چگونه فرزندانی مسئولیت پذیر داشته باشیم

مدیر یکی از مدارس می گفت «من بارها دیده ام که مادران خوراکی یا کتاب فرزندشان را که در خانه جا گذاشته به مدرسه می آورند آنها چرا این کار را می کنند کودکان باید متوجه شوند بی مسئولیتی چه عواقبی دارد »

مدیر یکی از مدارس می گفت: «من بارها دیده ام که مادران خوراکی یا کتاب فرزندشان را که در خانه جا گذاشته به مدرسه می آورند. آنها چرا این کار را می کنند؟ کودکان باید متوجه شوند بی مسئولیتی چه عواقبی دارد.»

خانم «الف» می گوید: «اولین بار که فرزندم خوراکی خود را در خانه جا گذاشت به یاد دارم. خانه ما از مدرسه او دور بود، در غیر این صورت حتما خوراکی را برایش می بردم. بعدها شنیدم که اگر مادران در چنین مواقعی خودشان دست به کار نشوند کودک مسئولیت پذیری را یاد می گیرد. در تمام طول روز نگران گرسنگی و عصبانیت فرزندم بودم. وقتی برای آوردن او به مدرسه رفتم جملاتی را که باید به او می گفتم پیش خود مرور می کردم. انتظار داشتم شاهد عصبانیت او باشم ولی او در عوض با دوستانش درحال گپ زدن بود. وقتی به او گفتم که از وضعیت پیش آمده متأسفم پاسخ داد: «ناراحت نباش. هیچ مشکلی پیش نیامد. دوستانم غذای خود را با من تقسیم کردند.» من با تعجب به فرزندم نگاه کردم ولی مطمئن شدم که کار درستی انجام داده ام. او خودش راهی برای حل مشکل خود پیدا کرده بود.»

همگی ما کم و بیش با مردم بی مسئولیت برخورد داشته ایم. هرگز کارهای مهم به چنین افرادی واگذار نمی شود. در ضمن آنها همسر، دوست و شریک مناسبی نیستند. درواقع به چنین افرادی نمی شود اعتماد کرد. برای اینکه فرزندان ما آینده خوبی داشته باشند باید مسئولیت پذیری را به آنها بیاموزیم ولی چگونه؟

وجود والدین مسئولیت پذیر اهمیت زیادی دارد. آیا خود شما در این زمینه الگوی مناسبی هستید؟

سؤالات زیر را از خودتان بپرسید:

۱) آیا فردی مسامحه کار هستم یا ترجیح می دهم هر کاری را به موقع انجام دهم؟

۲) آیا معمولا سر وقت به قرارهای خود می رسم یا تأخیر دارم؟

۳) آیا به قول خود عمل می کنم یا اینکه اهل خلف وعده هستم؟

۴) آیا با توجه به درآمد خود خرج می کنم یا ترجیح می دهم مقروض باشم؟

۵) وقتی کاری به من محول می شود آیا آن را به بهترین نحو انجام می دهم یا به یک نتیجه متوسط راضی هستم؟

● پیشنهادات عملی

اگر ما والدین، مسئولیت پذیر باشیم درواقع نیمی از راه را آمده ایم و کافی است از فرزندان مان بخواهیم پا جای پای ما بگذارند. به توصیه های عملی زیر توجه کنید:

۱) به کودکان خود مسئولیت هایی مطابق با سن آنها محول کنید: به محض اینکه فرزندتان توانست لباس بشوید و یا خودش لباس بپوشد از او بخواهید این کارها را انجام دهد.

به تدریج وظایف دیگری به عهده فرزندتان بگذارید، مثل مرتب کردن تخت خواب، شستن بشقاب خودش و پهن کردن سفره. فرزندتان باید بداند هر کسی در خانواده وظایف خودش را دارد. برای هر کاری که فرزندتان می کند از او تمجید کنید.

۲) مسئولیت زیادی بر روی دوش فرزندتان نگذارید: با توجه به توانایی های فرزندتان وظایف وی را مشخص کنید. وقتی او در انجام کاری موفق می شود و مورد تمجید قرار می گیرد انگیزه بیشتری پیدا می کند. توقع بیش از حد از کودک، ناکامی و دلسردی او را به همراه دارد.

۳) از فرزند خود انتظار مسئولیت پذیری داشته باشید: یادتان باشد انتظاراتی که از فرزندان خود داریم معمولا برآورده نمی شود. وقتی مسئولیتی را بر دوش فرزند خود می گذارید در مورد زمانی که باید آن کار انجام شود بحث کنید.

بگذارید کودک شما به شیوه خود وظیفه اش را انجام دهد. او را زیر بال و پر خود نگیرید و مدام در مورد وظیفه اش حرف نزنید. اگر او نتوانست وظیفه اش را انجام دهد به وی در این زمینه کمک کنید.

۴) هرگز یک کودک را «مسئولیت ناپذیر» خطاب نکنید: حتی اگر فرزندتان وظیفه خود را انجام نداده به او برچسب بی مسئولیتی نزنید. به جای این کار از او بخواهید هرچه زودتر وظیفه خود را انجام دهد. ملامت فرزندتان نتیجه ای جز ناراحتی و دلسردی او ندارد.

۵) در برنامه ریزی کودک خود به او کمک کنید. او باید بیاموزد که انجام هر کدام از تکالیف مدرسه چه مدت طول می کشد و چگونه برنامه ریزی کند که علاوه بر انجام این تکالیف، برای کارهای دیگر نیز وقت داشته باشد. به فرزند خود یاد دهید که گام به گام پیش برود.

آذر شایان