بزرگ ترین مبادله اسرا در تاریخ رژیم صهیونیستی

از سال ۱۹۴۹ میلادی تاکنون ۳۸ مورد مبادله اسرا میان جبهه مقاومت و اسرائیل صورت گرفته است

رژیم صهیونیستی به نخست وزیری بنیامین نتانیاهو سه‌شنبه شب گذشته قرارداد مبادله اسرای فلسطینی با نظامی اسیر این رژیم نزد مقاومت فلسطین را با اکثریت آراء به تصویب رساند و به این ترتیب، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مبادله تاریخ مبادلات با رژیم صهیونیستی از سال ۱۹۴۸ تاکنون به امضا رسید.

بر اساس این توافق غیرمستقیم میان جنبش مقاومت اسلامی حماس و رژیم صهیونیستی، گلعاد شالیت که از ماه ژوئن سال ۲۰۰۶ در اسارت گروه‌های مقاومت فلسطین در باریکه غزه قرار داشت، در مقابل آزادی ۱۰۰۰ اسیر مرد و ۲۷ اسیر زن فلسطینی که در میان آنها، محکومان به حبس ابد از تمام مناطق فلسطین اعم از غزه و کرانه باختری و قدس و اراضی ۴۸ و منطقه اشغالی جولان دیده می‌شوند، به طرف صهیونیستی تحویل داده خواهند شد. اگر این قرارداد به خیر و خوشی از امروز و طی چند مرحله در هفته‌های آینده اجرا شود، طبق گفته‌های ناصر فروانه کارشناس مسائل اسرا، تعداد کل مبادله اسرا میان رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی و گروه‌های مقاومت عربی و فلسطینی از سال ۱۹۴۸ تاکنون به ۳۸ مورد می‌رسد.

نخستین مبادله اسرا با رژیم صهیونیستی و طرف‌های عربی، در فوریه سال ۱۹۴۹ میلادی و آخرین مورد آنها قبل از اجرای مبادله با جنبش حماس، مبادله این رژیم با جنبش حزب‌الله لبنان در سال ۲۰۰۸ میلادی بود که به آزادی سمیر القنطار، سردار اسرای عربی منجر شد.

اما در داخل فلسطین، جبهه خلق برای آزادی فلسطین نخستین طرفی بود که در ماه ژوئیه سال ۱۹۶۸ دست به مبادله اسرا با دولت عبری زد. در آن زمان، گروهی از مبارزان این گروه فلسطینی توانستند یک هواپیمای صهیونیستی را ربوده و آن را مجبور به فرود در خاک الجزایر کنند و سرنشینان این هواپیما را به گروگان گرفته و خود هواپیما را نیز تصرف کنند. این گروگان‌های صهیونیستی بعدا در قالب مبادله‌ای که زیر نظر سازمان صلیب سرخ جهانی صورت گرفت، به طرف صهیونیستی تحویل داده شدند و در مقابل ۳۷ نفر از اسرای فلسطینی دربند زندان‌های صهیونیستی آزاد شدند.

آخرین مورد از این مبادلات در داخل فلسطین نیز مبادله‌ای بود که اول اکتبر سال ۲۰۰۹ صورت گرفت و ۲۰ اسیر زن فلسطینی در قبال تحویل یک نوار ویدئویی حاوی اطلاعاتی درباره وضعیت سلامت گلعاد شالیت آزاد شدند.

جنبش فتح نیز ۲۸ ژانویه سال ۱۹۷۱ قرارداد مبادله‌ای را با رژیم صهیونیستی به امضا رساند که به موجب آن، محمود بکر حجازی نخستین اسیر انقلاب معاصر فلسطین ـ که از ژانویه سال ۱۹۶۵ آغاز شد ـ از زندان‌های صهیونیستی آزاد گشت.

مبادله دیگری نیز در تاریخ ۲۳ نوامبر سال ۱۹۸۳ صورت گرفت و به موجب آن، تمامی بازداشت‌شدگان فلسطینی و لبنانی بازداشتگاه انصار در جنوب لبنان که شمار آنها به ۴۷۰۰ نفر می‌رسید، به همراه ۶۵ نفر از اسرای دربند زندان‌های صهیونیستی آزاد شدند و در مقابل ۶ نظامی صهیونیستی که توسط جنبش فتح گروگان گرفته شده بودند، به تل آویو تحویل داده شدند.

البته باید عملیات الجلیل را که توسط جبهه خلق ـ فرماندهی کل و در تاریخ ۲۰ ماه می سال ۱۹۸۵ صورت گرفت و در قالب آن ۱۱۵۵ اسیر فلسطینی و عربی و خارجی بر اساس شروط طرف فلسطینی آزاد شدند، به این موارد اضافه کرد.

اما قرارداد مبادله‌ای که جنبش حماس عنوان «وفای به آزادگان» را به آن اطلاق می‌کند، با توجه به تحولات و اوضاع سیاسی متفاوت نسبت به گذشته، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مبادله صورت گرفته با رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود.

در زیر به مهم‌ترین قراردادهای مبادله صورت گرفته از سال ۱۹۴۸ تاکنون اشاره می‌کنیم:

ـ پس از جنگ سال ۱۹۴۸، رژیم صهیونیستی مبادله‌ای را با مصر و اردن و سوریه و لبنان که به ترتیب ۱۵۶، ۶۷۳، ۴۸ و ۸ نظامی صهیونیستی را گروگان گرفته بودند، انجام داد و ۱۰۹۸ اسیر مصری، ۲۸ اسیر عربستانی، ۲۵ اسیر سودانی، ۲۴ اسیر یمنی، ۱۷ بازداشت شده اردنی، ۳۶ بازداشت‌شده لبنانی، ۵۷ بازداشت شده سوری و در نهایت ۵۰۲۱ اسیر فلسطینی را آزاد کرد.

ـ سال ۱۹۵۴ نیروهای سوری، ۵ نفر از نظامیان صهیونیستی را که برای اجرای یک ماموریت ویژه راهی بلندی‌های جولان شده بودند، بازداشت کرد که یکی از آنها به نام اوری ایلان در زندان محل اسارت خود در سوریه دست به خودکشی زد و جسد وی سال ۱۹۵۵ به طرف صهیونیستی تحویل داده شد. ۴ نفر دیگر پس از ۱۵ ماه اسارت، سال ۱۹۵۶ آزاد شدند و دولت عبری نیز در مقابل، ۴۱ اسیر سوری را آزاد کرد.

ـ‌ سال ۱۹۵۷ یک مبادله بزرگ صورت گرفت که در قالب آن بیش از ۵۵۰۰ اسیر مصری در مقابل تحویل ۴ نظامی صهیونیستی آزاد شدند.

ـ سال ۱۹۶۸ و پس از این‌که اکثر مبادله‌های قبلی اسرا میان طرف صهیونیستی و دولت‌های عربی صورت گرفته بود، نوبت به جنبش‌های مقاومت رسید که به این عرصه وارد شوند و به این ترتیب، نخستین عملیات مبادله اسرا میان سازمان آزادی بخش فلسطین ساف و رژیم صهیونیستی صورت گرفت. این مبادله پس از آن انجام شد که مبارزان فلسطینی عضو جبهه خلق برای آزادی فلسطین موفق شدند یک هواپیمای متعلق به شرکت هواپیمایی العال را در راه سفر از رم به تل آویو ربوده و آن را وادار به فرود در خاک الجزایر کنند. این هواپیما بیش از ۱۰۰ سرنشین داشت که با میانجیگری سازمان صلیب سرخ جهانی و در قبال آزادی ۳۷ نفر از اسرای فلسطینی محکوم به حبس‌های طولانی مدت، به طرف صهیونیستی تحویل داده شدند.

ـ اوایل سال ۱۹۷۱ میلادی نیز دومین عملیات مبادله اسرا میان ساف و رژیم صهوینستی صورت گرفت که در آن تل آویو محمود بکر حجازی، نخستین اسیر جنبش فتح و انقلاب معاصر فلسطین را آزاد و به لبنان منتقل کرد و طرف فلسطینی نیز شموئیل روزنفسر را که ۱۴ ماه قبل بازداشت شده بود، آزاد کردند.

ـ مراجع صهیونیستی ۶۵ اسیر فلسطینی را سال ۱۹۷۴ آزاد کردند و در قبال آن، دو جاسوس صهیونیستی بازداشت شده در مصر رها شدند.

۱۴ مارس سال ۱۹۷۹ نیز عملیات مبادله‌ای میان جبهه خلق ـ فرماندهی کل و طرف صهیونیستی صورت گرفت که به موجب آن ۷۶ اسیر فلسطینی در قبال آزادی یک نظامی صهیونیستی به نام ابراهیم عمران که جبهه خلق در ماه آوریل سال ۱۹۷۸ وی را گروگان گرفته بود، آزاد شدند.

سازمان آزادی بخش فلسطین در تاریخ ۲۲ فوریه سال ۱۹۸۰ مبادله‌ای را با دولت عبری در فرودگاه لارنکا به امضا رساند که به موجب آن، دو اسیر فلسطینی به نام‌های ولیم نصار و مهدی بسبسوا در قبال تحویل یک جاسوس صهیونیستی به نام انی المفتی که ۸ سال پیش توسط این سازمان بازداشت شده بود، آزاد شدند.

ـ ماه آگوست سال ۱۹۸۲ میلادی نیز شاهد مبادله‌ای دیگر میان ساف و رژیم صهیونیستی بود که در قالب آن، طرف فلسطینی یک خلبان صهیونیستی به نام حیعوز و یک نظامی دیگر این رژیم به نام رون هروش را آزاد کرد.

ـ‌ سال ۱۹۸۳ نیز عملیات مبادله دیگری میان جنبش فتح و رژیم صهیونیستی صورت گرفت که براساس آن، رژیم صهیونیستی تمامی بازداشت شدگان فلسطینی و لبنانی بازداشتگاه انصار در جنوب لبنان را که در نتیجه حمله به بیروت سال ۱۹۸۲ اسیر شده بودند و شمار آنها به ۴۷۰۰ نفر می‌رسید، آزاد کرد و علاوه بر این، ۶۵ اسیر دیگر نیز از زندان‌های صهیونیستی خارج شدند و در مقابل، ۶ نفر از نظامیان صهیونیستی عضو یگان ویژه ناحال به طرف صهیونیستی تحویل داده شدند.

ـ روز ۲۰/۵/۱۹۸۳ مبادله دیگری میان ساف و دشمن صهیونیستی صورت گرفت و ۱۱۵۰ اسیر فلسطینی در قبال آزادی ۳ گروگان صهیونیستی که توسط جبهه خلق ـ فرماندهی کل به اسارت گرفته شده بودند، آزاد شدند.

ـ سال ۱۹۸۴ نیز مبادله‌ای میان سوریه و دولت عبری صورت گرفت و ۳۱۱ اسیر سوری در مقابل آزادی ۶ صهیونیست، از زندان آزاد شدند. این مبادله در شهر القنیطره صورت گرفت.

ـ رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۹۸ میلادی، ۶۰ اسیر لبنانی را که ۱۰ نفر از آنها در زندان‌های رژیم صهیونیستی بودند و ۵۰ نفر دیگر در زندان الخیام وابسته به ارتش لحد در جنوب لبنان به سر می‌بردند، آزاد کرد و علاوه بر این اجساد ۴۰ شهید لبنانی را نیز به جنبش حزب‌الله لبنان تحویل داد تا در مقابل جسد یک افسر خود با درجه استوار را تحویل بگیرد.

ـ سال ۲۰۰۴ نیز عملیات مبادله دیگری میان جنبش حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی با میانجیگری طرف آلمانی برگزار شد که به موجب آن، حزب‌الله اجساد ۳ نظامی صهیونیستی را همراه یک افسر ذخیره به نام الحنان تننباوم به طرف صهیونیستی تحویل داد و در مقابل ۴۰۰ اسیر فلسطینی و ۲۳ اسیر لبنانی از جمله دو رهبر برجسته به نام‌های الدیرانی و عبید به همراه ۵ اسیر سوری، ۳ اسیر مراکشی، ۳ اسیر سودانی، یک اسیر لیبیایی و یک شهروند آلمانی به نام استفان مارک که تل آویو او را به عضویت در جنبش حزب‌الله متهم می‌کرد، آزاد شدند و علاوه بر این، اجساد ۵۹ شهروند لبنانی به همراه نقشه‌های میدان‌های مین در جنوب لبنان و بقاع غربی به طرف لبنانی تحویل داده شد.

ـ جنبش حزب‌الله لبنان مبادله دیگری را هم سال ۲۰۰۸ میلادی با اسرائیل انجام داد که در قالب آن، سمیر القنطار سردار اسرای عربی و ۳ نفر دیگر از اسرای لبنانی که در جریان جنگ ژوئیه ۲۰۰۶ به اسارت گرفته شده بودند، آزاد شدند و علاوه بر آزادی تعدادی از اسرای فلسطینی، اجساد صدها نفر از شهدای فلسطینی و لبنانی نیز تحویل داده شد. حزب‌الله لبنان در قبال این مساله، اجساد دو نظامی صهیونیستی را که سال ۲۰۰۶ به اسارت گرفته شده بودند، به تل آویو تحویل داد.

ـ و بالاخره سال ۲۰۱۱ قرارداد مبادله اسرا میان جنبش حماس و رژیم صهیونیستی صورت گرفت تا ۱۰۰۰ اسیر فلسطینی از جمله ۳۰۰ نفر از محکومان به حبس ابد همراه تمامی اسرای زن و کودک و ۴۵ نفر از اسرای قدس و ۶ اسیر از اراضی اشغالی سال ۱۹۴۸ آزاد شوند و حتی خبرهای غیرموثقی نیز درباره تحویل اجساد شهدای فلسطینی باقیمانده نزد اسرائیل شنیده می‌شود. در قبال این اسرای آزاد شده، جنبش حماس و مقاومت فلسطین گلعاد شالیت، نظامی صهیونیستی گروگان گرفته شده از ۵ سال پیش را به دولت عبری تحویل دادند.

فلسطین الان

مترجم: یوسف رضازاده