فرو افتادن در پوستین مردم از گناهان کبیره است

غیبت یکی از صفات اخلاقی ناپسند است که به معنی نقل بدی‌های یک فرد در جمعی که او در آن حضور ندارد می‌باشد. «الغیبهٔ جهد العاجز» نهایت تلاش انسان ناتوان و درمانده غیبت کردن است.
فرد …

غیبت یکی از صفات اخلاقی ناپسند است که به معنی نقل بدی‌های یک فرد در جمعی که او در آن حضور ندارد می‌باشد. «الغیبهٔ جهد العاجز» نهایت تلاش انسان ناتوان و درمانده غیبت کردن است.

فرد سلطه‌پذیر یا مهرطلب از اظهار نظرهای مستقیم و رودررو ناتوان است زیرا می‌ترسد از محبت طرف مقابل محروم گشته و طرد شود. او در زمان غایب بودن طرف؛ در جایی که احساس خطر نمی‌کندبا شهامت، حرف دلش را می‌زند. فردی هم که اعتماد به نفس پایینی دارد همین وضع را دارد. فرد حسود نیز در زمان غایب بودن فرد صاحب امتیاز، می‌کوشد هر طور شده و به هر زبانی از ارزش دستاوردها و امتیازهای او بکاهد و شخصیت او را زیر سؤال ببرد در این نوشتار به برخی از دلایل غیبت کردن و همچنین راههای معالجه آن پرداخته‌ایم.

شرطی شدن نسبت به غیبت

ممکن است فردی فرهیخته بوده و از هر نظر سالم و نمونه باشد و موارد ذکر شده نیز در مورد او صدق نکند اما در خانواده‌ای بزرگ شده باشد که پیوسته به غیبت از دیگران می‌پردازند. این شخص بدون این که خودش بداند به غیبت کردن عادت کرده یا به عبارتی شرطی شده است. به این معنا که تا فردی پایش را از جمع بیرون می‌گذارد (شرط) او تمایل پیدا می‌کند از آن فرد غیبت کند و نسبت به زشتی این عمل آگاهی یا حساسیتی ندارد.

گرفتار رابطه‌ی نامطلوب شدن

گاهی فرد در رابطه‌ای قرار می‌گیرد که طرف مقابلش او را درک نمی‌کند در این صورت او به دنبال سنگ صبوری می‌گردد تا عقده‌ی دل بگشاید و آرام شود و در اولین فرصت درد دلش را نزد مادر، خواهر یا نزدیک‌ترین و با اعتماد‌ترین دوستان می‌برد تا بار سنگین غم خود را با آنان تقسیم کند.

وسیله‌ای برای شناخت مشترک افراد به ویژه بیگانگان

همه ما می‌خواهیم افراد پیرامونمان که به نوعی در رابطه با ما قرار دارند را بهتر بشناسیم تا بر اساس این شناخت رابطه‌ای سالمتر با آنان داشته باشیم در چنین موقعیتی به دنبال شخصی می‌گردیم که از این افراد اطلاع کامل داشته باشد تا از خصوصیات آنان بیشتر مطلع شویم.

در برابر غیبت کردن دیگران چه واکنشی نشان دهیم؟

لازم است واکنش ما در برابر انواع غیبت‌ها متفاوت و سنجیده باشد:

۱) اگر غیبت ریشه روانی دارد کار ما آسان نیست درد چنین فردی را روانپزشکان و مشاوران روانی ممکن است درمان کنند تنها وظیفه‌ی ما این است‌ که با‌ او هم صدا نشویم و تا آنجا که امکان دارد نادرستی نظر و برداشتش را روشن سازیم و او را به انصاف و واقعیت فرا خوانیم.

۲) اگر در رابطه با غیبت شرطی شده‌ایم، اصلاح رفتار سخت نیست خواستن و خودشناسی چاره‌ی درد ماست.

۳) اگر غیبت کننده دردِ دلِ به‌حقی دارد‌‌، در برابر گفته‌هایش صبور باشیم و در فرصتی مناسب با برجسته کردن صفات نیک طرف مقابلش؛ او را به آرامش و تحمل بیشتری برسانیم و در کل اگر کاری از دستمان بر می‌آید؛ برای حل مشکلش دریغ نورزیم.

۴) اگر غیبت یکی از راه‌های غیرمستقیم شناخت ماست در این مورد خودمان هم به پژوهش بیشتر و دقیقتری بپردازیم و درست بودن نظر دیگران را در ترازوی انصاف بگذاریم.

بیشتر از یان راهبردها آرزو کنم روزی فرا رسد که هیچ کس در ابراز نظرش ناتوان نباشد و بدون ترس ووحشت وبدون گرفتار شدن در تارو پود هزینه‌های سنگین این ابراز نظرها با مهربانی و صداقت در چشمان طرف مقابل چشم بدوزد و چهره به چهره نظرها، خواسته‌ها و انتظارات به حق و سنجیده خود را به زبان آورد.

در چنین شرایطی؛ دیگر کسی ناتوان و سلطه پذیر نخواهد بود تا مجبور باشد از شأن والای انسان آرمانی فروافتد و غیبت کند حتی اگر نیاز به غیبت هم وجود داشته باشد. جا دارد پند حکیمانه‌ی خواجه عبداله انصاری را به کار بندیم (مردم را در غیبت همان گوی که در روی توان گفت).

راه بردهای عملی در مقابله با غیبت کردن

۱) موضوع غیبت را به آگاهی غیبت شونده رساندن که ازخود غیبت نکوهیده تر است. نقل غیبت از خود غیبت بدتر است.

۲) زمان آن فرا رسیده که نگرش سیاه و سفید دیدن دیگران را دور افکنیم. به طور طبیعی، مجموعه ای از خوبی‌ها وبدی‌هاست. بدترین آدم‌ها از نظرما می‌توانند صفات نیکی هم داشته باشند.

۳) صفات مثبت غیبت شونده را به صورت برجسته یادآوری کنیم.

۴) رنجش و ناراحتی خودمان را از غیبت کننده پنهان نداریم وبا او هم صدا نشویم اما به گونه ای عمل کنیم که به دامن افراد دردسرساز پناه نبرد.

۵) هرگز کارهای فرهنگی را در مقابله با غیبت کردن‌های بیمارگونه از نظر دور نداریم . خواندن رمان‌ها ، دیدن نمایش نامه‌ها و فیلم‌ها یی در این زمینه و آشنا شدن با پیامدهای منفی و نتایج دردناکی که ممکن است به بارآورد از هزار پند و اندرز خشک؛ مؤثرتر است.

به راستی چه زیباست مردم را در غیبت همان گوییم که در روی می‌توان گفت.

نگارنده: دکترمحمود ویسی