چـگـونـه از سـکـتـه قـلـبـی مـجـدد پیـشـگـیـری کنـیـم؟

اجرای برنامه بازتوانی قلب نیز مانند تمام برنامه‌های درمانی دیگر شامل برخی کاربردها و عدم کاربردها است...
بازتوانی قلب در بیماران پس از سکته قلبی، بای‌پس عروق کرونر یا همان …

اجرای برنامه بازتوانی قلب نیز مانند تمام برنامه‌های درمانی دیگر شامل برخی کاربردها و عدم کاربردها است...

بازتوانی قلب در بیماران پس از سکته قلبی، بای‌پس عروق کرونر یا همان جراحی بازقلب، متعاقب انجام آنژیوپلاستی یا استنت عروق کرونر، پس از انجام پیوند قلب، تعویض یا ترمیم دریچه‌های قلبی، جراحی ناهنجاری‌ مادرزادی قلبی و برای بیمارانی که از ناهنجاری‌ قلبی رنج می‌برند ولی بنا به دلایل یا تشخیص پزشک معالج فعلا به جراحی نیاز ندارند، می‌تواند باعث بهبود در عملکرد و فعالیت شود. در کسانی که از آنژین صدری پایدار رنج می‌برند هم نیز برنامه بازتوانی قلب موثر خواهد بود. این برنامه‌ها برای کودکان دچار برخی بیماری‌های قلبی مادرزادی نیز قابل‌اجراست.

در کشورهای دیگر مانند آمریکا، این بازتوانی برای کودکان بالای ۸ سال اجرا می‌شود و در بهبود کیفیت زندگی آنها و کاهش علایم بیماریشان بسیار موثر بوده است. برنامه بازتوانی قلبی چند بعدی است و برای به دست آمدن نتیجه مطلوب، باید به تمام ابعاد آن شامل تغذیه صحیح، مصرف داروها، مراقبت در برابر ریسک فاکتورهای بیماری‌های قلبی، شرایط روانی و فیزیکی مناسب، آموزش صحیح و انجام برنامه ورزشی منظم، دقت کرد.

تداخلات یا موارد ممنوعیت در بازتوانی، به دو بخش تقسیم می‌شود؛ برای افرادی که می‌خواهند برنامه‌های بازتوانی قلبی را شروع کنند و افرادی که در حال اجرای برنامه بازتوانی هستند.

متخصص قلب باید وضعیت بیماری را که کاندید انجام بازتوانی است، قبل از شروع برنامه، کاملا بررسی کند. اگر نتیجه آزمایش‌های اولیه، مشکلی‌ نداشت، بیمار، می‌تواند این برنامه را آغاز کند. برخی علایم و بیماری‌ها مانع انجام بازتوانی برای بیماران قلبی می‌شوند مانند:

۱) آنژین صدری ناپایدار که با درد قفسه‌سینه که اخیرا افزایش یافته یا در ۴۸ ساعت گذشته رخ داده است خود را نشان می‌دهد و بیمار با کوچک‌ترین حرکت اضافه، دچار درد قلبی می‌شود،

۲) آریتمی، اختلال مهم در ریتم قلبی که تهدید‌کننده بالقوه سلامت بیمار باشد،

۳) نارسایی قلبی شدید یا خارج از کنترل، در مواردی که بیمار سابقه جدید‌ایست قلبی داشته باشد،

۴) اختلال فشارخون مانند وقتی که فشارخون حالت استراحت۲۰۰ روی ۱۲۰ باشد یا مواردی که فرد زمانی که از حالت نشسته بلند می‌شود، فشارش بیش از ۲۰ میلی‌متر جیوه افت کند.

۵) بیمارانی که هنگام انجام تست ورزش دچار تغییراتی در نوار قلبی شوند که نشان‌دهنده ضعف خون‌رسانی در عضله قلبی باشد (ایسکمی).

گروه دوم ممنوعیت‌ها مواردی است که هنگام اجرای برنامه بازتوانی دیده می‌شوند و وجود آنها دلیل بر عدم توانایی قلب برای ادامه درمان است. مانند تغییرات جدی فشارخون در هنگام اجرای برنامه،خستگی مفرط، تنگی نفس یا درد شدید قفسه سینه. طبق آماری که در آمریکا منتشر شده است، از افرادی که شرایط انجام بازتوانی را داشته‌اند فقط ۱۳ درصد این درمان را در دهه قبل انجام می‌دادند ولی در ۵ سال اخیر به علت توصیه‌های آکادمی قلب آمریکا از ۱۳ درصد به ۳۵ درصد رسیده است. نتایج مطالعه‌ها نشان داده است انجام بازتوانی موفق می‌تواند از بروز سکته‌های قلبی مجدد پیشگیری کند و در مورد بیمارانی که دچار نارسایی قلبی بوده‌اند، معمولا انجام بازتوانی قلبی در همان ۶ ماه اول درمان بیماری آغاز می‌شود.

دکتر فریبرز صفرپور

متخصص قلب و عروق، فوق‌تخصص

ناهنجاری‌های قلب بالغان