افسردگی در كودكان

احساس غم و افسردگی بخش طبیعی زندگی روزانه كودك است, بویژه اگر حادثه یا اتفاقی او را مستعد افسردگی كرده باشد بیشتر اوقات كودكان بسرعت كنترل خود را باز می یابند و راههایی پیدا می كنند, تا حال خود را بهبود بخشند

احساس غم و افسردگی بخش طبیعی زندگی روزانه كودك است، بویژه اگر حادثه یا اتفاقی او را مستعد افسردگی كرده باشد. بیشتر اوقات كودكان بسرعت كنترل خود را باز می‌یابند و راههایی پیدا می‌كنند، تا حال خود را بهبود بخشند. آنها با بیان احساسشان و سرگرم شدن به فعالیت‌های دیگر به طور موقتی افكار مزاحم غم را از خود دور می‌كنند. برخی نیز از تخیل خود بهره می‌گیرند كه گویی اوضاع بهتر شده است، تا این كه واقعا بهبود یابند. با گذشت زمان، افكار غم انگیز كودك رفته رفته كمتر می‌شود. بنابراین حافظه آنها كمتر تحت فشار روزانه فرار می‌گیرد. هنگامی كه كودك نمی‌تواند احساسات غم انگیزش را كنترل كند، یا تمام مهارت او برای برطرف كردن غم و اندوه بی‌اثر می‌شود، یا وقتی نمی‌تواند فكر خود را به چیز دیگری مشغول كند یا هنگامی كه تمام مدت بدون هیچ علتی غمگین است، چه اتفاقی می‌افتد؟ این هنگامی است كه او در حال عبور از مرز بین افسردگی ساده و حالت افسردگی واقعی است. یافتن نشانه‌های افسردگی و بهترین راههای كمك به فرزندتان در چنین موقعیتی اهمیتی غیر قابل انكار می‌یابد.

نشانه‌ها: تفاوت نشانه‌ها به سن، شخصیت و موقعیت خانوادگی افراد بستگی دارد. از آنجا كه این علایم به مشكلات جسمی شباهت بیشتری دارد، برای تشخیص آنها باید از پزشك اطفال كمك گرفت. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، این است كه اگر والدین به افسرده بودن یا نبودن كودك مشكوكند، بهتر است به این نشانه توجه كنند.

رفتار عمومی: كودك در این موقعیت اغلب اوقات حواس پرتی و اختلال در تمركز و تغییرات عاطفی ناپایدار دارد؛ مثل تبدیل ملایمت به خشم یا به گریه افتادن فوری. بیشتر اوقات غمگین به نظر می‌رسد و بسختی می‌تواند به فعالیتش دست یابد كه باعث خوشحالی‌اش شود و اغلب درباره افكار و خاطرات غم انگیز صحبت می‌كند.

نحوه تغذیه‌: از غذا خوردن امتناع می‌كند، یا اشتها ندارد، یا این كه به نوعی پرخوری وسواسی. اجباری . دچار می‌شود و اضافه وزن یا كاهش وزن چشمگیر دارد.

نحوه خوابیدن: هنگام خوابیدن برای جلب توجه رفتارهایی از خود نشان می‌دهد. از شب تا صبح چندین بار از خواب بیدار می‌شود و اختلالات خواب او افزایش یافته، كابوس نیز می‌بیند. صبح به سختی از جا بلند می‌شود و بدون این كه نیاز به خواب اضافه داشته باشد، طی روز می‌خوابد.

نحوه روابط با همسالان: علاقه‌ای به همراهی با دوستان ندارد، یا این طور به نظر می‌رسد. همچنین علاقه‌ای به فعالیت‌های دوستانش ناشن نمی‌دهد و به علت موضوع بی‌اهمیتی با دوستانش درگیر می‌شود.

یك مورد خاص

دكتر جفری براون متخصص روان پزشكی اصفال یكی از مشاهدات خود درباره افسردگی كودكان را این طور تعریف می‌كند: جاناتان دبلیو كسی بود كه او را به علت كمی خواب و خوراك نزد من آوردند. در ضمن او از مشكلات جسمی چون سردرد، خستگی می‌تواند فعالیتی پیدا كند كه او را خوشحال كند. چرا كه براحتی حواسش پرت می‌شود نمی‌خواهد به مدرسه برود و بندرت به دیدن دوستانش می‌رود. همچنین به نظر می‌آید دمدمی باشد و به هر دلیل كوچكی گریه را سر می‌دهد. جاناتان به مادرش گفته است كه فكر می‌كند دیگر هیچ كس او را دوست ندارد از آن گذشته او خودش را هم خیلی دوست ندارد بعد از این كه هیچ علامتی از بیماری در آزمایش او پیدا نكردم و همه آزمایش‌ها طبیعی بود. یك جلسه خانوادگی ترتیب دادم. تا به این بحث بپردازیم كه به احتمال قوی ناراحتی جاناتان به دلیل حالت ذهنی اوست. نه یك بیماری جسمی.

نحوه رفتار در مدرسه: ضمن این كه از مدرسه‌ ترس دارد، علاقه‌ای به فعالیت‌های مدرسه و تكالیف خانه‌ نشان نمی‌دهد.

نحوه زندگی در خانواده: علاقه‌اش را به شركت در مكالمات و فعالیت‌های خانه از دست می‌دهد. هرگز توجه پدر و مادر را طلب نمی‌كند یا بی‌نهایت كم توجه می‌شود و رابطه‌اش با خواهر، برادر و نیز بقیه افراد خانواده تغییر می‌كند.

علت‌ها

برخی علتها افسردگی كودكان آشكار است، اما برخی دیگر نه. بیماری‌های مزمن، زندگی نابسامان خانوادگی، مشكل شرایط اجتماعی سخت، ترس از شكست واقعی یا مجازی و نگرانی از آسیب جسمی یا عاطفی، از علتهای رایج افسردگی كودكان به شمار می‌روند. همچنین داشتن سابقه افسردگی در نزدیكان كودك، خطری ابتلای او را بیشتر می‌كند. گاهی موقعیت‌ها و حالتهایی چون كمبود خواب به صورت مشكلات روان شناختی تظاهر می‌كنند. بچه‌های بزرگتر و نوجوانانی كه خیلی كم از رایانه استفاده می‌كنند، با تلفن صحبت می‌كنند، یا تكالیف مدرسه را انجام می‌دهند، قربانی نشانه‌های شبیه افسردگی می‌شوند. مادرانی كه به علت عادت بدخوابی و بیماری‌های مكرر كودكانشان، دچار بی‌خوابی مزمن شده‌اند، نیز می‌توانند به اشتباه حس كنند دچار افسردگی شده‌اند.

---