وقتی مردم فناوری‌های نوین را تصاحب می‌کنند

مردم فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی را بی‌توجه به نیات و هدف سازندگان یا ارائه‌کنندگان آن‌ها «تصاحب» می‌کنند.
کتابی چاپ شده در دهه هشتاد میلادی توضیح می‌داد مردم چطور …

مردم فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی را بی‌توجه به نیات و هدف سازندگان یا ارائه‌کنندگان آن‌ها «تصاحب» می‌کنند.

کتابی چاپ شده در دهه هشتاد میلادی توضیح می‌داد مردم چطور فناوری نوین ارتباطی و اطلاعاتی را «تصاحب» می‌کنند. یعنی چطور بی‌توجه به نیات و هدف سازندگان یا ارائه‌کنندگان این ابزارها یا خدمات، بر آن‌ها مسلط می‌شوند و استفاده‌ای از آن‌ها می‌کنند که خود می‌خواهند.

تحقیقاتی که راجع به تلویزیون انجام شده‌اند این دست مسائل را خوب توضیح داده‌اند که بینندگان الزاما زیر بار محتوای ارائه شده توسط تلویزیون نمی‌روند و بحث مهمی‌ که نظریه پردازان فرانسوی ارتباطات درباره استفاده فناوری «نوین» اطلاعات و ارتباطات مطرح کرده‌اند، این است که استفاده‌کنندگان این ابزارها هیچ‌گاه به‌طور کامل تن به استفاده‌های تحمیل شده توسط سازنده یا ارائه‌کننده کالا یا خدمات نمی‌دهند و در چارچوب امکانات در دسترس این اجبارها را دور می‌زنند.

مثلا دولت فرانسه برای تسهیل پیدا کردن شغل از طریق جستجوی اینترنتی، مکان‌هایی را ایجاد کرده بود که شهروندان بتوانند در هفته چند ساعتی به طور مجانی به اینترنت دسترسی داشته باشند. مردم اما بیشترین استفاده‌ای که از این سرویس کردند چت کردن و بازی‌های اینترنتی بود تا جایی که دولت تصمیم گرفت این مکان‌ها را تعطیل کند.

از این مثال‌ها که دولت‌ها یا طراحان ابزارهای ارتباطی، استفاده‌ای برای فناوری پیش‌بینی می‌کنند، اما استفاده‌کنندگان سر نمی‌نهند و این برنامه‌ریزی‌ها را دور می‌زنند زیاد هست. اگر به اینترنت در کشور خودمان نگاه کنیم تعداد زیادی از این دور زدن‌ها را می‌بینیم.

راه دیگر دور زدن تغییر نشانی وب‌سایت است. آن هم مسدود شود، سرویس جدیدی راه می‌افتد: نشانی ایمیل را بدهید، اخبار برایتان پست می‌شود. اما از همه جالبتر به خدمت گرفتن ایمیل برای اطلاع رسانی است. حتی اگر این ابزار ارتباطی امکان آن را نداشت، یکی دیگر را به خدمت می‌گیرد و این نشانه هوشیاری و خلاقیتش است.