این شغل سخت دوست داشتنی

اغلب افراد وقتی کلمه «خلبان» را می شنوند, یاد ترس از سقوط هواپیما می افتند خلبان کسی است که در این شرایط توانایی مدیریت بحران داشته باشد و در عین حال که قدرت تعقل, تفکر و خونسردی اش را تا لحظه مرگ حفظ می کند, باید توانایی مدیریت در لحظات بحرانی را هم داشته باشد و بهترین تصمیم را در کوتاه ترین زمان بگیرد

اغلب افراد وقتی کلمه «خلبان» را می‌شنوند، یاد ترس از سقوط هواپیما می‌افتند؛ خلبان کسی است که در این شرایط توانایی مدیریت بحران داشته باشد و در عین حال که قدرت تعقل، تفکر و خونسردی‌اش را تا لحظه مرگ حفظ می‌کند، باید توانایی مدیریت در لحظات بحرانی را هم داشته باشد و بهترین تصمیم را در کوتاه‌ترین زمان بگیرد.

برای احراز این شغل شرایطی گذاشته شده که یکی از آنها داشتن سلامت جسمی است. سلامت روانی هم مرحله بعدی این سنجش است که آن را با گرفتن تست‌های خاص انجام می‌دهند.

خلبانی که مسوول حفظ جان خود و مسافران است باید حداقل اغتشاشات فکری را داشته باشد. مردم تصور می‌کنند خلبانی شغل پردرآمدی است و مشقت‌های آن را نمی‌دانند.

زندگی خلبان‌ها سختی‌هایی دارد که اگر علاقه و هدف محکمی پشت آن نباشد، افراد خیلی زود توان تحمل خود را از دست می‌دهند.

به طور کلی، شخصیت افراد در سازگاری شغلی‌شان اهمیت زیادی دارد. بعضی از شغل‌ها برای افراد ساکت و درونگرا مناسب است، اما بعضی دیگر از مشاغل برای افراد پرجنب‌وجوش و با سازگاری اجتماعی بالا مناسب است.

در بعضی از شغل‌ها، توانایی‌ها و مهارت‌های اجتماعی اهمیت بیشتری دارد. سازگاری و هماهنگی بین شخصیت و نوع محیط باعث سازگاری بیشتر با شغل و حرفه می‌شود. سازگاری بالا با شغل باعث رضایت شغلی می‌شود. وقتی این طور به موضوع نگاه می‌کنیم، مطالعه ارتباط فرد با شغلش ضروری می‌شود.

در همین ارتباط به منظور سنجش رابطه خلبانان با شغلشان و بررسی مشخصات روانی صاحبان این شغل، تحقیقی در سال ۸۷ در ایران انجام گرفت و در آن از خلبانان آزمونی تحت عنوان MMPI به‌عمل آمد و نتایج با دیگر مشاغل مورد مقایسه قرار گرفت. در این تحقیق ـ که نتایج آن نیز در یک نشریه علمی ـ پژوهشی به چاپ رسیده‌ـ نکات مثبت و منفی جالب توجهی در مورد شغل خلبانی به ثبت رسیده است.

به عنوان مثال گفته شده خلبان‌ها در جریان انجام تست، به طور تعمدی دوست داشتند شخصیتی مثبت از خود ارائه کنند یا آنها معمولا میلی به تغییر نشان نمی‌دهند و اشتباهات خود را نادیده می‌گیرند. آنها همرنگ جماعت نیستند، مطیع مراجع قدرت هم نمی‌شوند و اغلب تمایل دارند خلاف جهت آب شنا کنند.

بخش مثبت ویژگی‌های شغل خلبانی این است که خلبان‌ها توانایی برقراری ارتباط بالایی دارند. آنها همچنین از بهره هوشی بسیار بالاتری هم نسبت به خیلی از مشاغل دیگر برخوردار هستند.

در خصوص سلامت روانی خانواده‌های خلبان‌ها مثل خلبان‌های نظامی هم تحقیقاتی انجام شده است که هنگام مقایسه با خانواده‌های مشاغل دیگر آنها بیشتر دچار وسواس می‌شوند، حساسیت‌شان در روابط متقابل بیشتر است و پرخاشگری و روان‌گسستگی در آنها قدری بیشتر از دیگران مشاهده شده است؛ البته معنای این حرف‌ها این است هرکسی که به خلبانی علاقه‌مند است، همه این ویژگی‌ها را دارد.

هرچه باشد، اما جذابیت این شغل باعث می‌شود افراد دلتنگ آدرنالین ترشحی هنگام فرود و اوج شوند.

گرچه خلبانی در یک کابین کوچک خلاصه شده است، اما هنوز هم افراد زیادی به این شغل به دید شغلی باکلاس و با جایگاهی ویژه نگاه می‌کنند.

هنگامی که از خلبان‌ها در رابطه با وقت‌گذرانی در اوقات فراغت‌شان سوال شده تعداد زیادی از آنها اعلام کرده‌اند هیچ زمانی را به عنوان وقت فراغت ندارند. همه اینها نشان می‌دهد علاقه فراگیر به حرفه خلبانی، بیش از معلومات اثبات‌شده در جلوه بیرونی آن ریشه دارد.

کتایون دانشوریان

روان‌شناس