توسعه پذیری دین

شناخت به اهمال در قضاوت ودر نتیجه گمراهی ویک سویه نگری نگردد,باید بدور از نوع تلقی های بعضیها به معرفت وشناخت مستدل دست بوده, قابلیت تطور و رشد یافتگی را ندارد , احکامش با تغییر زمان, تفاوت مکان وحالات مختلفه انسان همنوا نیست وزندگی که بر مبنای دین پایه گذاری شده باشد ,محکوم میان بنده وپروردگارش باشد چیزی دیگر بر شمرده نشود, واگر از این قفس هم بر آمد,به هیچ حالی نباید از دایرۀمسجد پا را فراتر نهد ,آن هم مسجدی که خاص برایش تعیین شده

شناخت به اهمال در قضاوت ودر نتیجه گمراهی ویک سویه نگری نگردد،باید بدور از نوع تلقی های بعضیها به معرفت وشناخت مستدل دست بوده، قابلیت تطور ورشد یافتگی را ندارد ، احکامش با تغییر زمان، تفاوت مکان وحالات مختلفه انسان همنوا نیست وزندگی که بر مبنای دین پایه گذاری شده باشد ،محکوم میان بنده وپروردگارش باشد چیزی دیگر بر شمرده نشود, واگر از این قفس هم بر آمد،به هیچ حالی نباید از دایرۀمسجد پا را فراتر نهد ،آن هم مسجدی که خاص برایش تعیین شده .....! نه بر عکس . تا که جامعه متحرک ومتغیر در تنگنا باقی نماند وجمودی که خواستگاهش، دین است آن را به کشتار گاه نبرد. به این ترتیب است که با قوانین که است خود را شارح تمام امور زندگی می دانند. این جاست که میدان نبرد میان دعوتگران راه حل اسلامی شکل می گیرد.خداوند متعال می فرماید:

{ وَإِن تُطِعْ أَکْثَرَ مَن فِی الأَرْضِ یُضِلُّوکَ عَن سَبِیلِ اللّهِ إِن یَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ یَخْرُصُونَ}[الأنعام : ۱۱۶] واگر از بیشتر کسانی که در این زمین می باشند پیروی کنی, تو را از راه خدا گمراه می کنند آنان جز از گمان خود پیروی نمی کنند وجز به حدس وتخمین نمی پردازند".

نمونه ایاز ادعاهای ....., تاریخچه متهم نمودن شریعت به جمود به سالهای ۱۹۲۵م بر می گردد ,سالهای که در آن جو غیر مستقر در بعضی کشورها فرا گیر شده بود, که آنها خواستند قانونی خود را جایگزین کنند, در آن وقت ( مجله الأحکام العدلیه) منبع آن بود, اهداف این مجله" وخطوطی اساسی آن مبتنی بر دین است حال آن که دین محتوی احکام است که تغییر نمی پذیرد, وعدم تغییر در دین جزء ضروریات آن است اما زندگی در معرض تحولات مستمر بوده, تغییر ناپذیری وثبات جزء لاینفک آن است واین خود موضوعی است که دین را تنها در اندرون وجود انسان به معنی می رساند ودر حالی که ساز وکارها زندگی با توجه به مقتضای طبیعی آن که تحول وتطور است باید شکل گیرد سپس آنچه بر اساس دین بنامی شود جز این نیست که جامعه را از پیشرفت باز می دارد زیرا اجتماع انسانی را با روابط ابتدایی واولیه به نظام زندگی مر تبط می سازد.

▪ ادعای بی اساس: چه دلایلی وجود داشت که بعضیها وهمراهان شان حکم شرعی را حتی از دایرۀازدواج ،لغو کند لغو تمام این احکام از یک اتهام بیجا ناشی می شد وآن این بود که حک که از شریعت گرفته شده است از دین است ودین ثابت ولا یتغیر بوده ،عدم تغییر جزء ضروریات اولیه دین به شمار می آید، در حالی که زندگی بشری این چنین نمی توان باشد وزندگی در معرض تحول مستمر است ،بنا بر این لازم است تا دین در وجدان آدمی به عنوان علاقه وپیوندی میان ضمیر انسان وپروردگارش باقی بماند،با زندگی واجتماع وفرمان روا میانه ای نداشته باشد , ونظم زندگی تنها بر مبنای مقتضیات تحول وتطور که لازمه حیات بشری است تر تیب وتنظیم شود.آیا چنین توجیه وتفسیری از زاویه منطق, عقل , علم , تاریخ وواقعیت هم مؤید ما ست.

الف) احکامی که ممثل ثبات وداوم بوده متعلق به اصول , مبادی واحکامی اند که از عمومیت بر خوردار بوده ونصوص قطعی الثبوت وقطعی الدلاله ای در مورد آنها موجود است, نصوصی, که فهم های مختلف را نمی گنجد واجتهاد در آن راه نیافته وتغییر زمان ومکان نیز در آن راه ندارد. بخش دیگر:

ب) احکامی است که در آن وسعت وتغییر وجود دارد که این بخش به تفصیل احکام وشئون مختلف زندگی بر می گردد وخصوصاً احکامی که کیفیت ونحوه اجرای آن ها روشن نشده است که این موارد به اجتهاد واگذار گردیده وبدون آن که صدور حکم آن به فراموشی سپرده شده باشد , میدان برای انتخاب یک گزینه از میان چندین گزیینه برای مکلف باز شده است, که این رحمت ووسعتی از جانب خداوند به بندگان محسوب می گردد.

فرمان الهی: { فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ}[الأنبیاء : ۷ ] از اهل دانش بپرسید اگر خود نمی دانید".

● خلاصه

و ارتباطی که میان امت ودین وجود دارد از یک خواستگاه جوهری وریشه ای ناشی می شود؛ زیرا امت به مثابه ظرف جمعی است که مطلوب ومورد نظر دین می باشد تا در عالم واقع تعالیم آن را تمثیل ومجسم نماید , از این رو, دید اسلام امت است که قوام واستحکام دین را به وجود می آورد.

عبد الرزاق احمد