روزهای سخت سارکوزی فرا می رسد

فرانسه کشوری که برگزاری اعتصاب و تظاهرات خیابانی در اعتراض به خط مشی های دولت های حاکم بر این کشور به یک سنت سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است, این روزها صحنه حرکت اعتراضی کارکنان بخش های حمل و نقل زمینی راه آهن, مترو و اتوبوس بر ضد دولت راستگرای حاکم بر این کشور است

فرانسه کشوری که برگزاری اعتصاب و تظاهرات خیابانی در اعتراض به خط مشی های دولت های حاکم بر این کشور به یک سنت سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است، این روزها صحنه حرکت اعتراضی کارکنان بخش های حمل و نقل زمینی (راه آهن، مترو و اتوبوس) بر ضد دولت راستگرای حاکم بر این کشور است. هر چند دولت فرانسه با پیشنهاد اتحادیه کارکنان مربوطه برای انجام مذاکرات سه جانبه البته با پیش شرط پایان اعتصابات موافقت کرده اما ادامه این بحران مبین این امر است که هدف اصلی کارکنان اعتصابی، دولت تازه نفس «نیکلا سارکوزی» رئیس جمهوری فرانسه است که از شش ماه پیش زمام امور این کشور را با راهیابی به «الیزه» در دست گرفته است.

خدمات گسترده راه آهن و بخش های حمل و نقل شهری در فرانسه به عنوان یکی از مهمترین شریان های هرگونه فعالیت اجتماعی در این کشور قلمداد می شود، به گونه ای که روزانه بیش از ۱۰میلیون نفر از شهروندان فرانسوی در نقاط مختلف این کشور و به ویژه شهرهای بزرگ با راه آهن جابجا می شوند. بدیهی است که هرگونه اخلال در فعالیت این شبکه بسیار گسترده حمل و نقل عمومی، زندگی اجتماعی در شهرهای بزرگ فرانسه را به طور جدی تحت تأثیر خود قرار خواهد داد. اعتراض آمیز کارکنان بخش های حمل و نقل زمینی فرانسه از سه شنبه شب گذشته و در مخالفت با طرح اصلاحات در قوانین بازنشستگی کارکنان راه آهن و مترو و نیز شرکت های برق و گاز این کشور آغاز شده است.

قوانین جدید دولت راستگرای حاکم بر فرانسه، سن بازنشستگی کارکنان راه آهن و حمل و نقل زمینی را از ۳۵‎/۵سال به ۴۰سال افزایش می دهد، در حالی که کارکنان معترض بخش های یاد شده بر این اعتقادند که به دلیل شرایط دشوار کاری نباید سن بازنشستگی آنان افزایش یابد.

نگاهی به سه روزنخست اعتصاب کارکنان بخش های راه آهن، مترو و اتوبوسرانی درون شهری در فرانسه نشان می دهد که این حرکت اعتراض آمیز که در روز نخست آن با همراهی بیش از ۶۴درصد از کارکنان بخش های یاد شده همراه بود، علاوه بر آنکه به برخی از اهداف مقدماتی خود رسیده است، همچنان از توانایی بسیج کارکنان بخش های حمل و نقل فرانسه در به چالش طلبیدن دولت راستگرای حاکم بر این کشور برخوردار است.

کارکنان بخش های حمل و نقل زمینی فرانسه که نخستین حرکت عمومی عمده بر ضد سارکوزی راستگرا و دولت وی را سازماندهی کرده اند، امیدوارند که با ادامه اعتصاب خود بتوانند حرکت خود را به اعتصابات سراسری بخش های مختلف آموزشی و دانشگاهی فرانسه که از روز سه شنبه این هفته آغاز خواهد شد پیوند بزنند و فشار خود را بر دولت حاکم افزایش دهند. اعتصاب کنندگان که عموما با نظر اتحادیه های کارکنان به مخالفت با طرح دولت فرانسه برخاسته اند، از نظر زمانی شرایط مناسبی را برای اعمال قدرت در برابر دولت سارکوزی برگزیده اند. رئیس جمهوری فرانسه که پس از نخستین ماه های زمامداری اش و گذراندن به اصطلاح دوران ماه عسل قدرت در الیزه به تدریج باید با واقعیت های موجود در کشورش دست و پنجه نرم کند، این روزها با کاهش محبوبیت خود در میان شهروندان کشورش روبه رو است.

موسسات نظرسنجی فرانسه به ویژه از کاهش ۱۰درصدی محبوبیت سارکوزی نزد افکار عمومی این کشور نسبت به دوران اوج قدرت نمایی وی در انتخابات ریاست جمهوری در اردیبهشت ماه گذشته خبر می دهند. در این میان عواملی چون بهبود نیافتن قدرت خرید فرانسویان، کاهش تراز مبادلات خارجی و خط مشی های اصلاحی تند وی در عرصه مسایل اجتماعی و حتی برخی اوقات سیاست گذاری های نامأنوس در عرصه روابط خارجی را به عنوان عوامل نارضایتی از رئیس جمهوری فرانسه و دولتمردان منتصب وی ذکر می کنند. با این همه کارشناسانی که مسایل فرانسه را از نزدیک دنبال می کنند، به هیچ روی نمی توانند نقش گروه های چپگرا را که مخالفان سنتی راستگرایان حاکم بر این کشور هستند، در تحولات اخیر نادیده بگیرند.

اتحادیه های کارعمده فرانسه عموما از پایگاه های شناخته شده احزاب و تشکلات سیاسی و اجتماعی دست چپی فرانسه به شمار می روند و بیشترین هواداران خود را در میان کارکنان بخش های خدمات دولتی و همچنین محافل دانشگاهی این کشور دارند. بدیهی است که گروه های مخالف دولت فرانسه همواره درصدد اعمال قدرت در برابر جناح حاکم و برانگیختن احساسات عمومی در برابر سارکوزی و دولت وی هستند، اما اعتصاب روزهای اخیر از نظر زمانی می تواند نقطه آغازی بر مخالفت های گسترده تر مردمی در این کشور باشد. در صورتی که کارکنان بخش های حمل و نقل زمینی فرانسه موفق شوند تا زمان برپایی حرکت اعتراض آمیز دیگر بخش های دانشگاهی و خدماتی دیگر کشور در این هفته اعتصاب خود را ادامه دهند، شاید بتوانند روزهای سخت و دشوارتری را برای دولتمردان راستگرای حاکم بر فرانسه رقم بزنند.

فرانسه با چنین رویکردی در برابر راستگرایان حاکم بر این کشور به هیچ روی بیگانه نیست. در ماه دسامبر سال ۱۹۹۵میلادی و هنگامی که «ژاک شیراک» رئیس جمهوری وقت فرانسه که به تازگی بر مسند زمامداری الیزه تکیه زده بود، دست دولت «آلن ژوپه» نخست وزیر وقت و نزدیک ترین همراه سیاسی خود را در اجرای برخی اصلاحات بازگذاشت، شاهد یکی از بزرگترین حرکت های اعتراض آمیز مردمی در این کشور بودیم. در آن سال اعتصاب گسترده ۲۶روزه کارکنان بخش های خدمات شهری چون راه آهن دولتی، مترو، اتوبوسرانی و دیگر بخش های خدماتی چون ادارات برق و گاز و مخابرات آنچنان عرصه را بر جناح دست راستی حاکم بر فرانسه به تنگ آورد که در نهایت چندی بعد شیراک مجبور به کنار نهادن ژوپه از سمت نخست وزیری و برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی در این کشور شد. انتخاباتی که با پیروزی حزب سوسیالیست و جلوس «لیونل ژوسپن» به منصب صدارت و نخست وزیری فرانسه انجامید، به مدت پنج سال راستگرایان این کشور را در حسرت کنترل کامل قدرت سیاسی در کشور نشاند.

هم اکنون با توجه به عملکرد اجتماعی و اقتصادی دولت راستگرای حاکم بر فرانسه، اگر چه شرایط این کشور را نمی توان به طور کامل با بحران اجتماعی سال ۱۹۹۵میلادی مقایسه کرد، اما باید دانست که وضعیت آنچنان هم بر مراد سارکوزی و همراهان وی نیست. ساکوزی که در بحران حومه های شهری سال ۲۰۰۵میلادی فرانسه چهره ای قاطع از خود در مقابله با آنچه وی ناامنی و مشکلات ناشی از بزهکاری در حومه های شهرها خوانده بود، به نمایش گذاشت، خود بهتر از هر کسی می داند که چهره ای محبوب در میان جوانان حومه ها به شمار نمی رود. موج گسترده ای که در سال ۲۰۰۵میلادی به مدت سه هفته تظاهرات و ابراز مخالفت با سارکوزی به عنوان وزیر کشور را بر انگیخته بود، همچنان قابلیت به چالش طلبیدن سارکوزی را این بار در سمت رئیس جمهوری فرانسه دارا است.

بدون تردید چپگرایانی که در ورای حرکت های اعتراض آمیز کارکنان اعتصابی دولت قرار دارند، همچنان نظر به حضور هر چه بیشتر مخالفان سارکوزی در ابراز مخالفت با دولت راستگرای حاکم را دارند. از سوی دیگر ماهیت غیرمنعطف و تاحدودی سازش ناپذیر سارکوزی و دولت منصوب به وی در خلال بحران اخیر عملا راه را بر هر گونه تفاهمی زودرس میان دولت این کشور و اعتصاب کنندگان بسته است. در حالی که در شرایط بحرانی ناشی از اعتصاب به طور طبیعی زندگی روزمره میلیون ها نفر از شهروندان فرانسوی را مختل می کند، مذاکره و گفتگو بدیهی ترین راه خاتمه بخشیدن به بحران است.

در اعتصاب های اخیر فرانسه دولت این کشور با تأسی از سارکوزی که به چهره ای قاطع و سازش ناپذیر شهره است، از درخواست گفتگو با نمایندگان کارکنان اعتصابی طفره رفته و هر گونه مذاکره را منوط به از سرگیری فعالیت عادی کارکنان معترض کرده است. در پیش گرفتن چنین رویه ای می تواند دورنمایی از ادامه اختلاف نظر بین دولت و کارکنان معترض بخش های خدمات عمومی فرانسه را ترسیم کند. در چنین شرایطی یا دولت حاکم باید بر استواری مواضع خود و یا فقدان انسجام طرف مقابل اطمینان داشته و یا اینکه فضایی مبهم از ادامه اعتصابات و حرکت های اعتراض آمیز اجتماعی را پیش بینی کرده باشد. در هر حال به نظر می رسد پس از سپری شدن دوران کوتاه چند ماهه ماه عسل قدرت سارکوزی در مسند ریاست جمهوری، زمان نخستین رویارویی جدی و گسترده وی با مخالفان چپگرایش فرا رسیده باشد. نتیجه این چنین حرکت هایی هر چه باشد، می توان گفت که روزهای دشوار سارکوزی در پیش روی خواهد بود.