خروجی پُر از سؤال

اگر آمریکا از عراق خارج شود, آیا برنامه ریزی های ده ساله اش در این کشور به هم می ریزند

در روز ۲۱ اکتبر، رییس جمهور آمریکا اعلام کرد که سربازان آمریکایی در عراق، تعطیلات سال نو را در خانه خواهند بود، به این معنی که آمریکا تا پایان سال ۲۰۱۱ عراق را ترک خواهد کرد و به این ترتیب، هشت سال جنگ در عراق رسماً پایان می‌یابد.

این خبر موجی از جشن و پایکوبی را در میان مردم عراق و ناامیدی را در میان مقامات نظامی آمریکا به دنبال داشته است.

منتقدین سیاسی اوباما،‌ به خصوص سران ارتش، با خروج کامل نیروهای آمریکا از عراق مخالف‌اند و در مورد توانایی نیروهای امنیتی عراقی برای مقابله با تهدید خشونت‌های فرقه‌ای در این کشور اظهار نگرانی می‌کنند و به همین دلیل تلاش زیادی کرده‌اند تا نظر اوباما را برگردانند. دولت‌های دو کشور مدتی در مورد این که تعدادی از نیروهای ارتش آمریکا برای آموزش نیروهای امنیتی عراقی در این کشور باقی بمانند در مذاکره و مناقشه بودند و در نهایت به دلیل این که عراق درخواست آمریکا را مبنی بر مصونیت قضایی سربازان آمریکایی رد کرد، به توافق نرسیدند. البته خود نوری المالکی، نخست وزیر عراق،‌ به دلیل تمایل به ادامه حضور آمریکا، تحت فشارهای داخلی است. در نهایت، رییس جمهور آمریکا در مذاکره‌ای که از طریق ویدیو کنفرانس صورت گرفت،‌ به مالکی گفت از اول ژانویه ۲۰۱۲ رابطه‌ای عادی بین دولت‌های دو کشور آغاز خواهد شد؛ مشارکتی برابر بر اساس منافع دو طرفه و احترام متقابل.

● مخالفان،‌ نگران بی‌ثباتی عراق

اختلاف نظرها در مورد عراق از همان ابتدای جنگ وجود داشته و به نظر می‌رسد در آینده هم ادامه داشته باشند. مخالفان می‌گویند جنگ ضروری نبوده، چون میلیاردها دلار هزینه صرف شده و تعداد زیادی در آن کشته شده‌اند. موافقان می‌گویند این جنگ برای سرنگونی دیکتاتوری صدام، از بین بردن تهدیدی بالقوه برای آمریکا در منطقه و ایجاد انتخابات دمکراتیک در عراق لازم بوده است.

حالا در مورد خروج نیروها نیز وضع به همین منوال است. میت رامنی، رقیب جمهوری خواه اوباما در انتخابات ریاست جمهوری، وی را به این دلیل که تحت تأثیر مناسبات سیاسی بی‌ارزش قرار گرفته و در مذاکره با دولت عراق شکست خورده و ضعف داشته، مورد انتقاد قرار داده است. البته دمکرات‌ها این تصمیم اوباما را کاملاً تأیید کرده‌اند، اما جمهوری خواهان گفته‌اند می‌ترسند که دستاوردهای امنیتی آمریکا در عراق بدون حضورشان از بین برود. جان بینر، رییس مجلس نمایندگان آمریکا با اظهار نگرانی در مورد این که خروج کامل نیروها این دستاوردها را به خطر می‌اندازد گفته امیدوار است هر دو کشور با همکاری هم ضمانت کنند که عراق آزاد و دمکراتیک، همچنان شریک ثابت و قدرتمند آمریکا در خاورمیانه باشد. حتی لئون پانتا،‌ وزیر دفاع آمریکا، گفته به محض خروج کامل نیروها از عراق، ممکن است بار دیگر مذاکره در مورد بازگشت آنها به منظور آموزش نیروهای عراقی آغاز شود.

● دستاوردی برای رییس جمهور

مذاکره در مورد خروج آمریکا از عراق تا پایان امسال، از اواخر سال ۲۰۰۸ و زمانی که جورج بوش آخرین سفرش را به بغداد انجام داد، آغاز شده است. در آن زمان مقامات ارتش آمریکا می‌خواستند ده‌ها هزار سرباز در سیاستی ضمانتی در برابر خشونت‌های آتی، تا بعد از سال ۲۰۱۱ در عراق بمانند. بعد از آن، اوباما اساس رسیدنش به کاخ سفید را مخالفت با جنگ عراق و افغانستان قرار داد، اما وقتی رییس جمهور شد، دستور افزایش تعداد نیروهای آمریکایی را در افغانستان داد و حملات هوایی را علیه طالبان در منطقه تشدید کرد. به همین دلیل، تحلیل‌ها می‌گویند که اعلام پایان جنگ عراق بلافاصله پس از کشته شدن معمر قذافی (با کمک نیروهای ناتو در لیبی) و مدتی پس از کشته شدن اسامه بن‌لادن توسط کماندوهای آمریکا، تبلیغ انتخاباتی اوباما و تلاش وی برای تبرئه کردن خود در برابر اتهامات جمهوری خواهان است؛ اتهاماتی که او را به دلیل ناتوانی در امور امنیت ملی مورد حمله قرار ‌داده‌اند.

از سوی دیگر، عده‌ای می‌گویند اوباما تصمیم گرفته مأموریت نظامی را در عراق پایان دهد تا تمام انرژی خود را برای کمک به اقتصاد آمریکا متمرکز کند. وی گفته "بعد از یک دهه جنگ، کشوری که باید آن را بسازیم - و خواهیم ساخت - کشور خودمان است."