کلید توافق در قفل هسته یی چرخید

با تایید مذاکرات ایران و ۱ ۵ در پایتخت ها , توافق ژنو از ۳۰ دی اجرایی می شود

سرانجام پس از چند ماه مذاکره میان ایران و اعضای گروه ۱+۵ ، اختلافات موجود میان کشورها برداشته و زمان اجرای توافق ژنو مشخص شد و آنها به توافق رسیدند که برنامه اقدام مشترک یا همان توافقنامه ژنو را از ۳۰ دی (۲۰ ژانویه) اجرایی کنند. پیش از این هم گزارش‌ها از آغاز اجرای توافق ژنو از ۳۰ دی ماه حکایت می‌کرد. به گزارش ایسنا، عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران عصر دیروز گفت که توافق با هماهنگی پایتخت‌ها حاصل شده است.

با این توصیف از ۳۰ دی ماه همزمان با آغاز اجرای توافق ژنو تمامی کشورهای درگیر با ماجرای هسته‌یی ایران ملزم به اجرای تعهدات‌شان که در برنامه اقدام مشترک به آنها اشاره شده است، هستند. همچنین با اجرای این توافقنامه کلید کاهش تحریم‌ها زده خواهد شد. ایران و اعضای گروه ۱+۵ مذاکرات خود را حدود سه ماه پیش ابتدا در نیویورک و پس از آن در ژنو سویس آغاز کردند و سه دور مذاکرات فشرده را در ژنو پشت سر گذاشتند؛ مذاکراتی که برای همه طرف‌ها سخت و نفسگیر بود. هر چند نشست‌شان در ژنو۲ با حضور وزرای خارجه کشورهای عضو گروه ۱+۵ با کارشکنی فرانسه به نتیجه نرسید، اما درهمان نشست درباره پیش‌نویس تفاهمنامه به یک نظر مشترک رسیدند.

و در نهایت عازم پایتخت‌هایشان شدند تا نهایتا در ژنو ۳ به نتیجه رسیدند. اما این پایان کار نبود. پس از آن کار کارشناسان فنی ۶ کشور و ایران آغاز شد. تا روی متن تفاهمنامه کار کنند و به یک نظر مشترک درباره طرح اقدام مشترک برسند که البته ۴ دور مذاکرات کارشناسان فنی نیز نتیجه داد و در آخرین دور با حضور عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران، هلگا اشمید معاون کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وندی شرمن نماینده امریکا در مذاکرات هسته‌یی در ژنو قفل‌های باقی مانده هم باز شد و تصمیم نهایی به نظر نهایی پایتخت‌ها موکول شد.

بر این اساس ایران و ۱+۵ پس از ۱۰۰ روز توانستند روی متنی چهارصفحه‌یی توافق کنند که هدف آن رسیدن به یک راه‌حل جامع مورد توافق و بلندمدت به نحوی که تضمین کند برنامه هسته‌یی ایران کاملا صلح‌آمیز باقی خواهد ماند، بود. همچنین بر اساس این توافقنامه، ایران متعهد می‌شود که در شش ماه آینده برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را محدود کند، و امکان بازرسی‌های بیشتر را برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فراهم کند. توقف توسعه برنامه غنی‌سازی شامل: عدم نصب سانتریفوژ جدید، عدم توسعه فعالیت تاسیسات اراک، نطنز و فردو، عدم آغاز برنامه جدید غنی‌سازی از جمله تعهدات ایران است. در مقابل اعضای ۱+۵ هم متعهد شده‌اند که تحریم‌های تازه‌یی علیه ایران در مدت ۶ ماه اجرا نکنند. همچنین به موجب این توافق تحریم‌های فلزات گرانبها، پتروشیمی و خودروسازی تعلیق خواهد شد، اجازه برداشت ۲/۴ میلیارد دلار از درآمد نفتی به ایران داده می‌شود.

دو طرف در طول این شش ماه درباره حل و فصل نهایی اختلافات و نگرانی‌های موجود درباره برنامه اتمی ایران گفت‌وگو خواهند کرد. به باور بسیاری از ناظران آنچه که به مذاکرات هسته‌یی این دور ایران جان داد و منجر به نتیجه بخش بودن آن شد، گفت‌وگوی رودرروی ایران و امریکا به عنوان دو طرف درگیر در موضوع هسته‌یی ایران بود. ایران و امریکا در این مذاکرات برای نخستین‌بار پشت یک میز نشستند و درباره موارد اختلافی خود درباره موضوع هسته‌یی به مذاکره پرداختند. هرچند پیش از این هم آنها با هم درباره مسائلی چون افغاننستان و عراق گفت‌وگو کرده بودند، اما مذاکره درباره موضوع هسته‌یی نخستین بار میان دو کشور به صورت رو‌در‌رو صورت گرفت.

به هر حال عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران نیز دیروز در یک نشست خبری اعلام کرد: ایران و ۱+۵ توافق کردند در تاریخ ۲۰ ژانویه (۳۰ دی‌ماه) گام اول توافق ژنو برداشته شده و اجرا شود. به گزارش ایسنا، مذاکره‌کننده ارشد ایران با ۱+۵ افزود: نحوه و سازوکار اجرای توافق در مذاکرات طولانی و فشرده بررسی شد و غیر از چند مورد خاص که درباره آنها هم مذاکراتی در ژنو داشته‌ایم، به راه‌حل‌هایی رسیدیم و راه‌حل‌ها به پایتخت‌ها منتقل شد و امروز مطلع شدیم شش کشور با راه‌حل‌های پیشنهادی موافقت کردند و این راه‌حل‌ها در ایران از سوی مراجع‌ ذی‌ربط بررسی و موافقت‌شان را اعلام کردند و این موافقت در تماسی اعلام شد.

● امید به شروع خوب برای مذاکره

معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه کشورمان همچنین ابراز امیدواری کرد، شروع خوبی برای اجرای توافق ژنو باشد. وی در ادامه افزود: پس از اینکه این گام اول اجرایی شد، در فاصله کوتاهی، تماس‌های‌ خود را مجددا برای شروع مذاکرات مربوط به گام پایانی و راه‌حل آن از سر خواهیم گرفت. عراقچی گفت: تحریم‌هایی که قرار است براساس توافق ژنو تعلیق شود از روز ۲۰ ژانویه تعلیق خواهد شد و ۱+۵ همه اقدامات لازم را در این باره انجام داده‌اند. وی افزود: براین اساس تماس‌هایی که لازم بوده است با بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و مراجع مختلف برقرار می‌شود. عراقچی گفت: تقریبا ۸-۷ مورد تعلیق تحریم پیش‌بینی شده است که ۱+۵ باید انجام دهند که براین اساس مقدمات لازم فراهم شده است تا از ۲۰ ژانویه اجرای تعهدات آنان نیز آغاز شود. عراقچی گفت: این موافقت در تماس بین من و خانم اشمید اعلام شد و ما توافق کردیم در ۲۰ ژانویه گام اول از توافقنامه ژنو اجرایی شود. امیدواریم شروع خوبی برای اجرای توافق ژنو باشد. پس از اینکه این گام اول اجرایی شد، در فاصله کوتاهی، تماس‌های‌مان را مجددا برای شروع مذاکرات مربوط به گام پایانی و راه‌حل آن از سر خواهیم گرفت.

● آغاز تعهدات در یک روز

این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی ایران همچنین در پاسخ به پرسش ایسنا درباره اینکه آیا ایران هم می‌تواند از ۲۰ ژانویه پول‌های مربوط به صادرات و واردات خود را برداشت کند؟ گفت: از روز ۲۰ ژانویه گام اول توافقنامه ژنو اجرا می‌شود. براساس گام اول ایران و ۱+۵ هرکدام تعهداتی را قبول کردند. همه این تعهدات در یک روز شروع به اجرا شدن می‌کند. همه تحریم‌هایی که آنها قرار است تعلیق کنند و در متن توافقنامه آمده است، از ۲۰ ژانویه تعلیق خواهد شد و اقداماتی که قرار است ما در رابطه با تعلیق ۲۰ درصد انجام دهیم و اقداماتی که قبول کردیم انجام نشود و جلوتر نرود، از روز ۲۰ ژانویه اجرایی خواهد شد؛ به جز یک مورد از هر دو طرف و آن یک مورد هم از سوی آنها مربوط می‌شود به پرداخت ۲/۴ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در خارج از کشور و آزاد شدن آنها و از سوی ما تبدیل مواد غنی‌ شده ۲۰ درصد به اکسید یا رقیق‌سازی آن. این کار از طرف ما و آن اقدام از سوی آنها در یک دوره زمانی شش ماهه صورت خواهد گرفت که در شش نوبت این کار انجام می‌شود. نوبت‌هایی که ممکن است کم و زیاد هم بشود. وی توضیح داد: این کار ممکن است به صورت ماهانه یا کمتر از آن باشد.

● اکسید نیمی از مواد ۲۰درصد در شش ماه

عراقچی توضیح داد: قرار است آزادسازی ۲/۴ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران در ۸ نوبت انجام شود. این ۸ نوبت تاریخ‌های مختلف دارد که دقیقا یک ماهه نیستند بلکه در کمتر از یک ماه فاصله زمانی این هشت پرداخت خواهد بود. معاون وزیر امور خارجه اضافه کرد: از طرف ما هم کار اکسید کردن نیمی از مواد ۲۰ درصد در شش‌ماه انجام خواهد شد. ما ۱۹۶ کیلو اورانیوم‌مان را نیمی‌اش را در شش ماه اکسید می‌کنیم و نیم دیگر آن را نیز در شش ماه بعد اکسید می‌کنیم. این کار به دلایل فنی به این صورت انجام می‌شود. عراقچی گفت: هر سه هفته یک سیلندر به صورت

رقیق شده در خواهد آمد که تعادل برقرار شود. در مقابل هم تمام تلاش و حرکت ما این بوده است که هر کاری که دو طرف انجام می‌دهند به صورت متعادل و متناسب باشد. هیچ طرفی هیچ کاری را زودتر یا دیرتر از دیگری انجام ندهد. تمام اقدامات در یک روز انجام می‌شود به جز این دو مورد که برای آن نیز ترتیباتی در نظر گرفته شده است تا از تعادل و تناسب برخوردار باشد. او همچنین در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا درباره اینکه آیا در این مذاکرات درباره اجرای گام پایانی نیز توافقی انجام شد؟ گفت: ما هنوز در این باره صحبتی نداشتیم. بحث‌های کلی انجام شده است که پس از شروع گام اول، در یک فاصله کوتاهی که ممکن است ۲ یا ۳ هفته بیشتر نباشد، مذاکرات گام پایانی را شروع کنیم، اما هنوز جزییات دقیق و صحبت‌های جزیی درباره اینکه چه زمانی و چه مکانی این مذاکرات انجام شود، انجام نشده و در رایزنی‌هایی که بین دو طرف صورت می‌گیرد، این موضوع نهایی خواهد شد.

● آمادگی لازم امریکا و اروپا برای کاهش تحریم ها

عراقچی گفت: تماس‌های لازم با بانک‌های بین‌المللی و طرف حساب ایران صورت گرفته است. تماس‌هایی نیز طرف‌های امریکایی و اروپایی برای تعلیق تحریم‌ها انجام دادند و آمادگی‌های لازم را دارند. ما هم با آژانس مذاکراتی درباره نحوه راستی‌آزمایی اقدامات ایران داشته‌ایم. هیات‌هایی فنی و کارشناسی از سوی آژانس برای آماده‌سازی مقدمات مربوط به اجرا به شکلی که در نهایت در ۲۰ ژانویه آماده باشیم به ایران خواهند آمد تا در ۲۰ ژانویه هر دو طرف واقعا آماده باشند که مجموعه اقداماتی که توافق کردیم را به صورت همزمان اجرا کنند.