۷ راه افزایش تمرکز

خیلی وقت ها موضوع جذابی توجهتان را به خودش جلب می کند اما بعد از مدت کوتاهی متوجه می شوید نتوانسته اید روی آن موضوع تمرکز کنید این اتفاق, فاجعه شب های امتحان است

خیلی وقت‌ها موضوع جذابی توجهتان را به خودش جلب می‌کند اما بعد از مدت کوتاهی متوجه می‌شوید نتوانسته‌اید روی آن موضوع تمرکز کنید. این اتفاق، فاجعه شب‌های امتحان است...

کتاب ادبیات را جلوی چشمتان گذاشته‌اید و به خیال خودتان شش‌دانگ حواستان را جمع کرده‌اید تا تاریخ ادبیات حفظ کنید اما بعد از گذشت یک ساعت، تازه متوجه می‌شوید با وجودی‌ که تمام صفحات را با دقت کامل و بلند خوانده‌اید، حتی یک کلمه از آن در خاطرتان نمانده. به‌راستی چه اتفاقی در مغز شما افتاده است؟ آیا شیوه خواندنتان غلط بوده است؟ آیا باید قبل از مطالعه خوب می‌خوابیدید یا غذای خاصی می‌خوردید؟ یا اصلا تقدیر اینگونه است و شما به‌درد مطالعه و دانشگاه رفتن نمی‌خورید؟!

● انواع توجه

محققان علوم اعصاب در سال‌های اخیر موفق شده‌اند دو نوع «توجه» را شناسایی کنند. آنها دریافته‌اند توجه از دو طریق جلب می‌شود؛ یکی از پایین به بالا و دیگری از بالا به پایین. در توجه از پایین به بالا، برخی مسایل برای همه ما انسان‌ها جذاب هستند و هرکسی در نگاه اول به آنها جذب می‌شود. به نظر شما این چیزهای جذاب کدام‌اند؟ جالب است بدانید جذاب‌ترین نکته برای ما انسان‌ها در دنیا، چشم است. برای اثبات این ادعا کافی است صفحه‌ای حاوی تعداد زیادی اشیای بی‌جان و جاندار را به فردی نشان دهید. چشمان او به صورت معجزه‌آسایی چشم‌ها را پیدا می‌کند و به آن خیره می‌شود. دلیل این امر کاملا روشن است؛ چشم‌ها حاوی اطلاعات ارزشمندی از حالت‌های درونی افراد هستند و با نگاه به چشم یکدیگر، می‌توانیم ناگفته‌های درون هم را دریابیم اما دومین موضوع جذاب برای انسان، اجسام متحرک است که ناخودآگاه توجه‌اش را جلب می‌کند. دلیلش هم مشخص است؛ اجسام متحرک ممکن است خطرناک باشند پس لازم است ناخودآگاه توجه ما را به خود جلب کنند.

اما توجه نوع دوم که ما در این نوشته بیشتر با آن سروکار داریم، توجه از بالا به پایین است. در این نوع توجه که معجزه بخش فرونتال یا همان پیشانی مغز ماست، فرد به صورت ارادی تصمیم می‌گیرد به موضوعی توجه کند. بدیهی است در این تصمیم‌گیری مکانیسم تنبیه و پاداش نقش اساسی دارند. ترس از اینکه فرد فردا در امتحان نمره لازم را نگیرد و مورد تمسخر همکلاسی‌ها واقع شود، به همان اندازه فکر به رخ‌کشیدن نمره خوب در مهمانی آخر هفته می‌تواند لوب پیشانی مغز را تحریک کند.

● چگونه می‌توانیم توجهمان را جلب کنیم؟

راهکار اول این است که همیشه در یک اتاق مطالعه کنید. مساله خیلی ساده است؛ مغز شما در هر لحظه با انبوهی از اطلاعات ریز و درشت مواجه است که هر کدام به تنهایی برای پرت کردن حواس کافی هستند. این محرک‌های پر تعداد شامل انواع صداها، بوها، تصاویر و عکس‌هایی هستند که در اتاق به دیوار نصب شده‌اند. علاوه ‌براین، باید فشار لباس بر بدنتان، فشار جوراب، فشار صندلی روی نشیمنگاه و فشار عینک روی بینی و صورتتان را هم به این خیل عظیم محرک‌ها افزود. از سوی دیگر، احساس گرسنگی، تشنگی، خواب‌آلودگی، درد و کوفتگی یا خشکی در عضلات بدن هم ممکن است حواس را پرت کند. برای ایجاد تمرکز خوب و مطالعه مفید مغز باید بتواند این محرک‌ها را به نحوی حذف کند تا شرایط برای تمرکز روی مطلب فراهم شود. حالا فکر می‌کنم پاسخ به این سوال که چرا باید همیشه در یک اتاق مطالعه کنیم، زیاد سخت نیست؛ اگر همیشه در یک اتاق مطالعه کنید، محرک‌های تحریک‌کننده مغز شما به احتمال زیاد یکسان خواهند بود و به مرور زمان جذابیت خود را از دست می‌دهند. البته بهتر است در اتاق مطالعه از عکس‌های خود و افراد کمتر استفاده کنید. دلیلش هم معلوم است؛ چشم‌ها برای ما بسیار جذابند.

دومین راهکار افزایش تمرکز، انجام مراسمی قبل از مطالعه است. مغز ما خیلی زود به یک روند عادت می‌کند. عادت کردن، یک نوع سانسور است و به مغز اجازه می‌دهد محرک‌های محیط را زودتر، بیشتر و به صورت پایدارتری فیلتر کند تا بخش بزرگ‌تری از ذهن آزاد شود. اگر عادت دارید قبل از مطالعه چای بنوشید، استحمام کنید، موسیقی ملایم گوش کنید یا کمی نرمش کنید، همیشه همین کارها را انجام دهید.قبل از مطالعه از خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم به خصوص غذاهایی که مملو از چربی هستند، خودداری کنید زیرا میزان توجه و قدرت تمرکزتان را پایین می‌آورند.

ابتلا به کم‌خونی نیز یکی از مشکلات جسمانی است که بر قدرت تمرکز اثر می‌گذارد بنابراین توصیه می‌کنیم منابع آهن از گوشت قرمز و تخم‌مرغ گرفته تا انواع مغزهای خام مانند فندق را در برنامه غذایی روزانه‌تان بگنجانید.

کم‌آبی هم باعث عدم تمرکز می‌شود بنابراین آنقدر آب بنوشید که دچار تشنگی و کم‌آبی نشوید.

کمبود موادمغذی مانند منیزیم، روی و امگا۳ نیز کم‌شدن تمرکز را به‌همراه دارد بنابراین برای پیشگیری از کمبود آنها لازم است تا منابع غذایی‌شان که به ترتیب شامل سبزی‌های برگ‌سبز، انواع گوشت، ماهی و گردو هستند را در برنامه غذایی روزانه‌تان بگنجانید.

نکته آخر اینکه از دیدن فیلم‌های جذاب، شنیدن آهنگ‌های تند و با کلام، انجام ورزش‌های گروهی و هیجان‌انگیز قبل از مطالعه به شدت بپرهیزید چون هر کدام با دخالت در مکانیسم توجه شما، تمرکزتان را کاهش می‌دهند.