یادگیری مشارکتی

ما باید رفتار کودکان را در زمینه رشد شناختی و ذهنی آنان درک کنیم ممکن است رفتاری که برای یک جوان ۲۰ ساله نامناسب به نظر می آید برای یک کودک ۵ ساله کاملاً معقول باشد آنچه از پی می آید انتظارات متناسب و مقتضی از دانش آموزان دوره های متفاوت تحصیلی را نشان می دهد

برای فراهم آوردن یک محیط یادگیری در هنگام کار با دانش‌آموزان (کودکان) که طی آن فرصت‌های مناسبتری فراهم آید، ۶ اصل زیر را پیشنهاد می‌کنیم:

۱) برای رفتاری که از دانش‌آموزان خود انتظار دارید الگو و سرمشق باشید. اگر به عنوان معلم رفتاری را از دانش‌آموزان بخواهید که خود خلاف آن عمل می‌کنید قاعدتاً آنان نیز به انتظار و خواسته شما توجهی نخواهند کرد. برای مثال اگر از دانش‌آموزان بخواهید که به دقت به سخنان یکی از اعضای گروه گوش فرا دهند رفتار شما نیز باید نشان دهنده دقت و توجه به سخنان او باشد.

۲) نحوه برخورد و رفتار با دانش‌آموزان باید متعادل و به دور از هرگونه تبعیض و تمایزی باشد. زیرا آنان به سرعت متوجه رفتار غیر منصفانه می‌شوند و این نکته را نیز به خوبی می‌فهمند که اصولاً انتظارات رفتاری معلم از برخی دانش‌آموزان فرق می‌کند.

۳) هنگام تلاش برای افزایش رفتار مشارکتی، تشویق و تمجید الگوهای رفتاری پسندیده و قابل قبولی را در نظر داشته باشید و به رفتارهای ناشایست و غیرقابل قبول پاداش ندهید و التفات بی‌مورد نداشته باشید.

۴) همه دانش‌آموزان می‌خواهند مورد مهر قرار گیرند بنابراین باید به همه آنان نشان بدهید که به آنها و آنچه برایشان اتفاق می‌افتد توجه کامل دارید.

زمانی که مرتکب خطایی شدند نشان دهید که با آن که عملشان غلط و غیرقابل قبول است خودشان مورد پذیرش و توجه هستند.

۵) هدایت بعضی دانش‌آموزان برای مشارکت با دیگران کاری دشوار است. بعضی اوقات چنین دانش‌آموزانی همه طرح‌های تنظیمی شما را خنثی کرده و از بین می‌برند اما لازم است که شما در این زمینه کاملاً صبور و شکیبا باشید.

۶) داشتن پشتکار و ثبات قدم برای برانگیختن علاقه و توجه بعضی دانش‌آموزان به امر مشارکت فعالیتی ارزشمند است. اگر چنین فعالیتی را انجام ندهید معلمی که سال بعد به جای شما می‌آید با مشکل مواجه خواهد شد.‌

● نمودار رشد و تکامل کودکان:

ما باید رفتار کودکان را در زمینه رشد شناختی و ذهنی آنان درک کنیم. ممکن است رفتاری که برای یک جوان ۲۰ ساله نامناسب به نظر می‌آید برای یک کودک ۵ ساله کاملاً معقول باشد. آنچه از پی می‌آید انتظارات متناسب و مقتضی از دانش‌آموزان دوره‌های متفاوت تحصیلی را نشان می‌دهد.

لازم به یادآوری است سنینی که کودکان طی آن انواع رفتارهای فهرست شده را نشان خواهند داد متفاوت است. بنابراین سطوح طبقه‌بندی شده تقریبی است.‌

▪ دوره پیش‌دبستانی:

در این دوره کودکان خود محورند و بیشتر متوجه خود و محیط خانه هستند. آگاهی و ادراک آنان از جهان به تجربه مستقیم محدود است. دارای دانش محدودی از جهان خارج از خانه هستند. نمی‌توانند نتایج و عواقب اعمالی را که خارج از تجربیات آنهاست پیش‌بینی کنند. قانون علت و معلول را صرفاً برمبنای تجربه عملی و واقعی (مستقیم) درک می‌کنند.‌

با توجه به این نکات می‌توان گفت که: در این دوره کودکان اساساً موقعیت‌ها را از دیدگاه خویش می‌نگرند و درک و ملاحظه دیدگاه افراد دیگر برای آنان بسیار مشکل است. مگر آنکه این دیدگاه عملی و واضح باشد. برای این کودکان محیط خانه منبع اصلی تامین امنیت است و به این سبب ممکن است مشکلات موجود در خانه (خانواده) به طریقی در رفتارهای نابهنجار و پرخاشگرانه آنان در مدرسه انعکاس یابد.‌

کودکان در این دوره کاملاً مراقب و مواظب اسباب بازیها و وسایل خود هستند اما حقوق مشابه دیگران را کمتر درک می‌کنند. به عبارت دیگر ممکن است به گونه‌ای رفتار و عمل کنند که ما آن را راه و روش خودخواهانه بنامیم.

ـ آنها مفاهیم انتزاعی از قبیل:

ما باید دیگران را هم در وسایل خود سهیم و شریک کنیم درک می‌کنند اما به آن پاسخ مثبت نمی‌دهند در حالی که به جملات ملموس و عینی نظیر: می‌خواهی با چه کسی عروسک‌بازی کنی؟ جواب می‌دهند و آن را می‌فهمند.

بسیاری از کودکان روابط میان اعمال خود و نتایج حاصله را درک نمی‌کنند آنها ذاتاً شیطان و بدجنس نیستند. برای مثال در این سن نتایج احتمالی حرکت ناگهانی به آن سوی خیابان را درک نمی‌کنند.‌

▪ دوره ابتدایی:

در این دوره از خود محوری دانش‌آموزان کاسته می‌شود و آنها به تدریج شروع به نگریستن به جهان پیرامون می‌کنند و خود به دیدگاه‌های افراد دیگر مانند اعضای خانواده و همسالان توجه می‌یابند.

دانش‌آموزان قادر به تفکر منطقی درباره روابط موجود میان پدیده‌ها هستند:

الف ) می‌توانند نتایج و عواقب اعمال مربوط به تجربیات گذشته و تجارب افراد دیگر را پیش‌بینی کنند.

ب ) می‌توانند تجارب گوناگون را به ترتیب و به گونه‌ای متوالی به خاطر آورند.

ج ) قادرند براساس تجربیات خویش امور متفاوت را با هم مقایسه کنند. در این دوره دانش‌آموزان تجارب گسترده‌تری از جامعه به دست می‌آورند.

با توجه به این نکات می‌توان گفت که: آنان می‌توانند بدون آنکه فقط بر افکار خود متمرکز باشند افکار و احساسات دیگران را درک کنند. همچنین در این مرحله درک مسایل و مشکلات افراد دیگر در دانش‌آموزان تقویت می‌شود. در این دوره دانش‌آموزان می‌توانند به تمرکز و تفکر درباره نتایج احتمالی اعمال و فعالیت‌های خود تشویق شوند و بدین‌ترتیب نظارت بیشتری بر رفتار خود داشته باشند. آنان می‌توانند در مورد تجربیات قبلی‌خود تفکر کرده واز فعالیتها و اعمال قبلی خود نتیجه‌گیری کنند.

آنان توانایی بیشتری برای کار با یکدیگر و نیز یادگیری از گروه همسالان کسب می‌کنند. در نظام آموزش و پرورش استرالیا که این مطالب با توجه به آن نوشته شده است دوره راهنمایی تحصیلی وجود ندارد.‌

▪ دوره متوسطه:

دانش‌آموزان در این مرحله به گونه فزاینده‌ای از جهان خارج از محیط و جامعه محلی خود آگاه می‌شوند. از نظر جنبه‌های شناختی در این مرحله بعضی دانش‌آموزان قادر به تفکر تعمیمی یا استقرایی هستند.

بعضی دانش‌آموزان آگاهی بیشتری در زمینه ویژگی‌های نمادی زبان کسب می‌کنند. آنان مفهوم تعبیر را درک می‌کنند و دیدگاهی تاریخی به دست می‌آورند. با توجه به کاهش حس خودمحوری، توانایی بیشتری در زمینه روابط اجتماعی کسب می‌کنند و می‌توانند در فعالیت‌های گروهی مشارکت داشته باشند.

با توجه به این نکات می‌توان گفت که: دانش‌آموزان این دوره می‌توانند ادراک وسیعتری از مسائل و موضوعات اخلاقی جامعه و جهان اطراف خود داشته باشند. می‌توانند تعمیمها و قواعدی درباره‌ رفتار را بر مبنای تجارب و مشاهدات خویش سازمان دهند. ممکن است رفتار آنان از طریق گروه همسن و سال تحت نظارت قرار گیرد. این گروه فشاری بر اعضای خود اعمال می‌کند تا آنان را در مسیرهای قابل قبول و مناسب قرار دهد.

دانش‌آموزان این دوره می‌توانند در موقعیت‌های یادگیری با یکدیگر کار کنند و در این زمینه یار و یاور هم باشند. دانش‌آموزان می‌توانند در این مرحله درباره تاثیرات نمونه‌های خاصی از رفتار در موقعیت‌های ویژه فرضیاتی بسازند. آنان قادر به درک چرایی انواع خاصی از رفتار در موقعیت‌های به خصوص هستند و می‌توانند این موضوعات را در یک سطح انتزاعی مورد بحث قرار دهند.

● بخش اول:

▪ برنامه درسی: برنامه‌ریزی برای ارضای نیازهای دانش‌آموزان:

همه تجربیاتی که دانش‌آموزان در مدرسه کسب می‌کنند قسمتی از برنامه درسی <مدرسه> است اعم از اینکه این تجربیات از قبل طراحی شده یا نشده باشد. از لحظه‌ای که دانش‌آموزان به مدرسه قدم می‌گذارند در واقع وارد آن محیط یادگیری می‌شوند که ما برای آنان ایجاد کرده‌ایم.

در زیر با وضعیت دو مدرسه آشنا می‌شوید:

ـ مدرسه الف: در این مدرسه دانش‌آموزان بعد از ورود به آموزشگاه با هم‌کلاسان خود سلام و احوالپرسی کرده و با یکدیگر بازی می‌کنند. عده‌ای از آنان به آرامی در حیاط مدرسه باهم گفتگو می‌کنند و عده‌ای به سمت زمین بازی (ورزش) می‌روند. بعضی دیگر نزدیک زنگ شروع کلاس، اسبابها و وسایل خود را در کیف‌هایشان می‌گذارند و در صورت نیاز به معلمان کمک می‌کنند. و عده‌ای هم به فعالیتهای کلاسی می‌پردازند. راس ساعت ۸ بامداد زنگ شروع کلاسها نواخته می‌شود و دانش‌آموزان مستقیماً به طرف کلاسهای خود حرکت می‌کنند.

ـ مدرسه ب: دانش‌آموزان کلاسهای بالاتر بعد از رسیدن به آموزشگاه به طرف محوطه‌ای که مخصوص دانش‌آموزان سالهای بالاست می‌روند.

دانش‌آموزان کلاسهای پایین هم به سوی محوطه مخصوص خود حرکت می‌کنند. در این مدرسه همه‌ درها بسته است. دانش‌آموزان تا زمان شروع کلاسها در حیاط منتظر می‌مانند.

این دو نوع مدرسه نشان‌دهنده دو نوع نگرش نسبت به دانش‌آموزان است. در مدرسه الف به دانش‌آموزان به مثابه شریک و همیار می‌نگرند. درحالی که در مدرسه‌ ب به صورت افرادی جدا از هم در نظر گرفته می‌شوند. دلیل اساسی و زیربنایی نگارش این مطالب آن است که دانش‌آموزان از طریق مشارکت فعال در محیط آموزشی، موضوعات گوناگونی یاد می‌گیرند و دستیابی به این هدف، که والدین، معلمان و دانش‌آموزان باید به راههای مشارکتی با یکدیگر همکاری کنند.

هنگامی که یک نظام آموزشی بر امکان ایجاد محیط یادگیری مساعدی تأکید می‌کند از میزان مسائل و دشواریهای انضباطی کاسته می‌شود. اصول ارائه شده در این مقاله ایجاد و نگهداری یک محیط یادگیری مساعد به همه دست اندرکاران آموزش و پرورش کمک قابل توجهی خواهد کرد.

۱) زمینه‌ای فراهم کنید تا دانش‌آموزان بدانند برای آنان ارزش و اهمیت قائل‌اید: برخی افراد درمورد نشان‌دادن واکنش مثبت و مناسب نسبت به کسانی که برای آنان ارزش و احترام قائل‌اند کوتاهی می‌کنند. دیگران ما را مورد توجه قرار می‌دهند، به دقت به سخنانمان گوش می‌سپارند، پرسش‌های درست و مناسبی در مورد فعالیت‌هایمان می‌پرسند، ما را در راه رسیدن به هدفها حمایت می‌کنند یا توانایی و لیاقت ما را تأیید می‌کنند و چنین است که ما به خودمان به مثابه افرادی شایسته و ارزشمند می‌نگریم. دانش‌آموزان نیز برابر توجه و تشویق ما از خود چنین واکنشی نشان خواهند داد.

ارزش قائل شدن برای دانش‌آموزان یک مفهوم عاطفی یا احساسی نیست، اصولاً این نوع ارزش‌گذاری به مفهوم برخورد احترام‌آمیز نسبت به دانش‌آموزان، توجه به جنبه‌های شخصیتی مثبت آنان و تقویت این جنبه‌ها و نیز تشویق آنان به کار بیشتر برای استفاده حداکثر از استعدادهای خود است. بدین ترتیب رفتار معلم برای دانش‌آموزان به صورت الگویی درمی‌آیدکه آنان را در روابط اجتماعی خویش هدایت می‌کند. دانش‌آموزانی که این نیاز در آنان برآورده نشده باشد برای جلب توجه دیگران به اشکال نامناسب و منفی روی می‌آورند یا اساساً از همه فعالیتهای کلاسی کناره می‌گیرند.

۲) برنامه درسی را متناسب با دانش‌آموزان طراحی کنید: به منظور طراحی یک برنامه مناسب باید دانش‌آموزان خود را بشناسید و از علایق و تجربیات آنان آگاه شوید و بدانید که آنان چگونه مطالب و مفاهیم گوناگون را یاد می‌گیرند. بدون‌شک طرح یک واحد درسی در مورد (دریا) در کودکستانی در کشور مالی به دلیل آب و هوای کاملاً خشک و بیابانی آن کشور، ضرورت و ارزش کمی دارد.

زیرا در این کشور هیچ فرصت و موقعیتی برای تماس و تجربه مستقیم در مورد دریا وجود ندارد. هنگامی که محتوای برنامه درسی با علایق و تجربیات دانش‌آموزان مرتبط باشد امکان ارتباط و درگیر شدن آنان با تجربیات یادگیری بیش از پیش افزایش می‌یابد. در امر برنامه‌ریزی ملاحظه و در نظر گرفتن علایق و مسائل‌یک‌یک دانش‌آموزان بسیار مهم است.

از طریق مشاهده و گوش دادن به سخنان دانش‌آموزان و بحث و مشارکت با آنان به آسانی تشخیص خواهید داد که مثلاً یکی از دانش‌آموزانتان به خواندن چه کتابی علاقه دارد یا آنکه چه فعالیت‌هایی یکی دیگر از دانش‌آموزان را به یادگیری درس ریاضیات مشتاق می‌سازد.

یکی از راههای کسب اطمینان در مورد این که برنامه درسی متناسب با نیازهای دانش‌آموزان طراحی شده است دخالت دادن آنان در امر برنامه‌ریزی است. در تایید این مطلب می‌توان گفت که دانش‌آموزان سالهای بالا کاملاً توانایی دارند که فهرستی از موضوعات مورد علاقه خود را در طول سال تحصیلی فراهم آورند.

به علاوه به جاست که در آغاز تدریس هر موضوع دانش‌آموزان سؤالاتی درباره آن موضوع یا نکته‌های مربوط به آن موضوع از شما بپرسند. در پایان هر مبحث از دانش‌آموزان بخواهید موضوع یا نکته‌های مربوط به آن موضوع از شما بپرسند.

در پایان هر مبحث از دانش‌آموزان بخواهید فعالیت‌های انجام شده را مورد ارزشیابی قرار دهند. مطمئن شوید که آنان از این بحث و موضوع لذت برده‌اند یا نه، کدام فعالیت‌ها را به فعالیت‌های دیگر ترجیح می‌دهند یا کدام فعالیت‌ها برای آنان لذت‌بخش نیست و چرا؟ اگر به عنوان یک مسئول یا معلم، دانش‌آموزان را به همکاری و مشارکت در امر برنامه‌ریزی موضوعات گوناگون و جنبه‌های ویژه‌ فعالیت‌های مورد علاقه آنان تشویق کنید درمی‌یابید که آنان نسبت به یادگیری مفاهیم و مطالب گوناگون درسی مسئولیت بیشتری احساس می‌کنند. به علاوه به این نتیجه می‌رسند که به اندازه کافی اهمیت یافته‌اند. از دیگر نتایج چنین مشارکتی این است که دانش‌آموزان برای تکمیل فعالیت‌های طراحی شده برانگیخته می‌شوند و رفتارهای توام با یأس در آنان کاهش می‌یابد.

۳) به دانش‌آموزان کمک کنید تا موفقیت را تجربه کنند: تا زمانی که در انجام دادن یک فعالیت معین موفقیتی کسب نکنیم یا پیشرفت‌هایی مشاهده نکنیم به ادامه آن فعالیت علاقه چندانی نشان نمی‌دهیم. اما اگر ما هنگام انجام دادن فعالیتی موفقیتی بدست آوریم در صدد تکرار همان فعالیت یا پیدا کردن فعالیتی شبیه به آن برمی‌آییم و به انجام دادن فعالیت‌های مشکلتر ترغیب می‌شویم. اصولاً شکست و ناکامی مستمر سبب می‌شود که دانش‌آموزان به صورت افرادی بی‌تفاوت، گوشه‌گیر و حتی پرخاشگر درآیند. بنابراین فعالیت‌های کلاسی را به گونه‌ای طراحی کنید تا دانش‌آموزان امکان دستیابی به موفقیت را داشته باشند. هنگامی که معلم یا مسئولان مدرسه فعالیتی را برای کل کلاس در نظر می‌گیرند آن دسته از دانش‌آموزانی را که کندتر از جریان کلاس کار می‌کنند به ندرت قادر به تمام کردن تکلیف واگذار شده می‌شوند. راه‌حل این مشکل آن است که به گروههای قادر به تمام کردن تکلیف واگذار شده می‌شوند.راه‌حل این مشکل آن است که به گروههای دانش‌آموزان تکالیف متفاوت و متناسب با توانایی‌های آنان دهید به گونه‌ای که قادر به اتمام آن فعالیت در محدوده زمانی مورد نظر باشند. بدون شک در کلاس درس با دامنه وسیعی از قابلیت‌ها و شایستگی‌های دانش‌آموزان خود مواجه می‌شوید.برخی دانش‌آموزان قادر به انجام دادن تکلیف‌های مشابه دیگران هستند اما بعضی دیگر باید قبل از پرداختن به فعالیت‌ مهارتهای دیگری را کسب کنند. با دانش‌آموزانی که به زمان و توجه بیشتر نیاز دارند صبور و شکیبا باشید.

در واقع کاملاً از این نکته آگاه باشید که تفاوتهای فردی موجود میان دانش‌آموزان، برای طراحی یک برنامه درسی مناسب و مقتضی به شما کمک می‌کند. هنگامی که دانش‌آموزان برای انجام دادن فعالیت‌های گوناگون مستمراً موفقیت را تجربه کردند خودباوری آنان افزایش می‌یابد و به ادامه دادن آن تکالیف مشتاق خواهند شد. همچنین به خاطر داشته باشید که اگر قرار است علاقه دانش‌آموزا پایدار و پیشرفتشان مستمر و همیشگی باشد باید به اندازه کافی و تقلاّ و کوشش کنند تا بتوانند توانایی‌های خویش را گسترش دهند. اصولاً موفقیت در هر زمینه‌ای میسر است و صرفاً به حیطه شناختی منحصر نیست. مشاهده دقیق فعالیت‌های دانش‌آموزان به شما کمک می‌کند تا در مورد چگونگی انجام دادن یک فعالیت قضاوت کنید. ۴‌-اهداف مناسبی تعیین کنید: نمودار رشد و تکاملی که در مقدمه مقاله به آن اشاره شد الگوی کلی رشدشناختی دانش‌آموزان را نشان می‌دهد که راهنمایی برای برنامه‌ریزی‌ فعالیت‌های دانش‌آموزان در هر دوره تحصیلی است. برای مثال اگر مایل هستید که کودکان کم‌سن و سال هم نسبت به یک واقعه بخصوص دیدگاه و نگرشی پیدا کنند خیال خام یافته‌اید زیرا اساساً چنین هدفی غیرقابل حصول است. بنابراین بسیار مهم است که بدانید در هر بخش از برنامه درسی از دانش‌آموزان چه انتظاری دارید. اگر اهداف شما واضح و روشن باشد تصمیم‌گیری در مورد فعالیت‌های کلاسی آسان خواهد بود. هنگامی که تکالیف در نظر گرفته شده برای دانش‌آموزان کاملاً مناسب و اهداف نیز روشن و واضح باشد قادر به مشاهده پیشرفت خود خواهند بود. در واقع دانش‌آموزان می‌توانند میزان موفقیت و پیشرفت خود را از طریق پرسیدن این سؤال بررسی کنند که: آیا من این قسمت تکلیف را تمام کرده‌ام؟ و بدین ترتیب وظیفه و مسئولیت یادگیری را به عهده گیرند. اگر از آنچه که قرار است به آن برسید آگاهی و شناختی نداشته باشید دانش‌آموزان نیز اطلاعی از هدف مزبور نخواهند داشت. از این رو ممکن است خود اهداف خویش را تدوین کنند که در آن صورت چنین اهدافی آموزشی نخواهد بود.‏

‏۵) یادگیری فعال را تشویق کنید: دانش‌آموزان ذاتاً افرادی فعال و جستجوگرند هنگامی که به آنها اجازه می‌دهیم که یادگیرندگان فعالی باشند، یعنی بپرسند، کنجکاو باشند، کشف کنند، به مشکل‌گشایی بپردازند، بیندیشند و با یکدیگر بحث کنند، در واقع توانایی‌های طبیعی یادگیری آنان را شکوفا می‌کنیم و جلو به هدر رفتن آنها را می‌گیریم.‏

‏۶) یادگیری مشارکتی را فراگیر کنید: دانش‌آموزان بسیاری از مطالب را از یکدیگر یاد می‌گیرند. برنامه‌ریزی و همکاری باهم، نه تنها از نظر رشد اجتماعی به آنها کمک می‌کند بلکه از جنبه رشدشناختی نیز باعث رشد و شکوفایی آنان می‌شود. اصولاً پذیرفته‌ شدن فرد از جانب گروه و رشد خودباوری او عامل مهمی به حساب می‌آید. همکاری در گروه دانش‌آموزان را تشویق می‌کند که به نظریات افراد دیگر گوش فرا دهند، در مورد مسائل و موضوعات گوناگون با یکدیگر بحث کنند، یاد بگیرند که درباره پدیده‌های اطراف خود قضاوت کنند و سرانجام مسئولیتی را به عهده بگیرند. یکی از راههای کمک به این فرآیند آن است که به هر عضو گروه وظیفه یا تکلیفی واگذارشود. برای مثال دانش‌آموزی در نقش مسئول گروه و دانش‌آموزان دیگر هم در نقش نویسنده ممتحن یا گزارشگر انجام وظیفه کنند. در این مجموعه کاری افراد با توانایی‌های متفاوت با یکدیگر کار می‌کنند و از این طریق دانش‌آموزان مأیوس و ناموفق می‌توانند در داخل گروههایی با نگرشهای مثبت قرار گیرند. در این مورد نیز باید صبور و شکیبا باشید زیرا اصولاً بسط و گسترش عادات یادگیری مشارکتی در دانش‌آموزان مستلزم صرف زمان و داشتن تجربه بسیار است.‏

‏۷) دانش‌آموزان را گروه‌بندی کنید: نحوه گروه‌بندی دانش‌آموزان برای استفاده از تجارب یادگیری موضوعی برای تمام دانش‌آموزان مدرسه است. زیرا به بهسازی محیط آموزشی کمک می‌کند. برای مثال، تشکیل کلاسهای چندپایه سبب تحکیم ارتباط میان دانش‌آموزان کلاسهای بالاتر و کلاسهای پایین‌تر می‌شود و درگیری‌ها و تضادهای آنان را در هنگام بازی کاهش می‌دهد. همچنین برای نیل به این هدف تشکیل در گردهمایی (دوستی) که طی آن دانش‌آموزان مسن‌تر مسئولیت شاگردان کم‌سن و سال را به‌عهده می‌گیرند بسیار مناسب است. تعیین و ایجاد گروههای هم‌پایه که در آنها عده‌ای از دانش‌آموزان ممتاز کلاس مسئولیت چند گروه از دانش‌آموزان ضعیف‌تر را به عهده می‌گیرند از دیگر طرق رشد و تکامل یادگیری دانش‌آموزان و کسب مهارتهای اجتماعی است. روشی که بر مبنای آن گروههای دانش‌آموزی متشکل می‌شوند نیز مقوله مهمی است.

اگر به احساسات دانش‌آموزان توجه کافی مبذول دارید می‌توانید مطمئن شوید که دانش‌آموزان همسان همیشه در یک گروه قرار نمی‌گیرند و از گروههای قابل انعطاف استفاده کنید. گروههایی مانند گروههای دوستان و یا گروههای دانش‌آموزی را که توانایی‌های متفاوتی دارند به جای گروههای ازقبل‌تعیین شده تشکیل دهید. بدیهی است که مسأله انضباط از برنامه درسی جدا است و اساساً برنامه درسی تعیین‌کننده این نکته مهم است که دانش‌آموزان چگونه در مدرسه رفتار خواهند کرد.‏

‌● بخش دوم:

▪ کلاس درس:‌

راههایی برای کاهش تضاد و کشمکش: جریان آرام و یکنواخت کلاس درس به سازماندهی مطلوب آن بستگی دارد. توجه به ظرایف مدیریت کلاسی برای ایجاد کلاس شادابتر به معلم کمک می‌کند و آن را برای فعالیت دانش‌آموزان خوشایندتر می‌سازد. سازماندهی خوب کلاس از بروز مشکلات انضباطی هم جلوگیری می‌کند.

تهیه و تنظیم: نرگس سادات حسینی ـ آموزش و پرورش منطقه ۳

منبع: کتاب یادگیری مشارکتی ـ مولف : جوانا اسکات و همکاران.

مترجمان: دکتر محمد امینی ـ دکتر منصور مرعشی

---