جراحی تنها راه درمان است

● دانستنی‌هایی درباره بیماری «اتواسکلروزیس» و روش‌های درمان آن
اصطلاح «اتواسکلروزیس» مشتق از دو لغت یونانی «اتو» (به معنی گوش) و «اسکلرو» (به معنی سفت و سخت) است. این بیماری در اثر رشد …

دانستنی‌هایی درباره بیماری «اتواسکلروزیس» و روش‌های درمان آن

اصطلاح «اتواسکلروزیس» مشتق از دو لغت یونانی «اتو» (به معنی گوش) و «اسکلرو» (به معنی سفت و سخت) است. این بیماری در اثر رشد نابجا و بیجای استخوان‌های واقع در گوش میانی است که در نهایت منجر به چسبندگی استخوان رکابی به اطرافش می‌شود. برای اینکه بتوانیم خوب بشنویم باید استخوان رکابی به راحتی در جای خود بلغزد و حرکت کند. شنوایی پدیده پیچیده‌ای است. در یک گوش طبیعی، ارتعاشات صوتی از طریق کانال گوش خارجی به سمت پرده صماخ هدایت شده و به آن برخورد می‌کند. پرده صماخ به نوبه خود این ارتعاش را به استخوان چکشی و آن هم به سندانی و سندانی به نوبه خود به استخوان رکابی منتقل می‌کند. ارتعاش رکابی باعث به حرکت درآمدن مایع گوش داخلی می‌شود و این امر منجر به تحریک عصب شنوایی می‌شود. سپس عصب شنوایی تحریکات واردشده را به مغز منتقل می‌کند و مغز آن را به عنوان «صدا» تعبیر می‌کند. هرگاه هر یک از اجزای این روند دچار اختلال شوند، شنوایی فرد دچار مشکل خواهد شد.

چه کسی «اتواسکلروزیس» می‌گیرد و چرا علامت اصلی «اتواسکلروزیس» کاهش شنوایی به تدریج پیشرونده است. این بیماری در سنین بین ۱۵ تا ۴۵سالگی و معمولاً در حدود ۲۰ سالگی شروع می‌شود. این بیماری در زنان شایع‌تر از مردان است و در حاملگی ممکن است سیر آن پیشرفت زیادی داشته باشد. حدود ۶۰ درصد موارد «اتواسکلروزیس» زمینه ژنتیکی دارد. به طور معمول فرزندی که یکی از والدینش به «اتواسکلروزیس» مبتلا باشد ۲۵ درصد احتمال گرفتاری به «اتواسکلروز» را دارد.

علائم

کاهش شنوایی تدریجی و پیشرونده، شایع‌ترین علامت «اتواسکلروزیس» است. غالباً مبتلایان به «اتواسکلروز» اولین‌بار وقتی متوجه مشکل خود می‌شوند که احساس می‌کنند صداهایی با فرکانس کم مثل صدای نجوای دیگران را خوب متوجه نمی‌شوند. سایر علائم می‌تواند اختلال در تعادل، صدای وزوز گوش یا احساس صدای اضافی در سر باشد.

تشخیص

متخصص گوش و حلق و بینی پس از استماع شکایات بیمار و معاینه گوش، تست‌های اودیومتری درخواست می‌کند و بر مبنای آنها می‌تواند بین «اتواسکلروزیس» و سایر بیماری‌هایی که می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند، افتراق قائل شود.

درمان

اگر میزان کاهش شنوایی کم باشد متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است بیمار را تحت نظر بگیرد و جهت تقویت صوت برای وی سمعک تجویز کند. مشخص شده است قرص سدیم فلوراید سیر بیماری را کند می‌کند لذا ممکن است تجویز شود. در اغلب مبتلایان به «اتواسکلروزیس» یک روش جراحی به نام «استاپدکتومی» مفیدترین روش برگرداندن شنوایی از دست‌رفته است.

«استاپدکتومی» چیست

عمل «استاپدکتومی» تحت بیهوشی عمومی و نیمه‌بیهوشی قابل انجام است. این عمل از طریق داخل کانال گوش انجام می‌شود. جراح از طریق کانال گوش، پرده صماخ را به کناری زده و استخوان رکابی فیکس‌شده را برمی‌دارد و به جای آن پروتز مخصوصی را کار می‌گذارد که همان نقش استخوان رکابی را ایفا می‌کند. سپس داخل کانال گوش بیمار پانسمان مخصوص قابل جذبی به نام ژلفوم گذاشته می‌شود لذا بیمار تا یک هفته بعد از عمل بهبود شنوایی قابل توجهی را احساس نمی‌کند.

احتمال موفقیت این عمل حدود ۹۰ درصد است. در یک درصد موارد ممکن است این عمل باعث بدتر شدن شنوایی بیمار شود. «اتواسکلروزیس» در ۸۰ درصد موارد هر دو گوش را گرفتار می‌کند. در این صورت در هر نوبت فقط یک گوش را می‌توان عمل کرد. ابتدا باید گوشی را عمل کرد که شنوایی‌اش کمتر است.

نکاتی که بیمار باید بداند

بعد از «استاپدکتومی» اغلب بیماران فردای همان روزی که عمل شده‌اند، ترخیص می‌شوند و به آنها گفته می‌شود روی گوش عمل‌نشده خود بخوابند. آنتی‌بیوتیک بعد از عمل تجویز خواهد شد. چند روز بعد از عمل ممکن است کمی حالت سبک‌سری داشته باشند. حس چشایی نیز ممکن است چند هفته تا چند ماه بعد از عمل تغییر کرده باشد ولی معمولاً در نهایت به حالت نرمال برمی‌گردد. فین کردن، شنا و سایر فعالیت‌هایی که به ورود آب به گوش عمل‌شده منجر می‌شود و همین طور مسافرت هوایی تا دو هفته ممنوع است. بعد از عمل در موارد زیر سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید.

- کاهش شنوایی ناگهانی

- درد بسیار شدید

- سرگیجه

دکتر محمدحسن عامری

متخصص گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن