كالبد شكافی كلسترول

بسیاری از مردم نمی دانند اغلب از كلسترول بالا به عنوان بیماری خاموش یاد می شود معمولا در بیماران مبتلا به كلسترول بالا, نشانه ای دیده نمی شود و به همین علت انجام آزمایش كلسترول حداقل هر پنج سال یك بار برای بزرگسالان بسیار مهم است

كلسترول را همه می‌شناسیم و یا لااقل اسم آن را شنیده‌ایم. می‌دانیم كه نوعی از آن با درگیر كردن قلب و عروق سلامت ما را تهدید می‌كند. بیایید با هم نگاهی نزدیك‌تر به كلسترول بیندازیم.

كلسترول ماده‌ مومی‌شكلی است كه به‌وسیله كبد تولید می‌شود. همچنین می‌توان آن را در فرآورده‌های حیوانی نظیر گوشت، زرده تخم‌مرغ‌، صدف و تمامی محصولات لبنی كه‌ به‌عنوان غذا مصرف می‌كنیم نیز یافت.

● چه كسانی به كلسترول نیاز دارند؟

همه ما به آن نیازمندیم. بدن ما برای عملكرد خود به كلسترول احتیاج دارد اما مقدار زیاد آن می‌تواند برای سلامت انسان مضر باشد. هنگامی كه بدن ما مقادیر زیادی كلسترول می‌سازد یا از طریق مصرف غذا جذب می‌كند، این میزان اضافی در شریان‌ها به‌صورت پلاگ انباشته می‌شود.

همان‌طور كه گفتیم كلسترول ماده ایی مومی شكل است كه بدن برای برخی از فعالیت‌های خود آن را می‌سازد. بدن از كلسترول برای تولید اسیدهای صفراوی كه برای هضم چربی‌ها لازم‌اند، استفاده می‌كند. كلسترول برای سلامت بدن لازم است اما در عین حال باید بدانید كه با مصرف مقادیر زیاد غذاهای پركلسترول، سلامت بدن به خطر می‌افتد و زمینه برای بیماری‌های قلبی عروقی فراهم می‌شود.

همچنین كلسترول بالا می‌تواند عامل ژنتیكی داشته و به‌صورت ارثی باشد. بعضی از مردم ژن وابسته به میزان بالای كلسترول موسوم به هایپر كلسترولیمای خانوادگی را به ارث می‌برند. ممكن است این افراد غذای مناسب بخورند و ورزش كنند اما همچنان كلسترول آنها بالا باشد.

در مورد برخی هم رژیم غذایی یا فرم زندگی در میزان كلسترول خون آنها موثر واقع می‌شود. این افراد هرچه بیشتر غذاهای چرب، به‌خصوص فرآورده‌های گوشتی و لبنی مصرف كنند، میزان كلسترول آنها بالاتر می‌رود.

● كلسترول شما بالا است یا خیر؟

بسیاری از مردم نمی‌دانند. اغلب از كلسترول بالا به‌عنوان بیماری خاموش یاد می‌شود. معمولا در بیماران مبتلا به كلسترول بالا، نشانه‌ای دیده نمی‌شود و به همین علت انجام آزمایش كلسترول حداقل هر پنج سال یك‌بار برای بزرگسالان بسیار مهم است.

● كلسترول خوب و بد

ز دو نوع اصلی كلسترول وجود دارد كه بر سلامت انسان تاثیرگذار است.

۱) كلسترول بد: چربی‌های پروتئینی رقیق یا LDL كه به كلسترول بد موسوم است می‌تواند شریان‌های شما را مسدود كرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

۲) كلسترول خوب: چربی‌های پروتئینی غلیظ یا HDL كه به‌دلیل كمك به دفع كلسترول بد از بدن، كلسترول خوب نامی پسندیده برای آن است.

قسم سومی از كلسترول معروف به VLDL یا چربی‌های پروتئینی بسیار رقیق نیز وجود دارد كه شامل نوعی از چربی موسوم به تری‌گلیسرید است. تری‌گلیسرید بالا همانند كلسترول بالا می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

● غذاهای پایین آورنده كلسترول

مصرف برخی از غذاها به پایین آمدن كلسترول كمك می كند:

فیبر محلول: فیبرها موادی هستند كه در گیاهان یافت می‌شوند، فاقد كالری هستند و در بدن هضم نمی‌شوند. فیبرها موجب احساس سیری می‌شوند و به هضم غذاكمك می‌كنند. فیبر به دو شكل محلول و نامحلول وجود دارد. فیبر محلول در هنگام هضم، آب جذب می‌كند و سرعت جذب مواد غذایی را كاهش می‌دهد. مصرف روزانه ۵ تا ۱۰ گرم فیبر محلول می‌تواند كلسترول بد )LDL( را تا۵ درصد كاهش دهد. فیبر محلول در جوی دوسر، میوه‌هایی مثل پرتقال و گلابی، سبزیجات مثل جعفری و هویج و لوبیا وجود دارد. یك عدد سیب یا نصف لیوان آرد جوی دوسر حاوی یك گرم فیبر محلول است.

پروتئین سویا: مطالعات زیادی نشان داده است كه پروتئین سویا كه در غذاهایی مثل شیر سویا و لوبیای سویا وجود دارد. این غذاها درصورتی كه جایگزین غذاهای دارای اسیدچرب اشباع شوند می‌توانند كلسترول تام و كلسترول بدرا پایین بیاورند.

امگا۳: غذاهایی كه دارای مقادیر زیاد اسید چرب امگا۳ هستند مثل ماهی تن، ماهی آزاد، لوبیای سویا، روغن كانولا و گردو اثر حفاظتی در مقابل بیماری‌های قلبی عروقی دارند. اغلب غذاهایی كه اسید چرب امگا ۳ دارند در تنظیم نسبت كلسترول به نفع كلسترول خوب نقش دارند. این ۵ توصیه می‌تواند در تنظیم نسبت كلسترول خوب و بد به سلامت شما كمك كند:

▪ ورزش منظم مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری یا استفاده از وسایل ورزشی كه در مراكز بدن‌سازی وجود دارد مانند تردمیل و دوچرخه ثابت یا هر ورزش و تحركی كه موجب شود عضلات بدن فعالیت كنند حداقل نیم‌ساعت در روز برای افراد سالم و بیشتر برای آنان كه كلسترول بالا دارند .

▪ استفاده از غذاهای حاوی امگا‌۳ مانند ماهی‌های چرب، تخم مرغ حاوی امگا‌۳، و در صورت تجویز پزشك مكمل‌های حاوی امگا‌۳.

▪ كاهش غذاهای چرب مانند شیر و ماست پر چرب، كله‌پاچه، پوست مرغ، گوشت چرب، انواع سس‌های چرب، خامه، سرشیر، كره، سوسیس و كالباس و انواع پیتزاها.

▪ استفاده از غذاهای سالم خانگی كه با میزان كم روغن نباتی مانند روغن كلزا یا كانولا و آفتاب گردان تهیه شده باشد.

▪ مصرف بیشتر سبزی‌های تازه و آب‌پز و میوه‌ها (روزانه ۵ بار از انواع میوه و سبزی مثل هویج، خیار، كرفس، گل‌كلم، گوجه‌فرنگی، انواع كاهو كه حتی می‌توانید هر روز صبح با خود به سر كارتان ببرید استفاده كنید.)

▪ پرهیز از استعمال دخانیات و دوری از دود سیگار.

سیده مهستی رستم كلائی