اژدهای بی اشتها

۱۱مهرماه ظهر امروز برابر ۳اكتبر میلادی خورشید چهره خود را در پس ماه نو پنهان می كند هنوز خاطره كسوف كلی مرداد۱۳۷۸ در یادها زنده است, هنوز هم یاد حلقه الماس كسوف آن سال هر بیننده ای را نسبت به مشاهده دوباره این پدیده ترغیب می كند

اگر قصد مشاهده دوباره این پدیده را از خاك ایران دارید باید تا حدود سال۱۴۱۰صبر كنید. تا آن زمان كسوفهای جزئی متعددی رخ خواهد داد كه نخستین آنها در ۱۰خردادماه سال۱۳۸۲ به وقوع پیوست و دومین آنها هم تا امروز قسمتی از ایران را در تاریكی فرو خواهد برد. علاوه بر این ، در فروردین ماه سال آینده هم كسوف دیگری روی خواهد داد كه در نواحی شمالی و غربی ایران به بیش از ۹۰درصد خواهد رسید و برای مشاهده كسوف یاد شده به طور كامل می توان به تركیه و جنوب شرقی آن سفر كرد. اما ظهر امروز خورشید روی خط واصل ماه و زمین قرار می گیرد و حداكثر تا ۳۵ درصد از سطح خورشید توسط ماه از دید مردم پوشیده می شود.

چگونه كسوف را بدون خطر مشاهده كنیم؟

به یاد داشته باشید حتی یك ثانیه نگاه مستقیم به خورشید برای از دست دادن چشمهایتان زمان زیادی است، نگاه كردن به خورشید بسیار خطرناك است به همین دلیل استفاده از فیلترهای مخصوص توصیه می شود كه در ادامه با آن بیشتر آشنا خواهیم شد ولی در صورت عدم دسترسی به فیلترهای مطمئن روشهای دیگری هم برای مشاهده كسوف وجود دارد. ساده ترین روش مشاهده غیرمستقیم كه به جعبه تاریك معروف است و هزینه اندكی را نیز به همراه دارد به صورت زیر ساخته می شود:

ابتدا یك جعبه به ابعاد ۳۰ *۳۰ *۳۰ سانتیمتر آماده كنید (ابعاد جعبه اهمیت چندانی ندارد) ولی نباید بیش از حد كوچك ساخته شود (اندازه های بالا به عنوان یك حد اول محسوب می شود) اول مطمئن شوید هیچ جای جعبه سوراخ و یا بریدگی ندارد سپس در یك طرف جعبه شكافی به ابعاد ۳ط۳ ایجاد كنید و قطعه ای آلومینیومی را طوری روی شكاف قرار دهید كه تمامی سطح آن را در بر بگیرد و در نهایت با سوزن سوراخی در وسط آلومینیوم ایجاد كنید. حال نوبت به طرف دیگر جعبه می رسد، دقیقاً در سمت مخالف سوراخ آلومینیوم شكافی به ابعاد تقریبی آن سطح ایجاد كنید سپس كاغذ ضخیم كالك (در صورت عدم دسترسی چندبرگ كالك ظریف و یا دستمال كاغذی) را طوری روی آن شكاف قرار دهید كه تمامی آن را در بر گیرد. حال دستگاه ساده شما ساخته شده و آماده استفاده است، اگر جعبه را طوری به طرف خورشید قرار دهید كه سوراخ روی ورقه فلزی دقیقاً در برابر خورشید قرار بگیرد در طرف دیگر جعبه یعنی روی كاغذ كالك تصویر كسوف را مشاهده خواهید كرد. همانطور كه ذیلاً ذكر شده مدل جعبه تاریك ساده ترین و ارزانترین وسیله به شمار می آید ولی روش دیگری هم وجود دارد كه به مشاهده اپتیكی غیرمستقیم معروف است. در این روش شما به یك تلسكوپ و یا دوربین دوچشمی نیاز دارید كه هیچگونه فیلتری در جلوی دهانه آن نصب نشده باشد. برای مشاهده به این صورت شما باید دوربین را توسط قطعه ای كاغذ بپوشانید كه نور از طرف دیگر آن سایه دوربین را نمایان نكند. سپس دوربین را به صورت تقریبی روی خورشید تنظیم كنید هنگامی كه خورشید از طرف دیگر دوربین روی زمین نمایان شد دستگاه آماده استفاده خواهد بود البته برای مشاهده واضح تر می توان قطعه ای كاغذ را به صورت موازی با خورشید و دوربین قرار داد. شایان ذكر است اگر از دوربین دوچشمی استفاده می كنید بهتر است جلوی یكی از چشمی ها را با درپوش مسدود كنید تا از عبور نور جلوگیری به عمل آید.

مشاهده مستقیم:

برای مشاهده مستقیم این پدیده می توانید از عینك های مقوایی مخصوص كه در جلوی آنها فیلتر مایلار قرار دارد استفاده كنید (به یاد داشته باشید كه قرار دادن چند عینك آفتابی روی هم و مشاهده خورشید به وسیله آن باعث جلوگیری از رسیدن پرتوهای مضر به چشم شما نمی شود و با وجود سیاهی عینك هنوز هم خطر جدی چشم شما را تهدید می كند. این نكته را نیز باید یادآور شد كه حتی با مجهزترین و قویترین فیلترها هم مشاهده مستمر گرفت باعث خسارت جبران ناپذیری خواهد شد.

فیلترهای خورشیدی و انواع آن:

اگر می خواهید از سلامت چشمهایتان در پایان گرفت اطمینان كامل داشته باشید استفاده از فیلترهای مایلار كه خورشید را به رنگ سفید نمایان می سازد و آسمان را تاریك می كند كفایت می نماید ولی اگر قصد رؤیت شراره های خورشیدی (زبانه هایی كه به علت واكنش های هسته ای خورشید به وجود می آید و حامل مقدار زیادی ماده گداخته است و به طرف مرزهای بی كران فضا شلیك می شود) را دارید باید از فیلترهایی قویتر موسوم به هیسروژن اكفا كه حتی قادر به نشان دادن مواد مذاب سطح خورشید است استفاده كنید ولی اگر دسترسی به فیلتر برایتان مقدور نیست و می خواهید خورشید را قرمز كم رنگ ومایل به نارنجی مشاهده كنید بهترین وسیله دیسك سیاه درون فلاپی دیسكت هاست. در ضمن در حین مشاهده كسوف از درون این فیلتر باید از دولایه دیسكت استفاده كنید، یك لایه دیسكت تنها برای عكسبرداری و فیلمبرداری كفایت می كند از دیگر فیلترها می توان به ورقه های نازك پلی استر - فیلمهای رادیولوژی سوخته، حلقه فیلم و حتی دمی دی های معمولی كه خورشید را به رنگ آبی درمی آورد اشاره كرد. آخرین وسیله ای هم كه می تواند پشتیبان چشمهای شما باشد فیلترهای جوشكاری شماره۱۲ یا ۱۴ است (در صورت عدم دسترسی، از چند فیلتر جوشكاری روی هم با شماره های كمتر استفاده كنید) كه خورشید را به صورت سبز از پس ماه گرفته ظاهر می سازد و فیلتر بسیار مناسبی برای عكاسی است زیرا به زیبایی این پدیده و عكسی كه توسط شما گرفته شده است می افزاید.

عكسبرداری از كسوف:

در این بخش سعی می كنیم نكات لازم برای عكسبرداری موفق از كسوف را خاطرنشان كنیم. عكسبرداری از هر جرم یا پدیده آسمانی و یا هر پدیده دیگری با استفاده از دوربین های عكاسی معمولی و خانگی امكانپذیر نیست و لزوماً باید از دوربینهای مكانیكی یا دیجیتال استفاده كرد. در مورد نوع و انتخاب دوربین در ادامه مطلب توضیحات لازم داده شده است.

- برای آنكه خورشید با جزئیات لازم بر روی فریم عكاسی ثبت شود نیازمند تله ای به بزرگی mm۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر هستیم البته عملاً به جای لنزهای خاص می شود از تلسكوپ هرچند كوچك استفاده كرد البته استفاده از سه پایه هم توصیه می شود زیرا تنظیم دقیق با دست روی گرفت غیرممكن است ولی اگر از دوربین های دیجیتال استفاده می كنید می توان استفاده از بزرگنمایی اپتیكی یا دستی را روش مناسبتری ارزیابی كرد، دراینجا خاطرنشان می كنم درعكاسی با چنین دوربین هایی نباید از بزرگنمایی خاص دیجیتال استفاده كرد زیرا در این زوم واقعیت این است كه تصویر، حاصل از بزرگترین تله نصب بر روی دوربین است كه باعث افت شدید وضوح تصویر می گردد. درصورتی كه شما علاقه مند به بزرگنمایی بیشتر روی محدوده خاصی هستید بهتر است بعد از پایان گرفت با برنامه های گرافیكی آن را ادیت نمایید.

---