۲ شهریور ۱۳۲۰ ـ یک روز پیش از تعرض نظامی، تهران هنوز در بی خبری و ابهام بود!

دوم شهریور ۱۳۲۰، یک روز پیش از تعرض نظامی انگلستان و شوروی که طراح آن انگلیسی ها بودند، تهران هنوز در بی خبری و ابهام بود؛ تنها ریدرز بولارد سفیر انگلستان در تهران و آندره اسمیرنوف …

دوم شهریور ۱۳۲۰، یک روز پیش از تعرض نظامی انگلستان و شوروی که طراح آن انگلیسی ها بودند، تهران هنوز در بی خبری و ابهام بود؛ تنها ریدرز بولارد سفیر انگلستان در تهران و آندره اسمیرنوف سفیر تازه شوروی و چند نفری از رجال سیاسی و مقامات نظامی که با انگلستان مربوط بودند و یا این که در چند هفته اخیر تطمیع شده بودند از نقشه تعرض خبر داشتند. اسمیرنوف حتی شایعه تعرض نظامی را رسما تکذیب کرده بود.

در این روز واحدهای نظامی شوروی پشت خطوط مرزی ایران در شمال، و نیروهای انگلیسی در عراق (در مجاورت مرزهای غربی ایران) مستقر و آماده دریافت دستور حمله بودند. نگرانی چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان از این بود که اگر برنامه تطمیع مقامات ایران طبق نقشه عملی نشود از چند هزار نیروی هندی در حمله به ایران کاری ساخته نخواهد بود و در این صورت آلمانی ها همه تلاش خود را بکار بخواهند برد تا با گرفتن قفقاز به کمک ایران برسند. در آن روز نیروهای آلمان در پیشروی در خاک شوروی به اواسط اوکراین رسیده بودند. آلمان به نقشه انگلستان و شوروی مبنی بر حمله به ایران پی برده بود، ولی این دولت هم نمی خواست با انتقال این خبر از مجاری رسمی به تهران، مقامات ایران را دچار ترس و شتابزدگی کند. آلمانی ها که شناخت کمتری از روانشناسی و شرح احوال رجال وقت ایران داشتند باور نمی کردند که چند مقام نظامی بدون نظر شاه، ارتش ایران را مرخص کنند و وطن را بی دفاع رها سازند!.

در این میان چشم مردم ایران به ارتششان بود که در باره انضباط و روحیه آن داستانها شنیده و زرق و برق لباس و نشان و واکسیل افسرانش و مراسم سان و رژه ها را به چشم دیده بودند ، ولی ....

به نظر برخی از مورخان، «خیانت» به وطن به مفهوم همکاری با بیگانه در اجرای برنامه ها و سیاستهای آن و نیز نان به نرخ روز خوردن، از اواسط حکومت شاه سلیمان صفوی در ایران مشاهده شده است که با یک وقفه در دوران افشاریه و زندیه، از زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار ادامه یافته است. اروپاییان پس از یافتن راههای دریایی شرق از این تعبیر منظوم در فارسی«به دو چیز گیرند مر مملکت را ؛ یکی پول و رشوه ( خریدن طرف ) و دیگری شمشیر آبدیده یمانی ( جنگ )» بارها استفاده کرده و چون برنده شده اند هنوز هم به استفاده از آن ادامه می دهند.