هیولای آمریکا

وابستگی فزاینده ایالات متحده به واردات بنزین, حلقه نامطمئن دیگری در زنجیره توزیع سوخت در این كشور خواهد بود

اگر بخواهیم نمادی از ساخته های بشری كه وابستگی و آسیب پذیری ایالات متحده به جهان خارج را نشان می دهد، انتخاب كنیم، این نماد تانكر نفتكش خواهد بود. هیولایی كه یك چهارم مایل طول دارد و قابلیت حمل محموله هایی به وزن نیم میلیون تن را دارد. بدون جریان چشمه مانند این هیولاها اقتصاد آمریكا از حركت بازخواهد ایستاد و نفت خام كافی به بنادر نخواهد رسید.اما امروزه محصول دیگری از مشتقات نفتی وارد می شود، محصولی آشنا به نام بنزین. شركت های نفتی به جای تصفیه و پالایش نفت خام در پالایشگاه های داخلی، بیش از پیش به واردات سوخت های كامل كه تشنگی فزاینده آمریكا را فرو می نشاند، وابسته شده اند. این توافق هر دو طرف معامله را خشنود می سازد. پالایشگاه های داخلی می توانند حداكثر ظرفیت را حفظ كنند، با دانستن این مطلب كه هرگونه كمبودی با واردات جبران خواهد شد. شركت های خارجی درعوض از فرصت های موجود در بازار آمریكا برای فروش تولید اضافی بنزین استفاده خواهند كرد و به ذخیره سازی آن نیازی نخواهند داشت.این روابط می تواند دستخوش نابسامانی شود. تغییرات اخیر در استانداردهای سوخت ایالات متحده، تعداد پالایشگاه های خارجی را كه توانایی همپایی با این استانداردها را دارند، كاهش می دهند. نیاز به سوخت در چین و هند نیز فزونی می یابد. شاید ما خود را بیش از پیش به چند كشور خاص – در هنگام مبارزه با رقیبان- وابسته ببینیم تا بتوانیم نیازمان به حمل و نقل سوخت را تامین كنیم.الگوی آشنا برای صنعت نفت ایالات متحده تا پیش از این به این صورت بوده كه نفت خام به پالایشگاه های آمریكا وارد می شده و پس از فرآیندهایی به فرآورده های مختلف تبدیل می شده است.بنزین تنها فرآورده تولیدی نیست، اما بیش از نیمی از محصول پالایشگاه های ایالات متحده را تشكیل می دهد. سوخت جت، نفت كوره، پروپان و دیگر فرآورده ها نیز در مقیاس بالایی تولید می شوند.این الگوی صنعتی تا زمانی حكمفرما بود كه ایالات متحده بیشتر نفت مصرفی كشور را خود تولید می كرد و این قضیه تا هنگام پیشی گرفتن واردات بر تولید داخلی برقرار بوده است. بندرگاه های موجود در نیوجرسی، لوئزیانا، كالیفرنیا و دیگر نقاط را مجتمع های پالایشگاهی آماده به پالایش نفت خام احاطه كرده اند.با توجه به این كه پالایشگاه ها حلقه ای بحرانی در چرخه حمل و نقل سوخت هستند و با در نظر گرفتن رشد ثابت مصرف نفت آمریكا در دو دهه گذشته، اتفاق عجیبی افتاده است. چنی، معاون رئیس جمهوری در سال ۲۰۰۱، می گوید: «امروز مشكل بزرگ كمبود بنزین و نفت خام نیست، بلكه مشكل، كمبود ظرفیت پالایشگاهی است. ما بیش از ۲۰ سال است كه پالایشگاه جدیدی در این كشور تاسیس نكرده ایم».ساخت پالایشگاه در ایالات متحده تقریباً ناممكن است. در واقع هنگامی كه امكان ساخت پالایشگاه های جدیدبه جوآن شور از آژانس اطلاعات انرژی ارائه شد، او فوری آن را رد كرد. امروزه ۱۰۴ پالایشگاه كمتر از تعداد پالایشگاه های فعال در سال ۱۹۸۲ در ایالات متحده مشغول به كار هستند، اما این موضوع به معنای آن نیست كه تولید پالایشگاه های داخلی كاهش یافته است، بلكه به عكس. پالایشگاه ها دو تحول عمده را از هنگام ساخت آخرین پالایشگاه در اوایل دهه هشتار از سر گذرانده اند. اولین تحول، پیشرفت هایی تكنولوژیك است كه خروجی بیشتری را از همان پالایشگاه های سابق می چلاند. به همان اندازه پراهمیت، نقش متحول مدیریتی است كه سبب می شود پالایشگاه ها درصد بالاتری از حداكثر ظرفیتشان را به كار گیرند. با استفاده از de-bottlenecking مدیران این قابلیت را یافتند كه در تولید دسته های انبوه مواد پالایش شده زمان هدررفت و انبار داری تقریباً حذف شود.با وجود این دستاوردها كه توان تولیدی تعداد كمتری از پالایشگاه ها را بسیار بالا می برد، هنوز مشكلات جدی باقی است. واقعه ای به سادگی یك حادثه صنعتی با آتش سوزی می تواند فعالیت یك پالایشگاه را برای ماه ها متوقف كند. پالایشگاه های كوچك مستقل تنها ۲ درصد بنزین مصرفی كشور را تامین می كنند و در نتیجه هرگونه اتفاقی برای پالایشگاه های بزرگ، هم زمان یا به تنهایی، فاجعه خواهد بود.تعمیرات، عامل دیگری است كه میزان تولید بنزین را كند می سازد. به روز رسانی بازده پالایشگاه ها نیز مانع تولید یكنواخت است. در سال گذشته بسیاری از ایالت ها استفاده از متیل نوی تیاری باتیل اتریا MTBE را كه یك افزاینده به سوخت است و برای كاهش میزان دود مه (Smog) گازهای آلاینده خروجی به كار می رود، كنار گذارده اند و در بسیاری از پالایشگاه ها اتانول را جانشین این ماده كرده اند.استانداردهای جدید فدرال كاهش ۹۰ درصدی در میزان سولفور موجود در بنزین را در نظر گرفته اند. برای همراهی با این چهارچوب های جدید، پالایشگاه ها باید فعالیت های خود را متوقف سازند تا بتوانند تجهیزات جدید را نصب كنند.شور می گوید: «صنعت، پول زیادی را برای برنامه تولید سوخت های با سولفور كم هزینه كرده است. منابع مالی و انسانی كه به این سمت رفته اند تا حدودی هم از توسعه ظرفیت كاسته اند».مهم تر از اینها، صنعت با تقاضای فزاینده ای برای بنزین روبه رو است. مصرف بنزین از سال ۱۹۸۸، ۳۵ درصد افزایش داشته است و در كل بیش از ۱۳ درصد در ۷ سال گذشته افزایش یافته است. آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می كند كه اگر چنین رشدی ادامه یابد، رانندگان آمریكایی ۵/۴ میلیون بشكه بنزین اضافی را تا سال ۲۰۲۵ در روز خواهد سوزاند كه رشدی ۵۰ درصدی نسبت به مصرف كنونی خواهد بود.با مصرف ۶/۸ میلیون تا ۴/۹ میلیون بشكه در هر روز و ظرفیت زیر ۹ میلیون بشكه در روز پالایشگاه ها، آشكار است كه صنعت نفت دیگر پاسخ گوی نیاز داخلی نیست و بنزین باید از جای دیگری وارد شود.بنزین به همان میزان نفت خام قابلیت حمل و نقل بین المللی دارد. بنزین باید در تانكرهای كوچك تر و تمیزتری حمل شود كه خود هزینه حمل و نقل آنها را افزایش می دهد. تا هنگامی كه امكان وارد كردن بنزین با قیمتی پایین تر از هزینه پالایش آن در داخل وجود دارد، جایگاه واردكنندگان محفوظ است. كشورهایی مانند ونزوئلا دهه ها است كه مقدار محدودی بنزین و نفت خام به ایالات متحده صادر می كنند.اما در اواسط دهه نود، پالایشگاه ها در ایالات متحده توان پاسخ گویی به نیاز بازار را از دست دادند كه تا پیش از آن واردات نفت خام همیشه توجیه بیشتری نسبت به وارد كردن بنزین داشت. برای جبران نقصان در جریان عرضه و تقاضا، واردات رشد چشمگیری داشته است. پالایشگاه های خارجی می دانند كه هرگالن بنزین تولیدی آنها بازارهایی در دنیای پرمصرف كنونی دارد. رئیس بخش فعالیت های پالایشگاهی شركت توتال فرانسه می گوید: « اگر آمریكایی ها پول بهتری بپردازند، بنزین به سمت آنها خواهد رفت، اگرجای دیگری بهای بهتری پرداخت شود، مسیر عوض خواهد شد».توتال مثال خوبی برای سودجویی بازار سوخت جهانی است. این غول نفتی پاریس، تمركز عمده خود را بر مصرف كنندگان اروپایی گذارده است، اما در سال های اخیر، جریان مصرف اروپایی ها به سمت استفاده از گازوییل به جای بنزین متمایل شده است.گازوییل از لحاظ اقتصادی به صرفه تر است و گازهای گلخانه ای كمتری تولید می كند. به همین دلیل، توتال و دیگر شركت های اروپایی دارای پالایشگاه به مازاد بنزین تولیدی رسیدند. از اواسط دهه نود مازاد بنزین به بازارهای آمریكا سرریز شد. امروزه ۴۰ درصد بنزین وارداتی آمریكا از پالایشگاه های اروپای غربی تامین می شود. اروپایی ها اكنون به دنبال تكنولوژی های نوینی همچون شكستن هیدروژن ها هستند. این فرآیند فشار بالا برپایه اشباع محصولات مختلف از هیدروژن بنا شده است. با استفاده از این روش می توان دیزل بیشتری از یك بشكه نفت به دست آورد.با آن كه این فناوری گران قیمت است، بسیاری از پالایشگاه های اروپایی یا اقدام به نصب تجهیزات آن كرده اند و یا در حال به روز رسانی آن هستند. نظر توتال این است كه: «ما تلاش خواهیم كرد تا جایگاه خود را به عنوان تولیدكنندگان دیزل بهبود بخشیم، اما در زمان تبدیل فناوری مازاد بنزینمان را به ایالات متحده صادر خواهیم كرد». دراین میان صادركنندگان بهتری نیز وجود دارند. شركت كانادایی اروینگ بنزین مازاد مصرف داخلی تولید می كند و از صادركنندگان عمده به ایالات متحده است. پالایشگاه سنت جان با تولید ۰۰۰/۲۸۰ بشكه در روز در موقعیت عالی قرار دارد. تنها ۶۵ مایل فاصله تا ایالت مین و ۴۰۰ مایل تا بوستون فاصله است.كوین اسگات، مدیر توزیع شركت ارونیگ می گوید: «ما در ۲۴ ساعت بنزین را از سنت جان به بوستون می رسانیم. با افزایش تقاضای همسایه جنوبی این تصمیم بجایی است». این شركت روزانه ۰۰۰/۱۰ بشكه بنزین به آمریكا صادر می كند كه ۸۰ درصد صادرات بنزین كانادا به آمریكا را تشكیل می دهد (حدود ۱ درصد مصرف كل آمریكا).شركت های آمریكایی نیز خود را از این بازار بی نصیب نگذرانده اند. شركت والزو از سن آنتونیوتگزاس كه ۱۳ پالایشگاه آمریكایی دارد به تازگی پالایشگاهی به ظرفیت ۰۰۰/۳۱۵ بشكه در روز در دریای كاراییب خریداری كرده است. نفت ارزان تر شبه جزیره یوكاتان، نخست در این پالایشگاه تصفیه اولیه می شود، سپس برای تصفیه بهتر به پالایشگاه های خلیج مكزیك منتقل می شود. با ارتقای تجهیزات این پالایشگاه می توان آن را به یكی از بزرگ ترین صادركنندگان به آمریكا تبدیل كرد.بالابودن استانداردهای سوخت در آمریكا تنها پالایشگاه های جهان اول را قادر به تامین سوخت آن كشور می كند. با وجود افزایش ظرفیت پالایشگاه های داخلی و رشد فناوری، واردات بنزین سهم ۱۰ درصدی خود را خواهد داشت. مشكل دیگر، حمل و نقل سوخت خواهد بود. حمل سوخت به تانكرهای بیشتری نیاز دارد و روزی ترافیك كشتیرانی گره خواهد خورد. به هر حال، روند مصرف چه با تولید بیشتر و چه با واردات، افزایش خواهد یافت.

منبع: سایت www.memagazine ، نویسنده جفری ونیترز