اعـتـیـاد بـه خـریـد یـعـنـی چـه؟

نوکردن برخی وسایل خانه، لباس و ظاهر انسان قطعا تاثیر مثبتی روی روحیه و رفتار انسان‌ها دارد و نشاط‌آور است.
البته به شرط اینکه در این خصوص زیاده‌روی نشود و واقعا این نوکردن‌ها …

نوکردن برخی وسایل خانه، لباس و ظاهر انسان قطعا تاثیر مثبتی روی روحیه و رفتار انسان‌ها دارد و نشاط‌آور است.

البته به شرط اینکه در این خصوص زیاده‌روی نشود و واقعا این نوکردن‌ها در راستای نیازهای واقعی زندگی صورت گیرد، نه اینکه فقط به صرف اینکه دلمان می‌خواهد، خریدهایی انجام شود که باعث احساس پشیمانی در فرد شود. متاسفانه شاهد رشد خریدهای قسطی و نسیه که سرمایه‌های خانواده برای وسایلی که مورد نیاز نیست از دست می‌رود، هستیم.

البته در این بین نوعی از اعتیاد نیز قابل‌ذکر است و آن هم «اعتیاد به خرید» است. اعتیاد به خرید برخلاف اعتیاد به مواد مخدر خیلی شناخته شده نیست و در سطح جامعه کمتر به آن پرداخته می‌شود. در این تیپ شخصیتی اصلا بحث نیاز و ضرورت‌های زندگی مطرح نیست بلکه بحث نیاز درونی است؛ نیازی که به صورت غیرمنطقی و نامعقولی فرد را وادار به خرید می‌کند. البته این اختلال روانی در تمام طول سال با فرد است به گونه‌ای که اگر خرید نکند، فکر می‌کند چیزی را فراموش یا گم کرده است، اما روزهایی از سال که تب خرید در جامعه به راه می‌افتد مثل روزهای پایانی سال، قبل از آغاز مدارس و روزهای مادر و پدر و... با توجه به جو حاکم بر جامعه و تشویق‌هایی روحی ایجاد شده، این عادت شدت گرفته و بیشتر خود را نشان می‌دهد.

در اختلال «اعتیاد به خرید»، حالت‌های وسواس‌گونه‌ای فرد را به سمت پاساژگردی و خرید‌های غیرضروری می‌کشاند که بیشتر نیز همراه با پشیمانی است. از همین‌رو شاید بتوان احساس پشیمانی پس از خرید و مقاومت نکردن در برابر گرایش به خرید را دو علامت مهم این بیماری برشمرد.

اعتیاد به خرید می‌تواند حاصل تشویق‌ها و فرصت‌های کاذبی باشد که برای برخی افراد وجود دارد یا در نتیجه نشست و برخاست با مبتلایان به این نوع از اعتیاد باشد. این اختلال معمولا بین زنان به دلیل داشتن وقت آزاد بیشتر نسبت به مردان شایع‌تر است.

اگر در این ایام که تب خرید هدیه داغ است، بحث اعتیاد به خرید و مبتلایان به این عارضه را کنار بگذاریم، تهیه وسایلی که در طول سال امکان خرید آنها برای مادر و پدرمان فراهم نشده است، می‌تواند علاوه بر تغییر و تحول فضای زندگی، باعث نشاط و تغییر روحیه آنها شود و از سنت‌های حسنه‌ای است که هر سال با روز مادر اتفاق می‌افتد. البته خوب است که افراد نسبت به دیگران نیز این احساس را داشته باشند و نیازمندان را نیز در این راستا فراموش نکنند زیرا پرداختن به این موضوع نیز در کنار خریدهای شخصی و خانوادگی می‌تواند شادی‌بخش و روحیه‌آفرین باشد.

اما برای آنکه بتوانیم از خریدهای غیرضروری تحت‌تاثیر جو روانی حاکم بر جامعه جلوگیری کنیم، بهتر است اعضای خانواده پیش از رفتن به بازار لیست خریدشان براساس نیازسنجی و توان مالی‌شان تهیه کنند تا در دام تصمیم‌های آنی که معمولا در تب داغ خریدها ممکن است برای هر کسی پیش آید، نیفتند.

دکتر سیدمحمود میرزمانی

روان‌شناس، استاد دانشگاه آزاد اسلامی