فرقه بهاییت در بریتانیا

اولین كسی كه در انگلستان به بهاییت در آمد زنی بود زاده آمریكا و پرورده انگلستان كه در سال ۱۸۹۸ بهایی شد به این دلیل این تاریخ به عنوان آغاز تشكیل محافل بهایی به شمار آمده است دومین نفر كه اولین انگلیسی الاصل محسوب می شود خانم اتل Athel روزنبرگ ,متوفی ۱۹۳۰ بود كه از رهبران فرقه به شمار می آمد و در سال ۱۸۹۹ بهایی شد

می دانیم بهاییان خود را به میرزا حسینعلی ملقب به بهاءالله (۱۸۹۲ـ۱۸۱۷) منتسب می كنند. این لقب را ظاهراً حاج محمد علی بارفروشی كه خودش لقب قدوس داشته و از شاگردان سید كاظم رشتی بوده ، به او داده است .

میرزا حسینعلی در سال ۱۲۸۰ قمری در باغ نجیب پاشا در نزدیكی های بغداد ادعا كرد كه همان كسی است كه علی محمد باب ظهورش را خبر داده است . جز اینكه بنابه مصلحت او را معرفی نكرده است ، عده ای از بابیان این ادعا را پذیرفتند و بهایی شدند و عده ای دیگر بابی باقی ماندند و به اهل بیان یا ازلی معروف شدند.در روزگار جنگ بین آنان یك مستشرق انگلیسی برای شناخت اوضاع به ایران آمد. وی دانشمند معروف كمبریج ادوارد براون بود.

●ادوارد گرانیل براون (۱۹۲۶ـ۱۸۶۲ میلادی )

وی كه از بزرگ ترین خاورشناسان دانشمند انگلیسی است از اكتبر ۱۸۸۷ تا اكتبر سال ۱۸۸۸ میلادی (سال ۶ـ۱۳۰۵ هجری ) به ایران آمد و بادنبال كردن تحقیقات كنت دوگوبینو كه به عنوان وزیر مختار فرانسه در تهران زندگی كرده بود و كتابش در باره تاریخ باب بود فعالیت پژوهشی خود را ادامه داد و یادداشت های فراوانی درباره آن نوشت . وی پس از بازگشت از ایران و نوشتن كتاب "یك سال در میان ایران "(A year Amongst Persians, Cambridge, ۱۹۲۷) به دیدار میرزا حسین علی بهاءالله در عكا و در قبرس با یحیی صبح ازل ملاقات كرده و در مجموع وی توانست تحقیقات خود را در چندین مقاله بنویسد و سپس در دو كتاب انتشار دهد. این كتاب ها در سال ۱۸۹۱ و ۱۸۹۳میلادی در لندن چاپ شده است . مشخصات دو كتاب ادوارد براون عبارت است از:

۱- The New History of the Bob, Cambridge, ۱۸۹۳.

۲- A Travellers Narative, Written to Illustrate the Episode of the Bob, Cambridge, ۱۸۹۱.

ادوارد براون بیشتر طرفدار صبح ازل بود و از اینكه طرفداران وی اندك هستند ناراحت بود و معتقد بود وی جانشین واقعی باب است ومیرزا حسینعلی به دروغ خود را جانشین می داند. برخی از دوستان ادوارد براون به این نكته اشاره كرده اند مانند "اتكینز" (J.B. Atkins) درصفحه ۳۹ و ۴۰ كتاب خود به نام "A Persian Anthology" هم به این دلیل و هم به خاطراینكه در كتاب خود متن دستخط توبه نامه سیدعلی محمد باب را گراور كرده است زیاد از طرف بهاییان مطرح نمی شود اما در هر صورت وی و معاصرش "كنت دوگوبینو" اطلاعات زیادی در این خصوص داده اند. كتاب دیگر مهمی كه در انگلستان برای نخستین بار به چاپ رسیده كتاب نقطه الكاف اثر میرزا جانی كاشانی از منابع قابل بررسی این موضوع است كه توسط ادوارد براون منتشر شده است .

ادوارد براون توانست بیشترین مجموعه كتاب های مربوط به بابیان و شیخی ها را كه بیش از ۴۶۷ مجلد كتاب به زبان فارسی ، عربی وتركی بود و بعضاً خطی بوده جمع آوری و تقدیم كتابخانه كمبریج نماید.

ادوارد براون فعالیت علمی خود را در موضوع مسایل باب و بهاء را به كنار گذاشت و آثار ارزشمند فراوانی تألیف كرد مانند تاریخ ادبیات ایران ، و به خاطر این اقدامات خیابانی در كنار دانشگاه تهران هنوز هم به نام وی می باشد.

●جانشینان میرزا حسینعلی و انگلستان

در هر حل بعد از میرزا حسینعلی ، علی رغم رقابت و كشمكش هایی كه بین پسران او بروز كرد، یكی از آنان به نام عباس افندی كه خود راعبدالبها نامید (۱۹۲۱ـ۱۸۴۴) موفق شد خود را به عنوان جانشین پدرش به پیروان بقبولاند. وی كه در گسترش این آیین با كمك انگلیسی هاجدیت تمام به خرج داد و ضمناً از دولت انگلستان به دریافت لقب Sir مفتخر شده بود! تا هنگام مرگ ریاست پیروان را به عهده داشت پس از او شوقی افندی كه در انگلستان بار آمده و تحصیل كرده بود به ریاست رسید و در انگلستان درگذشت و گورش در لندن می باشد.

باید به این نكته اشاره كرد با توجه به اینكه محل زندگی و درگذشت میرزا حسینعلی عكا بوده است و این محل نیز توسط انگلیسی هابرای اقامت وی تعیین شده بود وی و یارانش در پناه دولتی كه بعدها با عهدنامه انگلیسی بالفور به نام اسراییل شناخته شد قرار گرفتند.

●آغاز پیدایش بهاییت در انگلستان

اولین كسی كه در انگلستان به بهاییت در آمد زنی بود زاده آمریكا و پرورده انگلستان كه در سال ۱۸۹۸ بهایی شد. به این دلیل این تاریخ به عنوان آغاز تشكیل محافل بهایی به شمار آمده است . دومین نفر كه اولین انگلیسی الاصل محسوب می شود خانم "اتل (Athel) روزنبرگ "،متوفی ۱۹۳۰ بود كه از رهبران فرقه به شمار می آمد و در سال ۱۸۹۹ بهایی شد. در این تاریخ تا ۱۹۵۲ چهار نفر دیگر در انگلستان بهایی شدند. اولین بهایی در شمال انگلیس خانم "سارا آن ریج وی " (S. Ann Ridgeway) بود و پس از آن "ادوارد هل " در شهر سالفورد. روی هم رفته تا سال ۱۹۲۰ كه اولین جلسات هفتگی تشكیل شد چند تنی دیگر هم به آنان پیوسته بود.سال ۱۹۱۱ میلادی برای بهاییان مهم است زیرا در این سال "ویلبر فرس " كشیش كلیسای "سنت جان " در یكی از مراسم دینی نامی هم از بهاییت برد و به دنبال آن ، اتاقی هم برای مطالعه بهاییان اختصاص داده شد.

عبدالبها (عباس افندی ) از سوم سپتامبر تا سوم اكتبر در لندن بود و در دهم سپتامبر، برای اولین بار در City Tempel London در برابرجمع ظاهر شد. وی در بین سال های ۱۹۱۳ و ۱۹۱۲ به جزایر بریتانیایی بازگشت و از شهرهای لیورپول ، لندن ، ادیمبورگ ، آكسفورد وبریستول دیدن كرد. این سفر، هم تبلیغ برای بهاییان بود و هم دوستان و حمایتگران مؤثری برای آنان فراهم آورد.

در سال ۱۹۱۱ یا ۱۹۱۲ "دانیال جنكین " بهایی شد و محفل كوچكی در شهر St. Ives Cornwall انگلستان تشكیل داد. این شخص درسال ۱۹۱۳ اولین سفر تبلیغی و جهانی خود را از این جزایر آغاز كرد و لیكن از هلند فراتر نرفت و در آنجا مرگ گریبانش را گرفت .در شهر "بورنموث " دكتر "اسلمونت " در سال ۱۹۱۵ بهایی شد و محفلی از دوستان و بیمارانش ترتیب داد كه از آن جمله راهبه ای به نام "گریس چلیس " (Grace Chalis) بود كه بعدها به عضویت مجمع روحانی بریتانیا درآمد.

●مجمع ملی روحانی بهاییان بریتانیا

بهاییان انگلیس در سال ۱۹۱۴ در یك لجنه جمع شدند ولیكن این لجنه در سال ۱۹۱۶ از هم پاشید. پس از آن در سال ۱۹۲۰ شورای ملی بهاییان برپا شد. بعد از آن در سال ۱۹۲۲ مجمع روحانی انگلیس با نام دیگر شورای بهاییان سراسر انگلیس تشكیل شد و اولین همایش خود را در لندن برگزار كرد. سال بعد مجمع ملی روحانی انگلیس به وجود آمد كه در سال ۱۹۳۰ موسوم به مجمع روحانی و ملی بهاییان جزایر بریتانیا و بعداً در سال ۱۹۷۲ از آن سراسر انگلستان شد. در همین سال مجمع ملی جداگانه ای برای جمهوری ایرلند پایه گذاری شد.

●تاریخ بهاییان انگلستان از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰م .

بعد از مرگ عبدالبها فعالیت بهاییان و شماره آنان سقوط فاحشی كرد ولیكن از نیمه دهه ۱۹۳۰ به سبب آمدن بهاییان جوان ، از جمله شخصی مبلّغ به نام حسن بالیوزی (Balyuzi) به این كشور كارشان رونق مجددی یافت . این شخص با دو نفر دیگر به عضویت مجمع روحانی ملی انتخاب شدند و به همراهی شخص دیگری به نام "جان فربی " مسؤول تبلیغی اداره كارهای عمومی جامعه بهاییان تا سال بعدشدند. افزوده بر آن ، از سال های ۱۹۳۰ تئاتری تأسیس ومجله ای منتشر و آموزشگاهی تابستانی هم گشوده شد. همچنین كنفرانس زمستانی آنان از دسامبر ۱۹۳۷ به بعد مرتباً تشكیل جلسه داده است .در شهر یوركشایر (Yourkshire) خانم "ای . پی . كنورثی " (E.P. Kenworthy) كه عبدالبها را هم در پاریس دیده بود بهایی شد. دربرادفورد سه نفر خانم گرویده بهاییت شدند.

●یك هنرمند آمریكایی به نام "مارك توبی "

(M. Tobey) ساكن بریتانیا در سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۸ كلاس های آموزشی و تبلیغی ای در "دارتینگتن هال " و مدرسه ای در استان "دون " وجلسات گفتگو در شهر "توركی " برپا داشت . در نتیجه این فعالیت ها دو هنرمند دیگر به جمع آنان پیوستند و نیز خانمی به نام "وایلت مك كینی " با پسرش به شهر "اشبرتون " (Ashborton) رفت تا در آنجا به تبلیغ بپردازد. یك سال بعد هم دو زن دیگر به این آیین گرویدند.

بهاییان به طور محلی از طرف شوراهایی انتخابی موسوم به مجمع روحانی محلی یا محفل روحانی یا لجنه سازمان داده می شوند. اولین نمونه از این نوع در بریتانیا در سال ۱۹۲۲ در لندن و منچستر و "بورنموث " به وجود آمد.

در سال ۱۹۴۶ جامعه بهاییان بریتانیا برنامه شش ساله ای برای افزایش این گونه مجمع ها در جزایر انگلستان طراحی كرد. سپس در سال ۱۹۴۶ این آیین را به اسكاتلند و ویلز و ایرلند كشاند. این برنامه شش ساله ، مجامع روحانی محلی را تا ۲۴ واحد رسانید كه چهار تای آنها درمراكزی محوری چون شهرهای ادیمبورگ ، بلفاست ، دوبلین و كاردیف بودند.

●تحولات سال های ۱۹۵۰ میلادی بهاییان انگلستان

به دنبال برنامه نسبتاً موفق شش ساله ، جامعه بهاییان لندن در سال ۱۹۵۰ از طرفی شوقی افندی مأموریت یافتند كه طی دو سال دامنه تبلیغ را به آفریقا بكشانند. در نتیجه یك نفر به اوگاندا و یك نفر به تانگانیكا (اینك بخشی از تانزانیا) رفتند. در سال ۱۹۵۱ حسن صبری وایزابل صبری هم عازم آنجا شدند و "تد كارل " نامی هم به كنیا رفت . این برنامه موفقیت آمیز بود و اولین برنامه همكاری های بین المللی به حساب آمد.

---