شیر اتیوپی به دنبال پیروزی در المپیک ۲۰۰۸

بکله در سال ۲۰۰۳ در حالی که به سن ۲۱ سالگی رسیده بود ابتدا در مسابقات قهرمانی جهان در ماده پنج هزار متر با ۱۳ دقیقه و ۵۳ ثانیه و ۱۲ صدم ثانیه به مقام سوم رسید و در همان مسابقات در ماده ده هزار متر با ۳۶ دقیقه و ۴۹ ثانیه و ۵۷ صدم ثانیه قهرمان شد و مدال طلای جهان را بر گردن آویخت و این دومین پیروزی بکله جوان بر گیبرسیلاسی بود

شیر لقبی است که تنها کندنیسا بکله مفتخر به دریافت آن در اتیوپی شده است. او که قهرمان المپیک و دنیا در ماده پنج هزار متر و ده هزار متر است در سیزدهم جولای ۱۹۸۲ در حالی در خانواده‌ای هشت نفری چشم به جهان گشود که خشکسالی اتیوپی را به فقر شدیدی دچار کرده بود اما پدر کشاورز او توانسته بود بر مشکلات چیره شده و غذای کافی را برای خانواده خود فراهم کند.

از همان دوران کودکی مشخص بود که کندنیسا علاقه‌ای به ادامه راه پدر ندارد او می‌گوید: ”می‌خواستم که درسم را تمام کنم و دکتر، معلم یا کارمند دولت بشوم آرزو می‌کردم در کاری مشغول شوم که به اطلاعات فراوانی نیاز داشته باشد.

اتیوپی همواره دو و میدانی کاران فراوانی از جمله آرسی درانولو و اتومارویا و هایله گیبر سیلاسی داشته و کندنیسا نیز از مدرسه پای در کارزار دو و میدانی گذاشت. او در ابتدا توان رقابت را با سایر هم‌کلاسی‌هایش نداشت و تنها می‌توانست از طریق روزنامه‌ها جریان تیم ملی کشورش را دنبال کند. سنتایهو معلم ورزش کندنیسا در دوران جوانی است. او با خاطره‌ای از آن دوران یاد می‌کند و می‌گوید: ”کندنیسا همیشه با ناامیدی می‌گفت که استعدادی در دوندگی ندارد و هیچ‌گاه نمی‌تواند نتایج مناسبی کسب کند اما من می‌گفتم که نباید انتظار تغییر هر چیزی را در عرض یک شب داشته باشد اما می‌تواند با تلاش زیاد به اهداف خود برسد.

”بکله“ تمریناتش را بیشتر کرد و نتایج بهتری نیز کسب کرد. او در سال ۱۹۹۹ و در سن هفده سالگی به عضویت تیم ملی کشورش درآمد و در رقابت‌های جهانی صحرانوردی به مقام نهم رسید. در سال ۲۰۰۱ به قهرمانی در مسابقات جهانی جوانان دست یافت و در رقابت‌های بزرگسالان همان سال نخستین مدالش (نقره) را در جهان کسب کرد.

یک سال بعد او نخستین دونده‌ای لقب گرفت که موفق شده بود در مسافت‌های چهار و دوازده کیلومتر قهرمان جهان شود. هر چند که مصدومیت زانوی پایش برای او مشکلاتی را در سال ۲۰۰۲ به‌وجود آورده بود. او می‌گوید: ”در کشورم چند نفر وجود داشتند که می‌توانسته‌اند بهتر و سریع‌تر از من بدوند“.

وولو مسکل مربی بکله می‌گوید: ”او پس از بازگشت از رقابت‌های صحرانوردی تلاشش را بیشتر کرد و موفق شد که تاکتیک‌ها و روش‌های جدیدی را بیاوزد. اول ماه ژوئن سال ۲۰۰۲ فرصت دیگری برای بکله جوان در مسابقات ”هتگلوبهانه“ به‌وجود آمد. او در مسابقات ده هزار متر حریف نامداری به‌نام هایله گیبرسیلاسی داشت اما موفق شد در رقابتی شانه به شانه با ۳۶ دقیقه و ۵۳ ثانیه و ۷۰ صدم ثانیه قهرمان شود و این بهترین زمانی بود که در آن سال به‌دست آمده بود و هایله در مکان دوم ایستاد کندنیسا می‌گوید: ”هدفم تنها پیروزی بود و خوشحال بودم که حریفی مانند هایله دارم. در مقایسه با دیگر رقبا او بهترین بود“.

کندنیسا در لیگ جهانی باید برای نخستین بار با حریفی غیر از هموطن خود رقابت می‌کرد. ایراهام چیبی دونده کنیائی در ماده پنج هزار متر در اوسلو اصلی‌ترین رقیب بکله بود اما آنسا (در زبان اتیوپی به معنای شیر) موفق شد با ۱۲ دقیقه و ۵۲ ثانیه و ۲۶ صدم ثانیه با اختلاف فراوانی به مقام اول دست پیدا کند. چهار روز بعد کندنیسا نیز اول شد اما در دور سوم لیگ طلائی در رم چیبی قهرمان شد و این نخستین شکست اتیوپی برابر کنیا در آن فصل بود. بکله می‌گوید: ”در آن مرحله من و هایله منتظر هم ماندیم اما اگر به راهمان ادامه می‌دادیم هیچ‌گاه چیبی نمی‌توانست قهرمان بشود“.

بکله در سال ۲۰۰۳ در حالی‌که به سن ۲۱ سالگی رسیده بود ابتدا در مسابقات قهرمانی جهان در ماده پنج هزار متر با ۱۳ دقیقه و ۵۳ ثانیه و ۱۲ صدم ثانیه به مقام سوم رسید و در همان مسابقات در ماده ده هزار متر با ۳۶ دقیقه و ۴۹ ثانیه و ۵۷ صدم ثانیه قهرمان شد و مدال طلای جهان را بر گردن آویخت و این دومین پیروزی بکله جوان بر گیبرسیلاسی بود.

مردم اتیوپی آرزو داشتند که بکله تنها بر پنج هزار متر تمرکز کند تا گیبرسیلاسی نیز بتواند در ده هزار متر موفق شود اما او با خنده می‌گوید: ”نه نه به هیچ‌وجه. حضور در رقابت ده هزار متر بهترین بود. من دوست نداشتم که در المپیک تنها در ۵ هزار متر شرکت کنم. همه مردم اتیوپی به هایله علاقه دارند اما مردم نیز اسم من را در خانه‌هایشان فریاد می‌کشند معتقد بودم که اگر یکی از ما در ده هزار متر طلا بگیریم مردم نیز خوشحال می‌شوند.

سال ۲۰۰۴ بهترین سال ورزشی دونده اتیوپیائی بود او می‌گوید: ”کسب مدال طلا در المپیک را نمی‌توانید با هیچ چیز دیگر مقایسه کنید“.

بکله در آتن در ماده پنج هزار متر با ۱۳ دقیقه و ۱۴ ثانیه و ۵۹ صدم ثانیه به مدال نقره رسید و در رقابت‌های ده هزار متر ضمن کسب عنوان قهرمانی رکورد جدیدی را با زمان ۲۷ دقیقه و ۵ ثانیه و ۱۰ صدم ثانیه به‌نام خود در جهان ثبت کرد. او می‌گوید، فکر نمی‌کردم که دست یافتن به چنین زمانی ممکن باشد من شگفت‌زده بود.

کسب دو مدال المپیک سران فدراسیون جهانی دوومیدانی را مجبور به انتخاب بکله به‌عنوان دونده‌ برتر جهان در سال ۲۰۰۴ کرد. شیر رام‌نشدنی اتیوپی در شش مسابقه معتبر شرکت کرد که در این رقابت‌ها غیر از قهرمانی به مقام دیگری دست نیافت. ابتدا او در مارچ ۲۰۰۵ در مسابقات قهرمانی صحرانوردی مسافت کوتاه و بلند شرکت و در هر دو ماده به مقام نخست رسید همچنین در ژوئن در رقابت‌های سل دنی پاریس در ماده پنج هزار متر حضور پیدا کرد و اول شد. پس از آن در ماه هفتم میلادی در مسابقات قهرمانی جهان در هلسینکی شرکت کرد و در ماده ده هزار متر اول شد. همچنین در زوریخ در ماده سه هزار متر به مدال طلا رسید. سپس در مسابقات دو و میدانی بروکسل در ماده سه هزار متر به مدال طلا رسید و سرانجام در مسابقات دو و میدانی بروکسل در ماده تخصصی‌اش ضمن کسب مدال طلا با ۶ دقیقه و ۱۷ ثانیه و ۵۳ صدم ثانیه رکورد جدیدی را ثبت کرد.

او در سال ۲۰۰۵ نیز برترین مرد دو و میدانی کار مرد جهان شد.

بکله مرگ نامزدش را بدترین دوران زندگی‌اش می‌داند او می‌گوید: ”او دونده بود و در آدیس آبابا زندگی می‌کرد. آلم در هنگام مرگ هجده سال بیشتر نداشت و قرار بود چند ماه بعد با هم ازدواج کنیم و من از این موضوع بسیار خوشحال بودم پس از مرگ او هیچ چیز دیگری نمی‌تواند من را در دنیا خوشحال کند.

بکله پس از قهرمانی در مسابقات جهانی هلسینکی و عبور از نوار دور پایانی رقابت‌ها به آسمان نگاه کرد. تردیدی نبود که او به یاد تکاله به آسمان خیره شده است. بکله می‌گوید: ”من او را از دست نداده‌ام چرا که او همیشه در ذهنم باقی مانده“.

با دو مدال طلای المپیک و چهار بار قهرمانی در مسابقات جهانی و هفده رکورد. گیبرسیلاسی به‌عنوان بهترین دونده تاریخ شناخته می‌شود اما بسیاری باور دارند که بکله می‌تواند از هموطن خود بهتر باشد. او درباره رقابت خود با هایله می‌گوید: ”نمی‌دانم که هایله چه احساسی دارد اما از سوی دیگر ما رقیب یکدیگر هستیم او انسان بزرگی است.

هنگام برگزاری المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا بکله چهارده سال بیشتر نداشت اما گیبرسیلاسی از همان سال‌ها برای خود اعتباری در دنیای دو و میدانی کسب کرده بود. کندنیسا می‌گوید: ”پس از تماشای المپیک آتلانتا هایله من را مجذوب خود کرد و من هیچ نکته‌ای از زندگی هایله را از دست نمی‌دادم. اما هم‌اکنون ما با هم تمرین می‌کنیم این بلکه رؤیای بزرگ است و ما برابر هم مبارزه می‌کنیم و تا به حال از چهار مسابقه سه پیروزی داشته‌ام. واشرین برادر کندنیسا هفده ساله است بکله می‌گوید: تاریکو بسیار جوان است.

او در مسابقات سه هزار متر تورین به رکورد ۷ دقیقه و ۵۴ ثانیه رسیده و اطمینان دارم که در آینده در مسابقات پنج هزار متر به دونده‌ای بزرگ تبدیل خواهد شد.

او در سال ۲۰۰۶ در رقابت‌های بین‌المللی صحرانوردی ادینبورگ شروع دوباره خواهد داشت. اما از هم‌اکنون خود را آماده حضور در المپیک ۲۰۰۸ بکن می‌کند. بکله نمی‌خواهد که شرایط غافلگیرکننده‌ای در چین او را از رسیدن به مدال‌های بیشتر المپیک باز دارد. او می‌گوید: ”در سال ۲۰۰۸ من ۲۶ ساله خواهم شد و مطمئنم که در این سن قدرتمندتر و بهتر خواهم شد اما نمی‌توانم همه چیز را پیش‌بینی کنم. فکر می‌کنم خیلی سخت خواهد بود. واقعاً نمی‌دانم چه پیش خواهد آمد“.

رکورددار دنیا می‌خواهد مردم جهان را بیشتر با اتیوپی آشنا کند. او می‌گوید: ”دوست دارم جهانیان، کشورم را از ابعاد دیگری نگاه کرده و باور کنند دوران خشکسالی در اتیوپی به پایان رسیده است.

● بهترین عناوین بکله

▪ مقام سومی در مسابقات جهانی سال ۲۰۰۳ در ماده پنج هزار متر با ۱۲/۵۳/۱۲ دقیقه.

▪ مقام دومی در المپیک ۲۰۰۴ آتن در ماده پنج هزار متر با ۵۹/۱۴/۱۳ دقیقه.

▪ مقام قهرمانی در المپیک ۲۰۰۴ آتن در ماده ۱۰ هزار متر با ۱۰/۵/۲۷ دقیقه.

▪ مقام قهرمانی در مسابقات جهانی هلسینکی در ماده ۱۰ هزار متر با ۳۳/۸/۲۷ دقیقه.

منبع: فصلنامه دونده شماره یک زمستان ۸۴