استفاده از اوقات فراغت، هنر بزرگی است

مهم‌ترین دستاورد بشر در قرن ۲۰ افزایش امید به زندگی بود.
در ایران بر این اساس، آخرین آمار سرشماری کشور، جمعیت سالمندان بالای ۶۰ سال، نزدیک به ۴ میلیون نفر است.
گروهی از این جمعیت …

مهم‌ترین دستاورد بشر در قرن ۲۰ افزایش امید به زندگی بود.

در ایران بر این اساس، آخرین آمار سرشماری کشور، جمعیت سالمندان بالای ۶۰ سال، نزدیک به ۴ میلیون نفر است.

گروهی از این جمعیت سالمند، افراد شاغل در بخش دولتی بوده‌اند که حالا به مرحله بازنشستگی رسیده‌اند.

بازنشستگان در مقایسه با دیگران عموماً وقت آزاد بیشتری دارند و گذران این اوقات برای آنان اگر مفید و رضایت‌بخش نباشد، کسالت، افسردگی و ناامیدی را به دنبال خواهد داشت.

منظور از اوقات فراغت، فرصت و زمانی است که انسان مسئولیت‌پذیر، هیچ‌گونه تکلیف یا کاری را عهده‌دار نیست و زمانی در اختیار اوست که با میل و انگیزه شخصی، می‌تواند به کار خاصی بپردازد.

فراغت، زمانی است که پس از به انجام رساندن کار و وظایف روزانه باقی می‌ماند و انسان فرصت می‌یابد در این زمان با رغبت، علاقه و انگیزه شخصی، فعالیت یا برنامه خاصی را انتخاب کند. اوقات فراغت به عنوان یک پدیده فرهنگی ـ اجتماعی، موضوع مشترک تمام افراد جامعه است.

برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد:

بازنشستگانی که تحصیلات دانشگاهی داشته و در دوران بازنشستگی نیز همچنان به کار مشغول بوده‌اند، از موزه یا نمایشگاه بیشتر بهره‌مند شده‌اند.

بازنشستگانی که مجدداً مشغول به کار شده و حقوق ماهانه بالایی دریافت می‌کردند و یا زمان فراغت آنان در ۲۴ ساعت بیشتر از ۳ ساعت بود، بیشتر از سفر بهره‌مند می‌شدند.

بازنشستگان زن بیشتر از سینما استقبال کرده‌اند. به نظر می‌رسد خانم‌ها بیشتر به فیلم علاقه دارند و فیلم‌های اکران شده، بیشتر توجه آنان را جلب می‌کند.

بازنشستگانی که شاغل نبوده‌اند، بیشتر از پارک‌ها و فضای سبز بهره‌مند شده‌اند.

بازنشستگان شاغلی که بیشتر از ۳ ساعت فراغت داشته‌اند، در فعالیت‌های هنری بیشتر شرکت کرده‌اند. این طبیعی به نظر می‌رسد چون اگر فعالیت هنری برای کسب درآمد نباشد، به زمان فراغت بیشتری نیاز دارد.

بازنشستگانی که بیشتر از ۳ ساعت در شبانه‌روز فراغت داشته‌اند، به پیاده‌روی تمایل نشان داده‌اند. طبیعتاً با توسعه شهرنشینی و زندگی ماشینی، کسانی می‌توانند به پیاده‌روی بپردازند که زمان آزاد بیشتری داشته باشند.

خانم‌های بازنشسته، بیشتر تلویزیون تماشا می‌کنند. به نظر می‌رسد چون خانم‌ها وقت بیشتری را در منزل می‌گذرانند، تلویزیون می‌تواند همدم مناسبی برای آن‌ها باشد.

بازنشستگانی که در زمان تحقیق شاغل بودند و یا تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند، بیشتر از کتاب بهره‌مند شده‌اند. اگر بهای کتاب را یکی از موانع بهره‌مندی درنظر بگیریم، به نظر می‌رسد بازنشستگانی که در حال حاضر شاغل هستند، از توانایی مالی بیشتری برخوردارند.

بازنشستگانی که حقوق ماهانه بالایی داشته‌اند، از مجله و روزنامه بیشتر بهره‌مند شده‌اند.

بهره‌مندی از ورزش و نرمش بدنی با سطح تحصیلات، میزان فراغت در ۲۴ ساعت و سن رابطه معناداری دارد.

به نظر می‌رسد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی از مزایای ورزش، بیشتر آگاه هستند.

رفتن به موزه و نمایشگاه، مسافرت، سینما، پارک و فضای سبز، مکان‌های مذهبی، پیاده‌روی، دیدار دوستان و اقوام و آشنایان، گوش دادن به رادیو، تماشای تلویزیون، خواندن کتاب، روزنامه و مجله، ورزش و نرمش بدنی، فعالیت‌های هنری و... البته هرچه بازنشستگان در پرکردن اوقات فراغت خود بیشتر از این موارد و نیز سایر موارد استفاده کنند، به لحاظ جسمی و روانی سالم‌تر هستند و عمر طولانی‌تری خواهند داشت.

فرزانه بادینلو (ستاری)

کارشناس ارشد روانشناسی