن دو کلید، از پیدا کردن یک کلید دشوار‌تر است.» این اقتصاددان در گذشته متخصص یافت راه‌حل‌های مسائل زیست محیطی نظیر آلودگی، برای کشورهای درحال توسعه بوده است. برای یک اقتصاددان مساله مقاومت مالاریا، خیلی شبیه به مساله آلودگی است. به تعبیری اینجا هم یک پیامد خارجی منفی وجود دارد. راننده‌ یک کامیون گازوئیلی هرچند خودش از این وسیله نقلیه منتفع می‌شود، اما سایرین را به اشکال مختلف متضرر می‌سازد. به همین شکل یک زن نیجریه‌ای هم که به دنبال درمانی برای بچه‌ بیمارش می‌گردد، امکان ندارد که به فکر نتیجه‌ عملش بر مقاومت کلی ویروس مالاریا باشد و چه کسی می‌تواند از این بابت او را ملامت کند؟

راه‌حل اقتصاددانان کلاسیک برای حل مساله‌ پیامد خارجی منفی مالیات بستن بر کالای بد است، اما خارج ساختن درمان تک منظوره به این شکل از دسترس کودکان نیجریه‌ای عواقب وخیمی به دنبال خواهد داشت. بسیار کارآ‌تر – و همچنین بسیار بسیار انسانی‌تر – خواهد بود که به آن کالاهای مفید اجتماعی، یعنی ACT، یارانه داده شود. این پیشنهاد اولین بار توسط کمیته‌ای به سرپرستی کنث آرو، اقتصاددان برنده نوبل، در سال ۲۰۰۴ ارائه شد. اکنون که پنج سال از آن هنگام می‌گذرد، این پیشنهاد توسط موسسه‌ AMFm در حال تبدیل شدن به واقعیت است.

لاکسمیناریان برآورد می‌کند که انباشتن بازار جهانی با داروی ACT که قابلیت رقابت قیمتی داشته باشد چیزی در حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار در سال هزینه خواهد داشت.

برخلاف بسیاری از تلاش‌هایی که تاکنون برای اعطای کمک‌های عظیم شده است، موسسه AMFm قصد ندارد که فراتر از اعطای یارانه در واقعیات جهان خارج دخالت کند. در عین حال، این پشنهاد تکیه‌ چندانی بر نظام بهداشت عمومی آفریقا هم نمی‌کند. بیشتر آفریقایی‌ها داروهای خود را از داروخانه تهیه می‌کنند نه کلینیک‌های درمانی و این برنامه هم درصدد تغییر آن نیست، بلکه با ارزان‌تر ساختن داروهای ACT نسبت به درمان‌های تک منظوره در بازارهای عمده فروشی، یارانه دهندگان امید دارند که داروها در بازارهای خرده فروشی هم ارزان‌تر به دست مردم برسند.

چنین نتیجه‌ای محتمل است، اما قطعی نیست. سیستم ممکن است در هریک از دو سوی خود با کاستی‌هایی روبه‌رو شود – AMFm باید مراقب باشد که این یارانه به تولیدکنندگان داروی تک منظوره سود نرساند و همینطور توزیع‌کنندگان با وجود شرایط محدود رقابت ممکن است سعی کنند تفاوت حاصل از یارانه را به جیب خود بریزند. با تمام اینها، لاکسمیناریان مطمئن است. آرو که اکنون ۹۰ ساله شده، بیشتر محتاط است و اعتقاد دارد برای اطمینان از موثر بودن این راه‌حل تنها یک راه وجود دارد. ایده‌های بزرگ در اعطای کمک‌های توسعه‌ای اغلب نتایج ضعیفی داشته‌اند، اما تلاش برای کمک به بهداشت عمومی موفقیت‌های پرشماری در کارنامه‌ خود داشته است. این برنامه ارزش آزمودن را دارد.

تیم‌هارفورد

مترجم: گلچهره پاکدل