دردهایی که ریشه‌اش ذهن است

«ما هر وقت به تو می‌رسیم، همه جات درد می‌کنه ... همیشه مریضی ... فکر کنم، پیر شدی آقاجون! مدام درد داری...»
درد یک واکنش هیجانی است و می‌تواند علل متفاوتی (علل جسمی، اجتماعی و روان‌شناختی) …

«ما هر وقت به تو می‌رسیم، همه جات درد می‌کنه ... همیشه مریضی ... فکر کنم، پیر شدی آقاجون! مدام درد داری...»

درد یک واکنش هیجانی است و می‌تواند علل متفاوتی (علل جسمی، اجتماعی و روان‌شناختی) داشته باشد. دردهایی که جسمی‌اند، معمولا حاد هستند و اگر مزمن شوند، دلیل کاملا واضحی از نظر علم پزشکی دارند. چگونگی احساس درد در مغز ما پردازش می‌شود و کاملا با وضعیت روحی و عاطفی ما ارتباط دارد. دردهایی که علل روان‌شناختی دارند، اکثرا مزمن هستند و بدون علت خاص به سمت مزمن شدن می‌روند چرا که مسایل درونی فرد با مکانیسم جا به جایی و به دلیل عدم بروز هیجانات در افرادی که درون‌ریز و خودخور هستند، ارتباط دارد. من معمولا به بیمارانی که خانواده خود را با جملاتی که در ابتدای یادداشتم آورده‌ام توصیف می‌کنند، می‌گویم این عضو خانواده شما درد دل‌های فراوان دارد که به دلیل شخصیت خاص خود و مخفی کردن آن درددل‌ها و یا به دلیل‌ اهمال‌کاری شما اطرافیان، پنهان مانده است واین درددل‌ها، به مرور خود را به صورت مردم‌پسندتر، یعنی همان درد‌های جسمی مختلف، نشان می‌دهد. گویا شخص با بیان این دردهای جسمی، راحت‌تر می‌تواند کسب توجه دیگران را داشته باشد. این حالت مزمن شدن درد در گروه‌هایی که از نظر فرهنگی در سطح پایینی هستند، بیشتر دیده می‌شود. پس بهتر است به جای طعنه‌زدن، به کسی که از درد مزمن خود شکایت دارد، با او رابطه برقرار کنیم و دریابیم با زبان بی‌زبانی به ما چه می‌گوید. گاهی دو نفر با شرایط جسمانی یکسان و تشخیص بیماری یکسان داریم که یکی دردش مزمن شده و دیگری بهبود می‌یابد چون شخص دوم از منابع عاطفی، شغلی و اجتماعی خوبی برخوردار شده و او را درک کرده‌اند، یعنی با محبت کردن به بیمار، پرداخت، خسارت مالی فرد به دنبال سانحه توسط جامعه، موافقت مرخصی برای بهبود درد و بسیاری کارهای دیگر به مراکز روانی فرد کمک می‌شود تا زودتر بهبود یابد. روان‌درمانی، توان‌بخشی، شناخت درمانی، وسایل کمکی مانند بیوفیدبک و در نهایت دارودرمانی از اقداماتی است که ما برای این بیماران انجام می‌دهیم.

دکتر محمدرضا خدایی/ روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی