ویتامین یعنی زندگی

ویتا در زبان لاتین به معنای زندگی است

ویتامین ها، تركیبات شیمیایی لازم برای رشد، سلامتی و متابولیسم و انجام وظایف بدن هستند و به طور كلی نقش مهمی در سلامت افراد ایفا می كنند ولی متاسفانه از سوی اغلب مردم نادیده گرفته می شوند.افرادی كه رژیم غذایی مناسبی ندارند، نظیر بیماران و افراد مسن و زنانی كه برای لاغر شدن دست به انتخاب رژیم های سرسخت می زنند، اغلب دچار كمبود ویتامین هستند.

ویتامین ها را براساس حلالیت آنها به دو دسته تقسیم بندی می كنند:

۱- ویتامین های محلول در چربی كه شامل A، D، E و K هستند.

۲- ویتامین های محلول در آب كه شامل ویتامین های گروه B و C هستند.

•ویتامین A

یكی از ویتامین های آنتی اكسیدان است كه سبب محافظت سلول ها از تخریب در برابر اكسیژن می شود. ویتامین A برای حفظ سلامت چشم ها، پوست، رشد طبیعی و تولیدمثل و سیستم ایمنی لازم است. ویتامین A نقش چشمگیری در درمان بیماری های چشم به ویژه شب كوری و بی نظمی های شبكیه و مردمك دارد و در پیشگیری از عفونت ها به وسیله كمك به حفظ سطوح مخاطی بسیار موثر است. ویتامین A، در عین حال، خاصیت ضدسرطانی دارد و عوارض ظاهری پیری نظیر چین و چروك پوست را به تاخیر می اندازد و با بیماری های پوستی مبارزه می كند.

سبزیجات و میوه های زرد منبع خوبی برای ویتامین A به شمار می روند. بهترین منبع بتاكاروتن (فرم غیرفعال ویتامین A كه در بدن فعال می شود) هویج، سیب زمینی، اسفناج، كلم بروكلی، خربزه و كدو است.

مصرف منظم غذاهای غنی از كارتینوئید سبب كاهش ریسك برخی از بیماری های بدخیم به دلیل خواص آنتی آكسیدانی آنها می شود.

ویتامین A فعال در غذاهای حیوانی نظیر جگر، كره، شیر و زرده تخم مرغ به میزان فراوان یافت می شود. سبزیجات سبز تیره نظیر پوست خیار و برگ كاهو یكی از مهمترین منابع ویتامین A به شمار می روند.

البته مصرف مقادیر زیاد ویتامین A نیز عوارض خاصی به دنبال دارد. ریزش مو، خشكی پوست، سردرد، تهوع، آسیب كبدی و درد استخوان از جمله عوارض مصرف بی رویه ویتامین A هستند كه خوشبختانه با قطع و ویتامین این علایم نیز برطرف می شود.

•ویتامین D

ویتامین D در برابر حرارت مقاوم بوده و به راحتی اكسیده نمی شود و از آن گروه ویتامین هایی است كه با پختن و طبخ غذا از بین نمی رود. بهترین و غنی ترین منبع ویتامین D، نور خورشید است. روغن ماهی، تخم مرغ و كره نیز از منابع مهم ویتامین D به شمار می روند.

كمبود ویتامین D در كودكان سبب كاهش تشكیل استخوان و دندان شده و باعث پوكی استخوان در بالغین می شود. مصرف زیاد آن نیز سبب آسیب كلیوی، قلبی و شكستگی استخوان می شود. ویتامین D از آن نوع ویتامین هایی است كه در مصرف آن بایستی رعایت اعتدال صورت گیرد و حتماً تحت نظر پزشك متخصص مصرف شود.

•ویتامین E

ویتامین E نیز یك ماده آنتی اكسیدان است كه سبب بهبود سیستم ایمنی انسان می شود و از فرآیند پیری نیز پیشگیری می كند. روغن های گیاهی تهیه شده از ذرت، سویا، آفتابگردان و فرآورده های تهیه شده از آنها نظیر مارگارین بهترین منابع ویتامین E هستند. آجیل، حبوبات، سبزیجات سبز تیره، شیرمادر و جگر منابع مفیدی از ویتامین E به شمار می روند. مصرف بیش از حد ویتامین E باعث بروز عوارضی چون سردرد، تهوع، خستگی، تاری دید و تغییرات پوستی می شود.

•ویتامین K

ویتامین K یكی از ویتامین های موثر در استخوان سازی است. این ویتامین كه به ویتامین انعقاد خون مشهور است در منابع غذایی نظیر سبزیجات با برگ سبز مثل كاهو، اسفناج، كلم بروكلی و گوجه فرنگی وجود دارد و از طرفی در روده توسط باكترِی ها ساخته می شود.ویتامین K به مقدار ناچیزی در زرده تخم مرغ، جگر و پنیر وجود دارد و چون از طریق روده ساخته می شود، نیاز چندانی به تامین آن از طریق مصرف غذا وجود ندارد. یكی از مهمترین مسائلی كه در طی مصرف ویتامین K اهمیت دارد، منع مصرف آنتی بیوتیك است. آنتی بیوتیك سبب از بین رفتن باكتری های طبیعی روده شده و لذا بایستی از مصرف طولانی مدت و بی مورد آن پرهیز شود.

نویسنده : بهاره مهرنژاد