پیامدهای تجاوز هوایی آمریکا به خاک سوریه

ساعت ۱۷ روز یکشنبه پنجم آبان چهار فروند بالگرد آمریکایی با نقض قوانین بین المللی وارد خاک سوریه شده و دو بالگرد در نزدیک روستای «السکریه» در ۸۰ کیلومتری خط مرزی سوریه با عراق فرود آمده و ۹ روستایی کارگر و کشاورز این روستا را کشتند. بهانه امریکاییها برای انجام این اقدام تجاوزکارانه، انهدام مراکز تجمع نیروهای شبکه القاعده و به هلاکت رساندن یکی از عناصر موهوم این گروهک به نام «ابوغیداء» ! عنوان شده است. تجاوز به حریم یک کشور مستقل و قتل عام وحشیانه غیرنظامیان مطابق قوانین و موازین بین المللی یک اقدام تروریستی محسوب می شود. از این رو این اقدام نظامیان امریکایی با واکنشهایی در داخل سوریه، برخی شخصیتها و کشورهای منطقه و جهان روبرو شد و آن را محکوم کردند.

حمله نظامی نیروهای امریکایی در مقیاس نظامی فاقد اهمیت از سوی صاحب نظران سیاسی و نظامی تلقی شده است.

از آنجا که در شرایط کنونی، امریکا از نظر سیاسی، اقتصادی و امنیتی در داخل کشور و در سطح منطقه خاورمیانه با چالشهای سهمگینی روبرو است، باید اهداف و منافع دیگری فراتر از کاربردهای نظامی در حمله به سوریه برای این کشور جستجو کرد. که به برخی اشاره می شود.

▪ چالش امریکا در عراق این روزها وارد مرحله جدید و شاید سرنوشت سازی شده است. از یک سو عملا توافقنامه امنیتی، سیاسی و اقتصادی آمریکا با بن بست مواجه شده است زیرا پیش نویس قطعنامه منتشره با اعتراض گسترده مردم، محافل سیاسی و مذهبی و مقامات عراقی روبرو شده است. از سوی دیگر امریکا با محدودیت زمانی و قانونی برای ادامه حضور و اشغالگری در خاک عراق روبرو است. از نظر قانونی امریکا و نیروهای چند ملیتی تنها تا ۳۱ دسامبر ۲۰۰۸ میلادی وقت دارند که حضور سالانه خود را در عراق تمدید نمایند. بنابراین ادامه حضور با درخواست دولت عراق از شورای امنیت و یا تصویب توافقنامه که برابر مفاد پیش نویس آن، زمان خارج شدن نیروهای آمریکایی از عراق ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۱ میلادی می باشد، میسر خواهد بود.

وجود و افزایش ناامنی بهترین شرایط را برای امریکا فراهم می کند. بر همین اساس همواره بهانه ادامه حضور نیروهای چند ملیتی در عراق، وجود ناامنی و ادعای ناتوانی دولت عراق در تامین ثبات و امنیت کشور عنوان شده است. کشاندن دامنه ناامنی به مرزهای سوریه فرصت های بیشتری را برای امریکا درپی خواهد داشت. برای این منظور مقامات سیاسی و نظامی آمریکا با این ادعا که «ورود تروریست ها در سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷، بیش از ۹۰ درصد از خاک سوریه به عراق بوده است و هر ماهه فقط حدود ۲۰ تروریست از مرز سوریه وارد خاک عراق می شوند» در طی ماه های گذشته فضای تبلیغاتی و روانی جدیدی را برای تجاوز به خاک سوریه و تشدید ناامنی در منطقه مهیا کردند و این عملیات روانی پیش درآمدی بر تجاوز به خاک سوریه برای اهداف منطقه ای و کاستن از چالشهای این کشور در عراق تلقی می شود.

بسیاری از تحلیلگران، اقدام تجاوزکارانه امریکا به سوریه را در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری این کشور با این موضوع مرتبط می دانند. برآوردهای مراکز تحقیقاتی و نظرسنجی ها همچنان نشان از برتری نامزد حزب دمکرات دارد و محبوبیت حزب جمهوریخواه و نامزد آن تحت تاثیر سیاستهای غلط و جنگ طلبانه واهی مقامات فعلی کاخ سفید با کاهش فزاینده ای روبرو شده است.

▪ توهمات و اقدامات

یک جانبه گرایانه نئومحافظه کاران کاخ سفید هیچ دستاوردی برای مردم امریکا نداشته و چهره امریکا را در نزد افکار عمومی جهان هر روز منفورتر جلوه داده است. لذا به زعم مقامات کاخ سفید، یک اقدام نظامی محدود که واکنش و اقدام تلافی جویانه در پی نداشته و موفقیت عملیات را تضمین نماید، گزینه خوبی برای بازسازی حیثیت از دست رفته و رو به اضمحلال جمهوری خواهان خواهد بود.

با این تلقی و تحلیل، بوش و همراهان او، متوجه سوریه شدند تا ۸ سال اتهاماتی که علیه سوریه وارد می کردند را نیز به نوعی توجیه عملیاتی نمایند.

از منظر مقامات امریکایی، ناکامی های ایالات متحده و سیاست های منطقه ای آن در سالهای اخیر در سطح خاورمیانه بویژه در عراق و افغانستان، ناشی از نفوذ انقلاب اسلامی، اقتدار نظام جمهوری اسلامی و سیاستهای منطقه ای ایران است. شاید این را بتوان تنها درک واقع بینانه آنان از تحولات منطقه و قدرت و نقش انقلاب و نظام سیاسی ایران دانست. از این رو برخی تحلیلگران بر این باورند که تجاوز امریکا به سوریه، هشداری به ایران و سیاستهای منطقه ای آن است. آنان معتقدند که ایران از ظرفیت و توان بالایی برای دفاع و مقابله برخوردار است، هرگونه اقدام نظامی علیه ایران بسیار پرهزینه است، واکنشها و اقدامات تلافی جویانه ایران غیرقابل پیش بینی است، ایران دارای عمق استراتژیک است. نفوذ و اقتدار ایران، میدان عملیاتی وسیعی را برای دفاع، ضربه متقابل و طولانی بودن منازعه دراختیار این کشور گذاشته است و قدرت یابی ایران با توسعه طلبی های امریکا سازگاری ندارد. از آنجا که با وجود چنین برخورداریهایی، اقدام نظامی و مهارکننده علیه ایران میسر نیست، عملیات نظامی علیه سوریه می تواند نوعی اخطار به ایران محسوب شود.

شکی نیست که بی ثباتی و ناامنی در کشورهای همسایه و حاشیه مرزهای کشور، مخاطراتی را برای امنیت ملی جمهوری اسلامی بدنبال خواهد داشت. وضعیت عراق و افغانستان شرایط را برای استمرار حضور نیروهای بیگانه و رژیمهای اشغالگر که دارای سابقه و خصوصیت ذاتی تجاوز، استعمار و سلطه گری هستند، فراهم کرده است، چنین وضعیت و شرایطی به هیچ وجه با منافع و اهداف ملی کشورهای همسایه این دو کشور سازگار نیست. تلاش امریکا برای تصویب توافقنامه که در سایه آن بتواند دست کم ۵۰ پایگاه نظامی در عراق تاسیس کند و حضور مدت دار شیطنت آمیزی را در حاشیه مرزهای ایران تثبیت نماید، به نوعی اخلال در وضعیت امنیتی منطقه و ایران محسوب می شود. بدیهی است که تلاشهای جمهوری اسلامی معطوف به افزایش قدرت بازدارندگی ایران و بالا بردن ظرفیتهای دفاعی- امنیتی، در راستای امنیت پایدار د رمنطقه است و توسعه روابط و مناسبات با همسایگان و خارج کردن عوامل بی ثباتی و ناامنی برای همه کشورهای منطقه ضروری است.

▪ نقش سوریه را در معادلات منطقه بویژه در لبنان و فلسطین نمی توان نادیده گرفت. ناکامی های پی در پی امریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه و شکست مفتضحانه این دو کشور از حزب الله بنظر می رسد با هیچ مرهمی التیام پیدا نمی کند. حمله به سوریه می تواند هشداری به این کشور در چارچوب نقش آفرینی منطقه ای سوریه و تلاش برای بازیابی قدرت و اقتدار ملی آن تلقی شود. اظهارات صریح بشار اسد مبنی بر اینکه «جولان را بازپس می گیریم از طریق مذاکره با اقدام نظامی» نشان از آن دارد که سوریه در پی تحولات منطقه و شکست رژیم صهیونیستی و تضعیف موقعیت آن، جانی گرفته و تحقق این خواسته می تواند بر ناکامیهای امریکا و رژیم اشغالگر قدس بیفزاید. اقدام امریکا در واقع عملیات پیش دستانه علیه سوریه و خیزش های جدید این کشور بحساب می آید.

اکنون که نشانه های فروپاشی این ابرقدرت شتاب یافته است به نظر می رسد هر اقدامی که بتواند از افول آن جلوگیری کند و یا از شتاب آن بکاهد از سوی سردمداران کاخ سفید مورد توجه و عمل قرار می گیرد. کمی واقع بینی به آنها می فهماند که دلیل ناکامی و اضمحلال امپراتوری را باید در ذات، ماهیت و عملکرد نظام سلطه جستجو کنند. آزادیخواهی و ایستادگی در برابر زیاده طلبی ها و زورگویی همواره بروز و ظهوری داشته و اینک که عنصر الهام بخش عدالت خواهی و دین مداری از انقلاب اسلامی فراگیر شده است، جایی برای سلطه گران جهان خوار و دنیا طلب نیست.

احمد امامی