منازعات و چالشها در روابط چین و اروپا

چین و اروپا زمینه های مختلفی از روابط را به شكل راهبردی برای دو طرف ترسیم كرده اند كه ابعاد سیاسی و تجاری و اقتصادی را در برمی گیرد, اما در زمینه نظامی دو طرف كمترین توسعه مناسبات را تجربه كرده اند

چین واروپا تحركات تازه ای را با هدف گسترش روابط آغاز كرده اند و در تلاشند تا مناسبات دوجانبه را بسط و توسعه داده و از منازعات و اختلافات بكاهند.

چین با بسیاری از كشورهای اروپایی دارای روابط راهبردی است و سعی دارد با جلب و جذب سرمایه های اروپا به این كشور و استفاده از اهرم های تجاری، به حل اختلافات و منازعات خود به اروپا مساعدت كند.

● روابط تجاری عامل مهم پیوند چین و اروپا

شاید تاچندی پیش كه اتحادیه اروپا تنها ۱۵عضو داشت، رقبای تجاری بزرگی مانند ژاپن و آمریكا از لحاظ تبادلات تجاری با چین، اهرم های نفوذ بیشتری در دست داشتند، اما این وضعیت اكنون تغییر كرده است.

اتحادیه اروپا با افزودن ۱۰عضو دیگر به خود،اتحاد قدرتمندی را شكل داده است كه برای چین جذابیت های بسیاری دارد.

اروپابه دنبال تبدیل شدن به اتحادیه ای با ۲۵عضو، بسرعت جایگاه تجاری خود را در چین بهبود بخشید تا جایی كه حجم تبادلات تجاری دو طرف در سال به بیشتر از ۲۰۰میلیارد دلار رسید و اروپا به بزرگترین شریك تجاری چین مبدل گشت.

برای اروپا نیز چین، بازار بزرگ و رو به رشد محسوب می شود. ضمن آنكه پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۰۱میلادی و تعهدات این كشور به این سازمان،زمینه های قانونمندی را برای شركت ها و موسسات اروپایی به منظور حضور عادلانه تر در بازار تجارت چین فراهم می كند.

از این رو باید اذعان كرد كه تجارت یكی از اصلی ترین زیرساخت های روابط چین و اروپا و عامل مهم پیونددهنده دوقطب تجاری مهم دنیا محسوب می شود.

ناگفته نماند كه شركت های اروپایی هم اكنون در چین هزاران طرح اجرایی را در دست دارند كه زمینه های مختلف انرژی، حفاظت از محیط زیست، تصفیه آب و آبیاری، ماشین آلات و منسوجات رادر برمی گیرد.

حضور شركت های انگلیسی درعرصه انرژی در چین و شركت های آلمانی در صنایع خودروی این كشور و شركت های فنلاندی در زمینه مخابرات،اتحادیه اروپا را به شكلی با پر جمعیت ترین و بزرگترین كشور درحال رشد جهان پیوند داده است كه گسستن رشته های آن برای هر دو طرف كار ساده ای نیست.

رویكرد مقام های چین و اروپا برای گسترش روابط دو طرف، در واقع نشات گرفته از ساختارهای تجاری درمناسبات چین و اروپا است و این روند ناگسستنی همواره عامل راهگشا و برطرف كننده برای هر دو طرف در آینده خواهد بود.

لذا طبیعی به نظر می رسد كه اتحادیه اروپا درآینده ودر درازمدت همچنان بزرگترین شریك تجاری چین باشد و سعی دو طرف بر گسترش این مناسبات متمركز گردد.

● منازعات تجاری چین و اروپا

با وجود افزایش مبادلات تجاری میان چین واروپا، دو طرف همچنان موانعی را در گسترش این مناسبات در یك روند تدریجی تجربه می كنند كه قابل برطرف شدن می باشد، اما برای هر دو كار دشواری است.

چین با توجه به ارزش پایین نیروی كار و قیمت تمام شده پایین كالاها در این كشور، یكی از بزرگترین صادركنندگان انواع كالاهای مورداستفاده روزمره به اروپا است.

شركت های اروپایی اعتقاد دارند كه واردات روزافزون این فراورده ها، بازار اروپا را در اختیار شركت های چینی قرار داده و این می تواند برای آنها خسارت به همراه آورد.

تدابیر ضددامپینگی كه اروپا علیه فرآورده هایی مانند منسوجات و كفش های چرمی چین اتخاذ كرده است، در حقیقت واكنشی ازسوی دولت های اروپایی به نگرانی های شركت های اروپایی محسوب می گردد.

بااین حال چین نیزبرای خود توجیهاتی دارد مبنی براینكه فروش حجم بالایی از این كالاها به اروپا، تنها بخشی از هزینه های این كشور برای خرید فقط یك فروند ایرباس از اروپا را تامین می كند.

به همین سبب، چین اعتقاد دارد كه اروپا باید با یك نگرش منطقی با چین و با نظرگرفتن توانایی ها و بازار بالقوه این شریك تجاری بزرگ، گرایش توسعه روابط را حفظ كرده و از تدابیر محدودكننده تجاری بكاهد.

● چین و اروپا - تحریم های تسلیحاتی

چین و اروپا زمینه های مختلفی از روابط را به شكل راهبردی برای دو طرف ترسیم كرده اند كه ابعاد سیاسی و تجاری و اقتصادی را در برمی گیرد، اما در زمینه نظامی دو طرف كمترین توسعه مناسبات را تجربه كرده اند.

پس از جنبش دانشجویی سال ۱۹۸۹میلادی در میدان «تیان آن من» در قلب شهر پكن پایتخت چین وسركوب دانشجویان، اتحادیه اروپا چین رامورد تحریم تسلیحاتی قرار داد.

با گذشته نزدیك به دو دهه از آن دوران، هیچ تلاشی از سوی مقام های چین برای شكست این تحریم كارساز نبوده است.

از دیدگاه آمریكا، چین اكنون نیز یك قدرت بزرگ نظامی در منطقه آسیا و اقیانوس آرام محسوب می شود. رقیب نظامی بالقوه ای كه در آینده نه چندان دور برای واشنگتن یك خطر محسوب می شود.

این دیدگاه آمریكا و نفوذ دستگاه حاكمه این كشور در اروپا و تاكید مقام های واشنگتن بر عدم لغو این تحریم تسلیحاتی، اصلی ترین عاملی است كه موجب شده است اروپا هنوز با فروش تسلیحات پیشرفته به چین موافقت نكند.

در این سوی قضیه، چین تاكید دارد كه با توجه به اینكه اروپا بزرگترین شریك تجاری چین محسوب می شود و دو طرف چنین حجم بالای تجاری را تجربه می كنند، اعمال و ادامه این تحریم با توجه به ذهنیت جنگ سرد در گذشته، با شرایط كنونی همخوانی ندارد و وقت آن رسیده است كه اروپا در این ممنوعیت فروش تسلیحاتی به چین تجدید نظر كند.

اگرچه شماری ازكشورهای اروپایی بااین دیدگاه چین موافقت كرده و تمایلی نیز برای فروش تسلیحات به چین نشان داده اند، اما مخالفت های آمریكا و همچنین مساله تایوان باعث شده است تا این وضعیت به شكل گذشته باقی مانده و چین همچنان مورد تحریم تسلیحاتی اروپا باشد.

● مساله تایوان

در تنگه تایوان رقابت تسلیحاتی جدی بین این جزیره و چین كه تایوان را بخشی لاینفك خود می داند، وجود دارد.

فشارهای آمریكا بر اروپا برای عدم لغو تحریم تسلیحاتی، براین اساس است كه چین با تبدیل شدن به یك قدرت نظامی می تواند خطری عمده برای صلح و ثبات تنگه تایوان بوده و ادعای خود را برای ملحق ساختن تایوان به خاك خود از طریق نظامی عملی كند.

اگرچه چین بر وحدت صلح آمیز با تایوان تاكید دارد و بسیاری كشورها نیز به اصل چین واحد پایبند می باشند، اما ظاهرا این حربه آمریكا كه برای چین كاملا مردود است، تاكنون عامل جلوگیری از فروش سلاح به چین بوده است.

با این حال جالب است كه آمریكا به رغم این مخالفت ها، در سه دهه گذشته بزرگترین فروشنده سلاح های پیشرفته به تایوان بوده و بهانه این فروش های تسلیحاتی را بالا بردن توانایی دفاعی تایوان در برابر حملات احتمالی نظامی چین دانسته است.

● چین و اروپا - آینده روابط

به رغم فراز و فرودها در روابط چین و اروپا، تقریبا دو طرف درسال های اخیر سیر گسترش روابط را به شكل تدریجی تجربه كرده اند.

این مسیر توسعه مناسبات باتوجه به بالا بودن حجم تبادلات تجاری دو طرف، مسلما در آینده نیز ادامه خواهد یافت.

اتحادیه اروپا بسیاری از فناوری های پیشرفته در زمینه انرژی، اطلاع رسانی، مخابرات، محیط زیست و غیره در اختیار شركت های چین قرار می دهد و یكی از مهمترین سرمایه گذاران خارجی در بازار بزرگ چین است.

برای چین چنین شریك مهم تجاری به مثابه گوهر ارزشمندی است كه نه تنها باید حفظ شود، بلكه برای حفظ آن باید تدابیر مناسبی اتخاذ گردد.

متعهد شدن چین به حفاظت از حق مالكیت معنوی برای حضور قدرتمند و عادلانه شركت های اروپایی در چین، موجب دلگرمی اروپایی ها خواهد شد و این روندی برای توسعه روابط محسوب می گردد. در اروپا نیز دیدگاه مشتركی بر اذهان دولتمردان غالب است مبنی بر اینكه چین بازاری بزرگ با جمعیت زیاد است. بازاری كه شركت هواپیمایی ایرباس ۳۰ درصد آن را در اختیار دارد و به دنبال سهم ۵۰درصدی است و شركت های بزرگ خودروسازی و ماشین آلات و مخابرات را در خود جای داده است، جذابیتی نیست كه اروپا به راحتی از آن چشم پوشی كند.

اگرچه آمریكا بزرگترین مخالف توسعه روابط چین و اروپا برای هر دو طرف مانع تراشی می كند و چین و اروپا نیز موانع گسترش روابط در زمینه های تجاری و نظامی و سیاسی را تجربه كرده و می كنند، اما بعید است كه موضوعاتی مانند حقوق بشر،تحریم تسلیحاتی اروپا علیه چین و مسایلی از این دست، سیر توسعه روابط چین و اروپا را در درازمدت دستخوش تحولات بسیار جدی كند.