ترکیه؛ اقتصاد قربانی سیاست

شکوفایی اقتصاد ترکیه هم مانع چشم‌پوشی از ضعف سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی دولت رجب طیب اردوغان نشد تا طی دو هفته گذشته استانبول و بسیاری از شهرهای دیگر ترکیه شاهد اعتراض‌های گسترده به عملکرد دولت اردوغان باشند.

شکوفایی اقتصاد ترکیه هم مانع چشم‌پوشی از ضعف سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی دولت رجب طیب اردوغان نشد تا طی دو هفته گذشته استانبول و بسیاری از شهرهای دیگر ترکیه شاهد اعتراض‌های گسترده به عملکرد دولت اردوغان باشند.

در پی روی کار آمدن دولت حزب عدالت و توسعه، اقتصاد ترکیه پس از یک رکود شدید در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱، از سال۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ هر سال به طور متوسط ۵ درصد رشد کرد. این رشد، اما از هیچ عامل منحصر به فردی حاصل نشد. ترکیه فاقد ذخایر نفت و گازی است، اما این کمبود را با ویژگی‌های رقابتی صنایع و خدمات خود جبران کرد.

با وجود این شرایط مثبت اقتصادی،این سوال مطرح می شود که چرا تظاهراتی آرام در میدان تقسیم استانبول به جنبشی اعتراضی در سراسر این کشور بدل گشت و صدها هزار نفر از مردم در مخالفت با دولت اردوغان به خیابان‌ها ریختند.

داستان از آنجا آغاز شد که دو هفته پیش، کمتر از ۲۰۰ نفر در تظاهراتی صلح‌آمیز و در اعتراض به ساخت یک مرکز تجاری دیگر تجمع کرده بودند و تلاش می کردند از میدان تقسیم به عنوان آخرین فضای سبز باقیمانده در مرکز استانبول حفاظت کنند، اما برخورد شدید دولت با تظاهرکنندگان و موضع سخت و مصالحه‌ناپذیر خود اردوغان در سخنرانی‌ها آتش اعتراضات را شعله‌ورتر کرد و به‌رغم استفاده بیش از حد از نیروی پلیس ادامه یافت. شیوه مدیریت بحران توسط او به طور معناداری موقعیت رقیب انتخاباتی‌اش را تقویت کرده است. بر اساس نتایج چند نظرسنجی عبدالله گل، رییس جمهور کنونی در یک رقابت انتخابات ریاست جمهوری فرضی از اردوغان پیش افتاده است.

بسیاری از اقتصاددانان نامدار جهان به درستی سیاست‌های اقتصادی دولت اردوغان را تایید و تمجید کرده‌اند.

اما سوال این است که آیا در یک کشور در حال توسعه مانند ترکیه، در شرایطی که همین دولت آزادی‌های اولیه را نادیده بگیرد و مانع پیشرفت نهادهای کلیدی مورد نیاز برای موفقیت بلندمدت شود، رشد سریع اقتصادی می‌تواند پایدار بماند؟ برای بررسی آخرین وضعیت اقتصادی – سیاسی ترکیه، برخی از مقاله‌های منتشر شده در مجله‌های معتبر بین‌المللی ترجمه شده و در این پرونده ارائه شده‌اند.

مجید اعزازی